به گزارش پرتال امام خمینی(س) حجت‌الاسلام والمسلمین علی اصغر سعادتی مطلق مشاور فرهنگ و معارف اسلامی سازمان سینمایی دولت یازدهم و سهراب هادی عضو هیئت مدیره مؤسسه چاپ و نشر عروج و شورای علمی جهاد دانشگاهی هنر، در گفتگو با جماران به تبیین ابعاد هنر انقلاب اسلامی پرداخته اند. آنچه در ادامه می خوانید گزیده ای از گفتگوی آنهاست:
علی اصغر سعادتی:
* نسل جوانی که در زمان آموزش و پرورش رژیم شاه، در فساد و بی بند وباری علنی آن زمان رشد کرده بودند، به یکباره به کسانی تبدیل شدند که امام خمینی(س) آنها را در کنار سربازان صدر اسلام قرار داد. (صحیفه امام، جلد 13، صفحه 543) این نشان‌دهنده عزت و بزرگی آن جوانان نزد امام است. بعد از فتح مکه که اسلام حاکم شد این فرصت فراهم نشد که بخش حقیقی جهان اسلام با کفر و نفاق دربیفتد و پیروز شود.
* در جنگ فضایی فراهم شد که هنرمندان هم خود را نشان دهند و هنرمندانی که قلب پاک‌تر، ذات نجیب‌تر و روحیات سازگارتر با اندیشه امام و آرمان‌های امام داشتند آثار درخشان و جاویدانی در رشته‌ها و حوزه‌های مختلف خلق کردند؛ ولی دیگران که شایستگی و لیاقت آن را نداشتند از قافله عقب ماندند و شرمسارانه ارزشهای دفاع مقدس را زیر سؤال می‌برند.
* تنها نظامی که سران آن اهل فرهنگ و هنر بوده‌اند نظام جمهوری اسلامی است، امام شاعر بود، رئیس جمهور وقت در ایام دفاع مقدس، اهل هنر و ادبیات به صورت حرفه ای بود، رئیس دولت هشت سال دفاع مقدس هنرمند بود. اکثر مدیران حتی نظامی نیز اهل هنر بودند که این مسئله خیلی مهم و تأثیرگذار بود.
* هنرمند تابع شرایط زمان است. وقتی همه جامعه دچار بلیه دروغ، ریا و غیره شده است نباید جزئی نگرانه به مسائل نگاه کرد. امام درباره هنر سخنی بدین مضمون دارد «هنر در مدرسه عشق نشان دهنده نقاط کور و مبهم معضلات اجتماعى، اقتصادى، سیاسى، نظامى است. هنر در عرفان اسلامى ترسیمِ روشن عدالت و شرافت و انصاف، و تجسیم تلخکامى گرسنگانِ مغضوبِ قدرت و پول است.» (صحیفه امام،ج21،ص145). امام که خود شاعر و اهل فرهنگ است یک وظیفه سیاسی و انقلابی برای هنرمندان تعیین می کند. وظیفه هنر نشان دادن معضلات اجتماعی و امید به آینده است و این هنر متعهد قابل سانسور نیست که البته با نشان دادن ناامیدی جامعه تفاوت دارد و مشمول آثار مورد پسند جشنواره های خارجی نمی شود.
* امام هم هنر را می شناخت و دوست داشت و هم روح لطیف هنرمندانه اش ناخواسته هنرمندان را جذب می کرد و سبب می شد هنرمندان خالصانه برای امام و انقلاب کار کنند. امید ما به همین موسسه تنظیم و نشر آثار امام است که هنرمندان متعهد و وفادار را جذب کند. جهان امروز تشنه معنویت و اخلاص است و هنرمندان امروز مردمانی با اخلاص هستند و می توانند جواب نیازهای جامعه را بدهند.
* یک آدم انقلابی مثل امام به 35 میلیون انقلابی تبدیل می شود، اگر به هنرمندان خوب و متعهد میدان داده شود. در این صورت، امکان بازگشت به دهه 60 حتی با رشد بیشتر از آن دهه وجود دارد. چون هنرمندان متعهد ما در سالهای اخیر رشد علمی بالایی کردند. فقط کافیست آرامش روانی به آنها برگردد.
