پرتال امام خمینی(س): یادداشت ۵۰۱/ سردبیر
پس از آغاز جنگ تحمیلی امام خمینی(س) در پیامی آرامش بخش از رادیو و تلویزیونی مردم را نسبت به موضوعات جنگ آگاه کرده و شور ملی را در جهت مقاومت همه جانبه در برابر متجاوز ایجاد نمود؛ پس از شکست طرح‌های براندازی اقتصادی و سیاسی و نیز شکست عملیات نظامی در صحرای طبس و بی‌اثر بودن توطئه‌ها و درگیری‌های منطقه‌ای و بویژه شکست توطئه تجزیه کردستان و ملاحظه افکار عمومی متأثر از فعالیت‌های حضرت امام در فرانسه و موازنه قدرت بین شرق و غرب که مانع از دخالت مستقیم آمریکا در جنگ تمام عیار نظامی بر علیه ایران می‌شد، رژیم عراق و شخص صدام بهترین گزینه‌ای بود که با اتکا بر پشتیبانی شرق و غرب می‌توانست بدون حضور سربازان آمریکایی و اروپایی به جنگ علیه ایران اقدام نماید، بدین ترتیب ارتش عراق در ۳۱ شهریور ماه ۱۳۵۹ تجاوز نظامی گسترده خویش را در طول ۱۲۸۰ کیلومتر مرز مشترک از شمالی‌ترین نقطه مشترک با ایران تا خرمشهر و آبادان در جنوب ایران آغاز کرد و همزمان هواپیماهای نظامی عراق حوالی ساعت ۲ بعد از ظهر فرودگاه مهرآباد و مناطق دیگر را بمباران کردند.
هرچند اوضاع داخلی و بین‌المللی در مجموع شکست ایران و پیروزی ارتش صدام را پیش‌بینی می‌کرد، اما این شرایط با همه دشواری‌ها کوچکتر از آن بود که امام خمینی(س) را در تشخیص وظیفه و عمل به تکلیف دچار تردید سازد. نخستین واکنش‌ها و اولین پیام‌ها و سخنرانی‌های ایشان در این رابطه بیانگر روحی بزرگ و معرف فرماندهی لایق و توانا در اداره امور است.
«ملت ایران نباید خیال بکنند که جنگی شروع شده است و حالا فرض کنید که دست و پای خودمان را گم کنیم. نه، این حرفها نیست. یک چیزی آوردند و یک بمبی اینجا انداختند و فرار کردند، رفتند. الآن هم دولت ایران جواب آنها را مشغولند که جواب آنها را بدهند و میدهند جواب آنها را. قوای بحریهشان بکلی از بین رفته است و قوای ریّهشان هم از بین خواهد رفت. شما خیال نکنید که یک چیزی است. این جنگهای متعددی که واقع شده است یک مقدارش هم نصیب ایران شده است که من هر دو جنگ را یادم هست. هیچ، ابداً مسئلهای نیست. شایعات یا چیزهایی را اگر دشمنهای ما، این احزاب مختلفهای که الآن در ایران هستند، این گروهها و گروهکهایی که در ایران هستند، حالا اگر فرصت میخواهند به دست بیاورند و شایعهسازی کنند و
هی تلفن کنند به این طرف و آن طرف که چه شده است، چه شده، کودتا شده ـ نمیدانم ـ این حرفها در کار نیست. این یک دزدی آمده است یک سنگی انداخته و فرار کرده، رفته است سر جایش». (صحیفه امام، ج۱۳، ص۲۲۳)
در ادامه فرازهایی کوتاه از ادوار مختلف جنگ با عنوان منشور مقاومت از نظر می گرد:
۱- جنگ عراق با ایران طولانی‌ترین نبرد کلاسیک در قرن بیستم و دومین جنگ طولانی این قرن پس از جنگ ویتنام بود.
