انتقاد نباید عامل انحراف افکار جامعه باشد
ممکن است هر کس در فضای ذهن و ایده های خود نسبت به عملکردها و مدیریتها و سلیقه های دیگران و مسئولین انتقادی داشته باشد، ولی لحن و تعابیر نباید افکار جامعه و آیندگان را از مسیر شناخت دشمنان واقعی و ابرقدرتها که همۀ مشکلات و نارسایی ها از آنان سرچشمه گرفته است، به طرف مسائل فرعی منحرف کند و خدای ناکرده همۀ ضعفها و مشکلات به حساب مدیریت و مسئولین گذاشته شود و از آن تفسیر انحصارطلبی گردد که این عمل کاملاً غیر منصفانه است و اعتبار مسئولین نظام را از بین می برد و زمینه را برای ورود بی تفاوتها و بی دردها به صحنۀ انقلاب آماده می کند. (صحیفه امام؛ ج 21، ص282 ـ 283)
در نظر داشتن محذورات سیاسی و شرایط حساس کشور در انتقاد
من از باب وظیفه به مردم و فرزندان پرشور انقلاب می گویم که مبادا بدون در نظر گرفتن محذورات سیاسی و شرایط بسیار پیچیده و حساس کشور به طرح سؤالها و اشکالاتی روی آورید که بازگو کردن و تحلیل واقعی قضایا توسط مسئولین دلسوز نظام باعث کشف اسرار مملکت شده و برای نظام مسأله آفرین گردد و نه تنها گره ای را باز نکند که بر مشکلات مملکت نیز بیفزاید.
من سیاست داخلی و خارجی کشور را به دقت ملاحظه می کنم و تا زنده ام نخواهم گذاشت مسیر سیاست واقعی ما عوض شود و مسئولین نیز چیزی غیر از این نمی خواهند و انتظاری غیر از این از آنان نمی رود. من به بعضی از مسئولین هشدار می دهم که به شدت باید مراقب بود که خدای ناکرده آب به آسیاب دشمنان نریزیم و آنان را با اقوال و جبهه گیری هایمان شادمان نگردانیم. به مسئولین و دست اندرکاران در هر رده نیز می گویم که شرعاً بر همۀ شما واجب است که همت کنید تا آخرین رگ و ریشه های وابستگی این کشور به بیگانگان را در هر زمینه ای قطع نمایید ـ که ان شاءالله خواهید کرد و اگر مصلحت نظام و اسلام سکوت است، دردمندانه سکوت کنید که اجر سکوت برای پیشبرد اهداف نظام و اسلام به مراتب بیشتر از دفاع از اتهام وابستگی است. (همان؛ ص 156)
انتقاد بی منطق به دولت
با کمال تأسف، در این روزهای پس از انقلاب که باید تمام قشرها برای ساختن و مرمّت خرابی های دولت طاغوتی دست به دست هم بدهند و با پشتیبانی از دولت جمهوری اسلامی خسارات را جبران کنند، دیده و شنیده می شود اعتصاب بعد از اعتصاب و تحصن پس از تحصن و راهپیمایی پس از راهپیمایی و دروغ پراکنی دنبال دروغ پراکنی، و کوشش در تضعیف دولت با هر حیله و هر شایعه سازی رواج دارد. و در حالی که دولت با کوششی به اصلاح امور و مرمّت خرابیها اشتغال دارد، کارشکنی ها شروع، به اسم صلاح اندیشی به تضعیف روحیۀ مردم و انتقاد بی منطق [از] دولت اسلامی بپاخاسته اند.