* هنوز اندیشه و آرمان های امام طرفدار دارد و باید آن را به زبان روز آنگونه که واقعا بوده است معرفی کنیم، امامی که فقط بخش کوچکی از شخصیت وی در رهبری انقلاب هویدا شد و باید بخش های مغفول اندیشه امام بررسی و معرفی شود.
* در فیلم زیبای «چ» ابراهیم حاتمی کیا می بینیم که تأثیر یک پیام از حضرت امام همه بحران گره خورده و خطرناک شهر پاوه را خنثی می کند. این نبود مگر اعتقاد، اعتماد و باور به خصوص جبهه نفاق به سخن حضرت امام که وقتی مطلبی می فرماید روی آن می ایستد و بازگشتی ندارد و لذا گروههای محارب و شورشی، شهر را که در اشغالشان بود رها می کنند و متواری می شوند.
سهراب هادی:
* اگر پیوند روحی بین رهبران و هنرمندان در جامعه باشد، این دو در کنار هم بیداری ایجاد می‌کند و وحدتی که امام مدنظر داشت شکل می‌گیرد و جامعه منسجم، مقتدر و دارای فرهنگ می‌شود.
* تصویر سالهای پس از انقلاب، ابزاری برای جامعه‌شناسی میدانی و ارزیابی عملکرد دولت‌های مختلف است که نشان می‌دهد انقلاب اسلامی، انقلابی تعالی‌بخش و در جهت تثبیت مبانی انسانی و الهی بوده است. در واقع، خواسته و هدف این انقلاب، تعالی انسان بود که همین مسئله موتور انقلاب را به حرکت درآورد.
* در جنگ، هنرمندان مثل رزمنده‌ها در صف اول دفاع بودند و در شکل‌گیری اندیشه دفاع نقش داشتند، اثر هنری تولید کردند، پوستر ساختند، سرود ساختند، شعرا حق مطلب را به بهترین شکل ادا کردند. خاستگاه روح حماسی در شعر معاصر، اندیشه تعالی‌بخش حضرت امام بود. شعر قبل از انقلاب خاستگاه تعالی بخش نداشت و بیشتر یک جریان فردیت، سکس‌گرایی، معترض نسبت به برخی مفاهیم و کاملا خارج از حوزه شعر شرقی بود، در قصه و رمان و ادبیات هم بیشتر مسائل شخصی و خصوصی مطرح بود.
* وضعیت جدید در تضاد با ارزش‌ها و نگاه امام خمینی است. در چنین جامعه‌ای هنرمند قدرتی ندارد، چون امکان نمایش ندارد و یک گرافیست مجبور می‌شود به کار بیلبوردهای شهری بپردازد و کالای تجاری وارداتی را تبلیغ کند؛ اما هنرمندان واقعی حاضر به همراهی با این جریان نشدند.
* آنچه که سرمایه حضرت امام در پیوند با مردم بود؛ همین روحیه فرهنگی امام بود. امام به این مفهوم سیاستمدار نبود و در واقع یک رهبر، مرشد، عارف، صوفی و یک مراد با صدق و صمیمیت و در پیوند با مردم بود.
* ما به سمت جریان سرمایه‌داری جهانی رفتیم و این در مبانی امام نبوده است. امام نگاه تجارتی، مصرف‌گرایی، حضیض شدن، پست شدن و ذلیل شدن انسان را از بن برکند و طرحی نو درانداخت. اما جریان به سمتی دیگر رفت و الان در وضع نامناسبی قرار داریم. باید به امام رجوع کنیم و ساختارهای اجرایی جامعه را در حوزه دانشگاهی، آموزش و پروش، فرهنگ و هنر و خصوصا اقتصاد به مبانی که امام تعیین کردند، بازگردانیم و آرمان‌ها را نصب العین قرار دهیم.