در تاریخ دهم شهریور سال 1364 مسئولان روزنامه هاى کیهان، اطلاعات و جمهورى اسلامى به دیدار امام رفتند. امام در این دیدار از نحوه چاپ اخبار در مطبوعات انتقاد کردند و بیان داشتند «رادیو تلویزیون مال عموم است آن چه خوب است در رادیو تلویزیون و مطبوعات باشد آن است که برای کشور اثری داشته باشد. مثلاً اگر زارعی خوب زراعت کرد شما این شخص را به جای مقامات کشور در صفحه اول بگذارید و یا کارمندی خوب کار کرد و اگر طبییی عمل خوبی انجام داد و یا اگر کسی سارقی را دستگیر کرد و یا هنرمند و یا جراح که متأسفانه نه اسمشان است و نه عکسشان. در حالی اینها لایق اند تا در روزنامه مطرح شوند اینها به این کشور حق دارند ولی ما ماها حقمان کم است البته آنچه من می گویم راجع به خودم است به دیگران کاری ندارم من میل ندارم رادیو هر وقت باز می شود اسم من باشد مدتهاست که از این جهت متنفرم. راجع به خودم می گویم اگر قرار است عکس مرا بگذارید به جای آن عکس یک رعیت رابگذارید و زیرش بنویسید این رعیت چه کار مهمی کرده است. هر روز من یک مسئله ای را می گویم و هی تکرار می کنم که فلانی چه گفت این چه فایده ای دارد اما در هر گوشه کشور اگر اتفاقی افتاده باشد این خبر است و اخبار را برای مردم گفتن مفید است». امام پس از بیان مطالبی درباره طرح انتقادهای سالم در مطبوعات و بیان اخبار مفید بار دیگر تأیید کردند: «این طور نیست که همه لله کار بکنند و چه بنویسید و چه ننویسید فرقی ندارد ما مکلفیم که افراد را در هر رشته تشویق کنیم تا امثالشان زیاد شود. روزنامه ها مال طبقه سوم است مال طبقه اول نیست و این هم نیست که همش مال حکومت باشد و از این چیزهای حکومتی بنویسید»
متن کامل صحبت های امام در ذیل آورده شده است:
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
وظیفه مطبوعات در تشویق افراد به فعالیت
البته، من نسبت به همه مسائل مربوط به مطبوعات نمى توانم نظر بدهم. الآن آنچه مربوط به مسائل آخر است، این است که رادیو- تلویزیون و مطبوعات مال عموم است- چنانچه شما هم همین اعتقاد را دارید که عموم بر آنها حق دارند- از این جهت، من به سهم خود خیال دارم که راجع به من کم باشد، مگر در مواقع حساسى که لازم است که آن هم باید از ما سؤال شود که آیا مطلبى را باید نقل بکنند یا خیر. و الّا آنچه خوب است در رادیو- تلویزیون و مطبوعات باشد، آن است که براى کشور اثرى داشته باشد. مثلًا اگر زارعى خوب زراعت کرد و زراعتش خوب بود، شما این شخص را به جاى مقامات کشور در صفحه اول بگذارید و زیرش بنویسید این زارع چگونه بوده است، این منتشر بشود. و یا کارمندى خوب کار کرد، و یا اگر طبیبى عمل خوبى انجام داد، عکس او را در صفحه اول چاپ کنید و بنویسید که این عملش چطور بوده است. این باعث تشویق اطبا مى شود و بیشتر دنبال کار مى روند. یا مثلًا اگر کسى کشفى کرد، باید مفصل با عکس و مطلب باشد، یا اگر کسى سارقى را دستگیر نمود، و یا یک کشاورز و یا هنرمند و یا جراح، که متأسفانه نه اسمشان است و نه عکسشان، در حالى که اینها لایق اند تا در روزنامه ها مطرح شوند، خلاصه، باید اساس تشویق اشخاصى باشد [که ] در این کشور فعالیت مى کنند؛ اینها به این کشور حق دارند، به این روزنامه ها حق دارند، به رادیو- تلویزیون حق دارند، ولى ماها نسبت به آنها حقمان کم است. البته، آنچه من مى گویم راجع به خودم است، به دیگران هیچ کارى ندارم، آنها اختیارش با شما و با خود آنهاست. من میل ندارم رادیو هر وقت باز مى شود اسم من باشد، مدت هاست که از این جهت متنفرم، این کار غلطى است، به اندازه متعارف نسبت به همه خوب است، زیادى اش مضر است، این به ضرر مطبوعات است و مطبوعات را سبک مى کند. اشخاص، شخصیت هایشان با خودشان است، این طور نیست که اگر اسمشان زیاد یا کم مطرح گردد، شخصیتشان زیاد یا کم شود. در ایران هر کس معلوم است چه جورى است. بنا بر این، آنچه راجع به خودم مى گویم این است که اگر قرار است عکس مرا بگذارید، به جاى آن، عکس یک رعیت را بگذارید و زیرش بنویسید این رعیت چه کار مهمى کرده است.
