محمدرضا حکیمی
از عناصر برجسته و والایی که در پیروزی انقلاب اسلامی ایران، نقش شگرفی داشت، شخصیت ممتاز رهبر این انقلاب یعنی حضرت امام خمینی (ره) بود. در اینجا به برخی از این برجستگی‌ها در مورد ایشان اشاره می‌کنیم:
1.والایی‌های شخصی، حضرت امام (ره)، از لحاظ عناصر تکوین دهنده شخصیت، از واقعیاتی برخوردار است که در رهبری عظیمی که خداوند برای او مقدر کرده است، بسی در خور و شایسته است. امام خمینی (ره) در بین عالمان بزرگ اسلام در طول سده‌های تاریخ اسلام، از نظر علم و عمل و درک وسیع اسلامی و تقوای اصولی و مراحل باطنی، در حد یکی از بزرگترین شخصیت‌های اسلامی است.
جامعیت امام در علوم اسلامی، تهذیب نفس، پاکی اخلاقی، شور و شوق مناجات و سلوک قلبی و شب‌زنده‌داری، زهد و اعراض از دنیا و متاع دنیا، شخصیت کم مانند-از نوع شجاعت پیامبران – اراده قاطع، بیداری سیاسی و درک زمانی، شناخت تعهد و مسئولیت، شناخت جامعه و مشکلات آن، حضور در کنار بشریت و دردها و مشکلات بشری، نفرت بیکران از ظلم و ظالم، قدرت نفس و ابراز شخصیت در برابر جباران، هوش‌بیکران در شناخت دسیسه‌ها و نیرنگ‌ها، قطع علاقه از هر چه غیر از حکمت و حقیقت است، اطلاع سازنده از ابعاد عملی و دستورات اقدامی اسلام، صلابت چهره، دلنشین بودن سیما و حسن هیئت ظاهر، نفوذ عمیق و خدایی نگاه- که حاکی از صدق و پاکی عمیق قلب است- و الهی بودن نیت، اینها همه (پس از مقام نیل‌ناپذیر پیامبران و امامان) بدان گونه که در امام خمینی (ره) است، در کمتر کسی به هم می‌رسد و این حاکی از عنایت خاص ازلی و زمینه تقدیر است، که خداوند برای این برهه از تاریخ اسلامی و حفظ دین و دفاع از حقوق محرومین، حضور این انسان بزرگ را در حیات بشری، مقدر کرده است.
2.زمینه‌های شخصیت حوزه‌ای؛ ایشان در حوزه علمیه، همواره مورد توجه بوده است و صاحب چنان ایمان و اراده و شوری، یقیناً درگیری‌های انقلابی و سازنده داشته است. این است که ایشان، در دوره‌های پیشین نیز، همواره مرجع علمی و اقدامی حوزه، در اصلاحات بوده‌اند و با این که بسیاری از برنامه‌های اصلاحی و انقلابی ایشان، زمینه تحقق پیدا نمی‌کرده است، با این وصف، همه آگاهان و زنده‌دلان و شورطلبان می‌دانسته‌اند که روح خروشان حوزه علمیه، روح‌الله خمینی است و قلب مرکز اعلای مذهب تشیع و دژ استوار اسلام، یعنی قم، به وجود و حضور او می‌زند و کار می‌کند.
3.ایمان انقلابی؛ کسی که نوشته‌های چهل سال پیش امام خمینی را بخواند، در می‌یابد که ملکات فاضله ایمانی و انقلاب و روح خروشان او در برابر ظلم و ظالم، از پیش‌ترین روزگاران زندگانی، در وجود او نضج یافته و شکل گرفته است؛ و این حاکی است از صلابت رسالت انقلابی این فرزند بزرگ قرآن و قبله.
4.نشر تربیت انقلابی؛ امام خمینی (ره) که به توفیق الهی و کوشش‌های شخصی و مجاهدات نفسی، به مراحل بالای علم و عمل نائل آمد، از روزگاری پیش، کوشید تا این روحیه را در دیگران بدمد و گروهی را چنان که تعالیم اسلام می‌گوید، تربیت کند و مقام انسانی را به آنان بشناساند و امام موفق گشت تا گروه زبده‌ای از عالمان و فاضلان را در حوزه قم، پرورش دهد.