۲- برقراری حاکمیت مطلق بر اروندرود، تصرف قسمتی از اراضی ایران، تجزیه خوزستان ایران، ادعای استرداد جزایر سه گانه، براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران؛ از اهداف عراق در شروع جنگ بود.
۳- بانیان جنگ (در راس آنها صدام) هدف ایفای نقش ژاندارم خلیج فارس و رهبری جهان عرب را دنبال می کردند.
۴- استعداد زمینی عراق در آغاز تهاجم، بالغ بر ۴۸ یگان می شد که عبارت بود از ۱۲ لشکر شامل ۵ لشکر پیاده، ۵ لشکر زرهی، ۲ لشکر مکانیزه و همچنین ۱۵ تیپ مستقل شامل ۱۰ تیپ پیاده، ۱ تیپ زرهی، ۱ تیپ مکانیزه بود.
۵- همچنین ۳ تیپ نیروهای مخصوص به اضافه تیپ ۱۰ گارد جمهوری و نیز نیروهای گارد مرزی که شامل ۲۰ تیپ مرزی می شد مکمل نیروی زمینی عراق بود.
۶- ماشین نظامی عراق با بهره مندی کامل از تجهیزاتی نظیر ۸۰۰ قبضه توپ، ۵۴۰۰ دستگاه تانک و نفربر، ۴۰۰ قبضه توپ ضد هوایی، ۳۶۶ فروند هواپیما و ۴۰۰ فروند هلیکوپتر، از آمادگی عملیاتی مناسبی برخوردار بود.
۷- ایران در سال‌های دوم و سوم جنگ موفق شد بیشتر مناطق اشغالی از جمله خرمشهر را آزاد کرد.
۸- در سال چهارم و پنجم جنگ، نقاط مهمی همچون شبه جزیره فاو در جنوب و نیز ارتفاعات مشرف به سلیمانیه در شرق کشور عراق را تصرف کند.
۹- در این جنگ ارتش عراق به طور گسترده از جنگ‌افزارهای شیمیایی علیه کردهای عراقی و مردم و نظامیان ایران استفاده کرد.
۱۰-شورای امنیت سازمان ملل متحد در کل ۸ قطعنامه در خصوص جنگ ایران و عراق صادر کرد که همگی به جز قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران رد شد.
۱۱-ارتش عراق در اثر حمایتهای بین‌المللی و تحکیم موقعیت خود، توانست توان دفاعی خود را بالا برده و با شکست نیروهای ایران در عملیات رمضان، موازنه را به سود خود تغییر دهد.
۱۲-پس از عزل بنی صدر برای نخستین بار نیروهای ارتش و سپاه و بسیج در مقیاسی کامل با هم ترکیب شده و با همکاری شایسته، به پیروزی های بعد رسیدند.
۱۳-در هشتم آذر ماه عملیات طریق القدس انجام شد که ارتباط جنوب به شمال عراقی ها قطع شد و شهر بستان آزاد شد. برجسته ترین ویژگی این عملیات حضور نیروهای مردمی بود.
۱۴-در عملیات فتح المبین در اسفند سال ۶۰ در غرب رود کرخه ۱۷ هزار عراقی به اسارت نیروهای ایران در آمدند.
۱۵-عملیات بیت المقدس در چهار مرحله در خرداد ۶۱ انجام شد که نیروهای ایرانی با عبور از کارون خود را به خرمشهر رساندند و خرمشهر را آزاد کردند. و ۱۹ هزار عراقی را به اسارت خود در آوردند.
۱۶- با دستور امام عملیات ثامن الائمه در ۵ مهر ۱۳۶۰ انجام شده و محاصره آبادان پس از ۴۸ ساعت نبرد شکسته شد.
۱۷-آزادسازی شهر خرمشهر، پس از عملیات بیت‌القدس در اردیبهشت ۱۳۶۱، آغاز شد.
