غلامحسین عمرانی، شاعر، پژوهشگر و مدرس دانشگاه: آنچه آثار سترگ حضرت امام خمینی(س) را از سایر آثار برجسته می‌کند، گستره تفکر و اندیشه تابناک آن بزرگوار در قلمرو عرفان اسلامی است. عرفان حضرت امام خمینی(س) برگرفته از سیره ائمه معصومین(ع) است. اما این نگرش موجب نمی‌شود که حضرت امام(س) از سیر اندیشه‌های عرفانی عارف بزرگی چون محیی‌الدین ابن‌عربی و نحله‌اش برخوردار نشده باشد. دامنه عرفان اسلامی آن بزرگوار را می‌توان در دو مؤلفه علمی و عملی جست‌وجو کرد.
حضرت امام(س) در رسایل عرفانی خود و از جمله در «شرح دعای سحر»، «سر الصلوه، «مصباح الهدایه» و «مقاله کوتاه لقا الله» و همچنین در «مکتوبات» و «دیوان اشعار» به مفاهیم و اصطلاحاتی پرداخته‌اند که همواره جزو نیازهای عاطفی و معنوی بشر و موجب ارتقا و کمال روان انسان در زندگی انسانی بوده و بدون تحقیق آن نیازها، زندگی مادی و ظاهری انسان دچار انحطاط یا انحراف خواهد شد.
مکارم اخلاقی حضرت امام خمینی(س) و نصایح و مواعظ ایشان در قالب بیانیه‌های متعدد، کلمات قصار، سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها، رهنمودها و کتاب‌ها که در مجموع آثار وی را تشکیل می‌دهند، در شمار موضوعات و مسایلی‌اند که با تار و پود مفاهیم و اصطلاحات عرفان اسلامی در آمیخته‌اند و در خور تأمل و واکاوی جداگانه و مخصوص‌اند.
بررسی اجمالی آثار امام(س)
در بررسی اجمالی آثار و سیره علمی و عملی حضرت امام خمینی(س) می‌توان دریافت که قصدشان از نگارش کتاب، مقاله، خطابه، موعظه و انتقاد و شرح و نقد آثار گذشتگان و انتقاد از حاکمیت دولت‌های عصر کنونی و نیز سرودن شعرهای گاهگاهی و پند و اندرز و پیام و مصاحبه‌های مدام، تظاهر به علم و فضل و تفاخر به جاه و مقام نبوده، بلکه ایشان خواسته‌اند نخست به تکلیف الهی خود عمل کنند و آنچه را دستمایه تجربه انبیا عظام و اولیا الله بوده، با عمل به آن و خلق آثار برای جامعه عصر خویش و نسل آینده، یادگاری پند آموز و عبرت انگیز و حیرت انگیز به جا گذارند.
از جمله این آثار که نقش آموزنده و سازنده‌ای در حفظ و زنده نگاه داشتن دین و آیین اسلام و فرهنگ اسلامی با هویت ایرانی داشته، اندیشه‌های امام(ره) در قالب عبارات و کلمات عرفانی است.
امام خمینی(س) از نظر شخصیت، فردی جامع‌الاطراف بوده‌اند. شخصیت حضرت امام(س) تنها معطوف به مرجعیت دینی، رهبری سیاسی، وارستگی نفس و شایستگی مقام نبوده و بالطبع آن عزیز در تمام شاخه‌ها و شعبه‌های علوم انسانی و اسلامی از فقه و اصول تا سیاست مدرن، اشراف داشته و صاحب نظر بوده‌اند.
از سوی دیگر ایشان یدی طولا در کاویدن ادبیات عرب، ادبیات فارسی، علم کلام، تفسیر قرآن و سیره اخلاقی انبیا و اولیاءالله و نیز عرفان علمی، مطابق با سیره اخلاقی ائمه معصومین صلوات الله علیم اجمعین و مبتنی بر تزکیه نفس و «جهاد اکبر» داشته‌اند.
بی شک پرداختن به این همه، در یک مقاله و یادداشت نمی‌گنجد و پرداختن به همه جوانب عرفان علمی و عملی ایشان نیز در یک مقاله میسر نیست. واکاوی بیشتر آثار امام(س) را به زمانی دیگر می‌سپارم. روحش شاد. منبع: خبرگزاری کتاب ایران