5.آماده سازی فکری و برون حوزه‌ای؛ یکی دیگر از کوشش‌های ژرف و توانفرسای امام خمینی، به هنگام تهیه دیدن مقدمات انقلاب اسلامی، مجاهدات وسیعی بود که ایشان برای بیداری و آماده‌سازی ذهنیت روحانیون سراسر ایران به عمل آورد.
6.فتواها و منشورهای انقلابی؛ یکی دیگر از عناصر سازنده این انقلاب، فتواهای انقلابی امام است و منشورها و اعلامیه‌های بیداری آفرین او.
یکی از خدمات بزرگ امام خمینی به اسلام و تشیع و ملت ما و بلکه ملت‌های مسلمان، این است که او حوزه بسته فتوا را فتح کرد و مسائل سیاسی و اجتماعی و انقلابی را در کالبد فتوا- که خاص مسائل عبادی و بیشتر، عبادی فردی بود و پیوسته دم از غسل و طهارت می‌زد- جای داد. این رنسانس فقهی، چون از مقام علمی شامخ و اخلاص دینی، مایه‌ها داشت، به خوبی جا افتاد و ثمربخش گشت. در این جا به مواردی از این دست، اشاره می‌شود: الف)احیای فقه، امام خمینی، مسیر و محتوای فتوا را تغییر داد و آن را به اصالت و جامعیت اسلامی خود بازگردانید و با صادر کردن احکام و فتواهایی انقلابی و درگیر، به فقه ما حیات بخشید؛ ب)کلاس سراسری آموزش انقلابی؛ اعلامیه‌ها و منشورهای حرکت‌آفرین و آگاهی بخش امام خمینی نیز، در رده فتواهای یاد شده قرار دارد و همچنین است نطق‌ها و سخنرانی‌های نافذ و موثر امام که با صدای مطمئن و القای غنی وی ادا می‌شود؛ ج) مساله کاپیتولاسیون؛ امام خمینی، در رد تصویب ننگ‌بار و ذلت‌آفرین کاپیتولاسیون، به اصل قرآنی ولن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلاً استناد می‌کند؛ د) بعد اخلاقی در تعالیم امام خمینی؛ امام خمینی که از جوانی، موفق شده بود به کسب اخلاق بپردازد و از تعالیم باطنی و حیات قلبی برخوردار گردد، به خوبی پی برد که این امر برای حوزه روحانیت و معلمان اجتماع از هر چیز دیگر، واجب‌‌تر است. از این‌رو کوشید تدریس علم اخلاق و تهذیب باطن را دوباره در حوزه‌ها زنده کند. در این مقصود، هم درس‌های بسیار گفت و هم کتاب‌های بسیار نوشت؛ و)اخلاق در حوزه روحانیت؛ امام خمینی در رساله معروف جهاد اکبر، اشاره می‌کند به اهمیت تحصیل علم اخلاق و تهذیب نفس برای طلاب و عالمان و مدرسان و واعظان و دیگر اعضای حوزه روحانیت.
7.جهت داشتن؛ امام خمینی، همیشه از این خصیصه بزرگ رهبری برخوردار بوده است. هم خود، جهت فکری و سیاسی و اجتماعی داشته و هم این جهت‌داری را القا کرده و تعلیم داده است و با بیانات و مقالات خویش، همگان را به آن فراخوانده است.
8.ایمان داشتن به جهت؛ هر چه در طول سال‌های طولانی مبارزات، کسانی درباره امور سیاسی و مشکلات مبارزه سخن گفتند و خواستند تا حضرت امام، کمی از پافشاری در موضع اتخاذی خویش بکاهد، اثر نبخشید. امام نشان داد که مرد حق، کوه است که او را طوفان‌های سهمگین، درهم نمی‌شکند و گردبادها، از جای نمی‌کند. منبع :ویژه نامه حضور، خرداد 1388، چاپ موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
منابع مرتبط:
شکوفایی شخصیت امام خمینی
ابعاد گوناگون حضور عاشورا در شخصیت امام خمینی