باید به برادران و خواهران بسیار محترم تذکر دهم که همان طور که در حال انقلاب، تحصن و اعتصاب بر ضد طاغوت موجب رضای خداوندتعالی بود، در حال حاضر که دولتْ اسلامی و ملی است و دشمن در توطئه است، تحصن و اعتصاب و شایعه سازی و جنجال بی اساس که باعث ضعف دولت و تقویت دشمنان اسلام و ملت می شود، موجب سخط خداوند و از معاصی بزرگ و محرّمات عظیم شمرده می شود. دوستان من! شما اگر به اسلام و احکام آزادی بخش آن گرایش دارید، مخالفت ها و کارشکنی ها و تضعیف دولت، خلاف اسلام است و اگر به ملیت و صلاح حال مستضعفین گرایش دارید، امروز تضعیف دولت و شایعه سازی ها و دروغ پردازی ها مخالف صلاح ملت و مستضعفین، و کمک به دشمنان ملت و کشور است. و کسانی که گروه ها را وادار به اعتصاب و تحصن و تضعیف دولت می کنند، مخالفین نهضت و از طرفداران اجانب و یا اعمال آنها به نفع اجانب است. اینجانب از تمام قشرهای ملت عزیز تقاضا دارم که به کمک دولت ـ که کمک به مستضعفین است ـ بشتابند، و تفرقه اندازان را به خود راه ندهند. (همان؛ ج 9، ص 268 - 269)
تأسف از انتقادات کینه توزانه
شکی نیست که دخالت های غیرصحیح بعضی از اشخاص که به صورت روحانی درآمده اند و اشخاص غیر روحانی که خود را بدون هیچ گونه صلاحیتی در امور کشوری وارد کرده اند، زیاد هستند. باید مراجع صلاحیت دار از اینگونه اعمال شدیداً جلوگیری کنند و باید نویسندگان و گویندگان ذی صلاحیت در رفع آنها با نصایح برادرانه و انتقاد سالم بکوشند، لکن نه به طور انتقامجویی و از روی عقده های درونی و چهرۀ جمهوری اسلامی را واژگونه کردن که خود گناهی بزرگ است، که اینگونه برخوردها نه تنها علاوه بر آنکه تأثیر درستی ندارد، دارای عکس العمل نیز می باشد. مع الأسف بعضی از نویسندگان و گویندگان به جای انتقاد سالم و هدایت مفید، با انتقاد کینه توزانه می خواهند افراد جامعه را به جمهوری اسلامی بدبین کنند. اینان به جای انتقاد سازنده به فحاشی پرداخته و به جای نهی از منکر، خود مرتکب منکر می شوند. خداوند آنان را هدایت فرماید. (همان؛ ج 14، ص 76)
همراهی رسانه ها در مسیر ملت
به طور کلی، در هر کشوری، مطبوعات آن کشور و تلویزیون و رادیوی آن کشور باید در مسیر آن ملت و در خدمت ملت باشد. مطبوعات باید ببیند که ملت چه می خواهد، مسیر ملت چیست، روشنگری در آن طریق داشته باشند و مردم را هدایت کنند. اگر مطبوعاتی پیدا شد که مسیر آنها برخلاف مسیر ملت است، راهی که آنها می روند غیر از راهی است که ملت می رود، این بر فرض اینکه ... دولت هم اجازه بدهد که بنویسند و بگویند لکن مورد تأیید این ملت نمی تواند باشد؛ و نباید آن را حساب کرد که یک رسانۀ ملی است و یک روزنامه کشوری و ملی است. و اگر خدای نخواسته در نوشتن و ننوشتن، نوشتن مقالات انحرافی و ننوشتن مقالاتی که در مسیر ملت است این نحو عمل بکنند، این به نظر می آید که توطئه در کار باشد؛ این غیر از آزادی مطبوعات است. (همان؛ ج7، ص 535)
منبع: دغدغه ها و نگرانیهای امام(س)، تهیه و تنظیم: فرامرز شعاع حسینی ـ علی داستانی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ص154- 167
منابع مرتبط:
انتقاد و انتقاد‌پذیری- کتاب
انتقاد سازنده با تأکید بر دیدگاه امام خمینی (س)- مقاله
اخلاق مسئولان نظام اسلامی - کتاب
پاسخ گویی مسئولان نظام اسلامی به نهادهای قانونی و مردم- مقاله
تبلیغات (هنر و رسانه ها) از دیدگاه امام خمینی (س)- کتاب