عزت و اقتدار اسلام و مسلمین از محورهای عمده و بلکه اصلی ترین بنیان اندیشه ها و آمال حضرت امام خمینی (س) بود که در سراسر عمر با برکت خویش، بر آن پای فشرد و به مدد این ایستادگی توأم با خلوص بود که توانست از فطرت انسانهای مؤمن و خاموش، سیل خروشانی به راه اندازد که بنیاد کفر و استکبار را بلرزاند و یکی از مقتدرترین حکومتهای جور را که با همۀ لوازم اِعمال سلطه جابرانه مجهز و از پشتیبانی و حمایت بی دریغ ابرقدرتهای زمان برخوردار بود، در میان بهت و حیرت و ناباوری تمام دستگاههای امنیتی و تحلیلگران زبده جهانی، از پای درآورد. این صاعقه مهیب آن چنان با سرعت و قدرت فرود آمد که طی ده سال پس از وقوع انقلاب اسلامی، حوزۀ شناخت ماهیت و مشخصه آن از اصلی ترین حوزه های کنجکاوی علمی و محمل سفارش طرحهای پژوهشی بی شماری بود که برای مقابله یا مهار اثرات آن در مجامع و محافل علمی ـ تحقیقاتی جهان شکل می گرفت.
برخلاف تصور دوستان جاهل یا دشمنان مکار در مکتب نظری و عملی امام، وحدت یک تاکتیک یا ابزار مصلحتی برای پیشبرد اهداف و مقاصد سیاسی انقلاب اسلامی نبود. بلکه جوهرۀ درک وی از «عزت و اقتدار مسلمین» و ماهیت «اجتماعی و سیاسی بودن مکتب اسلام» و تعبّد معرفت شناسانه ایشان از اصول و کلمات تعالیم قرآنی و دستورالعمل هایی چون وَاعتَصِمُوا بِحَبلِ اللَّهِ جَمِیعاً ولَا تَفَرَّقُوا به مسأله وحدت آنچنان جایگاهی بخشیده بود که با همه اعتقاد و ایمان وصف ناپذیرش به حقانیت اهل بیت، هرگز حاضر نشد در محافل و مجامعی که به اسم حمایت از ولایت تشکیل شده و باعث تفرقه میان مسلمین می شوند شرکت کرده یا دیگران را تشویق به شرکت در آنها کند.
استمرار و گسترۀ زمانی تأکید بر اکسیر وحدت و نفی نگرش تاکتیکی یا مصلحتی به آن را نیز می توان از این موضوع استنباط کرد که جمع تفرقه علما و همراه کردن همۀ آنها در مقاصد اسلامی (صحیفه امام؛ ج 1، ص 21-23) جوهره مهم پیامی است که در تاریخی ترین سند به جا مانده از ایشان بدست می آید. این سند که به تاریخ یازدهم جمادی الاول 1363 هجری قمری یعنی حدود چهل وچهار سال قبل از موضوعیت و موجودیت رهبری سیاسی ایشان نگاشته شده است، به وضوح نشان دهنده عمق اعتنای ایشان به عظمت و اهمیت مسأله وحدت است و همین نگرش است که باعث جسارت و روشن بینی لازم در صدور فتواهای فقهی به هنگام مبارزات سیاسی شده است.
برای امام وحدت از گسترده ترین عرصۀ آن که وحدت مستضعفان عالم در مقابل مستکبران است آغاز می شود و در مراتب بعدی آن، وحدت پیروان ادیان الهی در مقابل مشرکین و ملحدین، وحدت مسلمین، وحدت ملت و وحدت هر یک از اجزاء و اقشار آن موضوعیت می یابد و با دقت و موشکافی کم نظیر، عوامل و دلایل و روشهای تحقق هر یک از مراتب آن را بازگو نموده و نسبت به عوامل و دستهای آشکار و پنهان برهم زننده آن هشدار می دهد.
منبع: کتاب وحدت از دیدگاه امام خمینی (س)، تبیان، دفتر پانزدهم، مقدمه