مسئله دیگر، عمده این است که تکرار نباشد. به عقیده من این سه روزنامه با هم تفاهم کنند و مسائل را مختصرتر بنویسند، مفیدتر و کمتر بنویسند، طولانى و تکرارى نباشد. مردم وقتى مى خوانند استفاده کنند، احساس کنند مطلبى است. اینکه بگویند من هر روز به کى، چى گفتم، این تکرارى است. آخر هر روز من یک مسئله اى را مى گویم، و هى تکرار مى کنند که فلانى چه گفت. این چه فایده اى دارد. اما در هر گوشه کشور اگر اتفاقى افتاده باشد، این خبر است و اخبار را براى مردم گفتن مفید است.
طرح انتقادات سالم در مطبوعات، نه انتقامگیرى
مسئله دیگر راجع به انتقاد، البته روزنامه ها باید مسائلى که پیش مى آید را نظر کنند، یک وقت انتقاد است؛ یعنى انتقاد سالم است، این مفید است. یک وقت انتقام است، نه انتقاد، این نباید باشد، این با موازین جور در نمى آید. انسان چون با یکى خوب نیست، در مطبوعات او را بکوبد، کار درستى نیست. اما اگر کسى خلاف کرده است، باید او را نصیحت کرد، پرده درى نباشد، ولى انتقاد خوب است. باید در این امور خیلى ملاحظه بفرمایید تا مطبوعات مرکزى باشد براى استفاده عموم، و اینکه مردم بفهمند باید چه بکنند و باید چه بشود.
بیان اخبار مفید در مطبوعات
در مورد اخبار؛ اخبار روزنامه ها تکرارى نباشد، آخر کى با کى ملاقات کرده، این چه خبر مهمى است؟ این اصلًا قابل نیست بگوییم خبر، تا بگوییم مهم! اینکه بگویید من هر روز با کى ملاقات و به او چه گفتم، این تکرارى است. آخر هر روز من یک مسأله را مى گویم، و هى تکرار مى کنند که فلانى چه گفت، این چه فایده اى دارد؟ من راجع به خودم مى گویم که عکس من مطلقاً در صفحه اول نباشد، همان طور که گفتم. گاهى لازم است که گفته شود، مثلًا فرض کنید بناست ریاست جمهورى معرفى شود، خوب، این مسئله مهمى است و یا مثلًا هیأت دولت آمده است، خود این مسئله اى است، ولى هر چند وقت یک بار از این مسائل پیدا مى شود. اما هر روز کى آمد این جا و من چى گفتم و چى شد و یا کى با کى ملاقات کرد، این چه اثر و فایده اى دارد؟
باید با اخبار مردم را تعلیم کرد و باید اخبار به صورتى باشد که مفید باشد، باید کارى شده باشد تا اخبار باشد. آن اشخاصى که در اطراف ایران زحمت مى کشند، وقتى خبرشان را دادید تشویق مى شوند. این طور نیست که همه للَّهِ کار کنند و چه بنویسید و چه ننویسید، فرقى نکند. ما مکلفیم تا افراد را در هر رشته تشویق کنیم تا امثالشان زیاد شود.
اگر مطلبى از این طبقه ها در روزنامه ها آمد، روزنامه ها آبروى خوبى پیدا مى کنند. روزنامه ها مال طبقه سوم است، مال طبقه اول نیست و این هم نیست که همه اش مال حکومت باشد و از چیزهاى حکومتى بنویسید، این صحیح نیست. به نظر من روزنامه ها براى همه مردم است و همه مردم در آن حق دارند و مى شود گفت که گاهى جاى دیگران غصب مى شود،- البته بدان معناى غصب نه! ولى نظیر آن- این عرض من است.
البته از آقایان هم تشکر مى کنم که مشغول کار ارزنده اى هستند. و امیدوارم که موفق باشند و کارها را با شایستگى عمل کنند و اغراض را کنار بگذارند و روى مصالح مملکت صحبت کنند. یک وقت این است که انسان مى بیند افرادى خلاف مى کنند، به او تنبه مى دهد، آن هم با ملایمت و بدون اینکه آبروریزى باشد. انتقاد صحیح از دولت مانع ندارد، ولى انتقام و تضعیف نباید باشد ان شاء اللَّه!
(منبع: صحیفه امام، ج 19، ص: 361 تا 363)