۱۸- پس از فتح خرمشهر، موازنه نظامی به نفع ایران عوض شد و ایران با کسب برتری نظامی، درصدد برآمد تا با اشغال مناطقی از خاک عراق و تهدید نقاط حساس آن (مناطقی مثل بصره) این کشور را به پذیرش خواسته‌های خود مجبور کرده و بتواند به عنوان پیروز جنگ، به آن خاتمه دهد؛
۱۹- امام در مقطعی فرمود: درنگ امروز فردای اسارتباری را به دنبال دارد.(صحیفه امام، ج۲۱،ص۱۲).
۲۰- در عملیات بدردر منطقه هور الهویزه ، نیروهای عراقی از سلاح های شیمیایی در سطح گسترده در سی مورد در پنج روز متوالی استفاده کردند.
۲۱-«جنگ شهرها» در خرداد ۶۴ همزمان با حمله به جزیره خارک و پایانه های نفتی ایران از سر گرفته شد.
۲۲ - «جنگ نفتکش ها» و ناامن کردن خلیج فارس نیز با حمله به سکو های نفتی و بمباران شدید مراکز صنعتی و اقتصادی طرفین در سال ۶۵ از اتفاقات مهم جنگ محسوب می شود.
۲۳- در ژانویه ۱۹۸۱ کمیته ای مرکب از سران کشورهای سنگال، گامبیا، مالزی، بنگلادش، گینه، پاکستان، سازمان آزادی بخش فلسطین، و دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی تشکیل شد. ریاست آن بر عهده ضیاءالحق ، رئیس جمهور پاکستان و مقر این کمیته در جده عربستان بود. که این کمیته اولین طرح صلح را به سازمان ملل متحد ارائه داد
۲۴- شرایط ایران برای قبول صلح عبارت بودند از: محکومیت متجاوز؛ عقب نشینی نیروهای اشغال گر به مرزهای بین المللی؛ پرداخت غرامت؛ بازگشت پناهندگان.
۲۵- رسانه های غربی در سیاست ایران ستیزی خود ایران را مسئول شکست تلاش های بین المللی برای پایان دادن به جنگ معرفی کردند.
۲۶- مفصل ترین قطعنامه از سلسله قطعنامه های سازمان ملل تحت عنوان ۵۹۸در سی تیر ۶۶ به تصویب سازمان ملل رسید. امام پس از پذیرش آن گفت: ما به صلحی پایدار فکر می کنیم.
۲۷- در اواخر سال ۶۴ عملیات والفجر در محور جنوب انجام شد که ایران موفق به تصرف بندر فاو شد که ضربه شدیدی به توان نظامی عراق وارد کرد.
۲۸- سال ۱۳۶۵ از سوی امام خمینی سال «استقامت» نامگذاری شد.
۲۹- در همان سال آیت الله هاشمی در نماز جمعه گفت: وضعیت اقتصادی به سبب حملات پی در پی دشمن به مراکز اقتصادی مطلوب نیست و هر محاسبه نشان می دهد ما باید هر چه زودتر جنگ را به پایان برسانیم.
۳۰- ایالات متحده آمریکا در اواخر جنگ به شکل مستقیم وارد درگیری با ایران شد. از سوی دیگر کشورهای سوریه، کره شمالی و لیبی نیز از ایران حمایت تسلیحاتی و تکنولوژیکی کردند.
۳۱- مبادله اسیران جنگی بین دو کشور از سال ۱۳۶۹ آغاز شد. ایران آخرین گروه از اسرای جنگی عراقی را در سال ۱۳۸۱ به عراق تحویل داد.
امام در باره قطعنامه فرمود: در این روزها ممکن است بسیاری از افراد به خاطر احساسات و عواطف خود صحبت از چراها و باید ها و نباید ها کنند. هر چند این مسئله به خودی خود یک ارزش بسیار زیباست ، اما اکنون وقت پرداختن به آن نیست.
صحیفه امام، ج۲۱،ص۹۴
منابع مرتبط:
دفاع مقدس در اندیشه امام خمینی
جنگ و دفاع در اندیشه امام خمینی
حدود جنگ و صلح در اندیشه امام