عقب نشینی عراق از برخی از مناطق اشغال شده در جبهه ی میانی، پس از پیروزی ایران در عملیات بیت المقدس را چگونه می توان ارزیابی کرد؟
پس از این پیروزی ها عراق بازگشت خود به مرزهای بین المللی را مطرح کرد و آتش بس را در مرحله بعدی قرار داد و بدون آنکه منتظر جواب ایران باشد، به سرعت بخشی از نقاط اشغال شده را تخلیه کرد. البته برخی از مناطق استرات‍ژیک غرب کشور همچون ارتفاعات میمک، قصر شیرین و قلاویزان و نفت شهر در اشغال عراق باقی ماند. در حقیقت عملیات بیت المقدس، عراق را وادار به عقب‌نشینی سراسری کرد و ناچار به به اقداماتی دست زد تا سه نقطه ضعف خود را بپوشاند:
الف) با اتخاذ خطوط پدافندی مناسب متکی به عوارض طبیعی در نوار مرزی از فکه به بالا، رخنه‌پذیری خود را منتفی کرد.
ب) طول خطوط پدافندی خود را کاهش داد.
ج) موجب صرفه‌جویی در نیرو در نتیجه ایجاد نیروی احتیاط متحرک در سپاه ها شد.
در این مرحله از جنگ، عراق خواهان کوشش های میانجی‌گرانه شد.
آیا مواضع سیاسی و نظامی عراق در آغاز جنگ تفاوتی با مواضع این رژیم بعد از روند آزادسازی داشت؟
در اطلاعیه شورای فرماندهی عراق در اولین روز حمله این کشور به ایران آمده است: «...اگر تاکتیک نظامی و امنیت ارتش عراق ایجاب کند که در زمین های اشغالی بمانیم، آن را تحت اشغال قرار خواهیم داد.»
همچنین صدام حسین قطعنامه 1975 الجزایر را پاره کرد و آن را یک طرفه ملغی نمود. در این حال سخنگوی رژیم عراق سه شرط را برای پایان دادن به جنگ اعلام کرد:
الف) احترام ایران به حاکمیت عراق در محدوده خاک ایران
ب) شناسایی حقوق قانونی عراق بر شط العرب
ج) بازپس دادن سه جزیره تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی.
عراق همچنین میانجی‌گری کشور های عرب را برای پایان دادن به جنگ شدیدا رد کرد.
ولی عراق پس از آنکه در دو هفته اول جنگ واقعیت ها را درک کرد و نتوانست به اهداف قابل توجهی دست یابد، اعلام کرد که حاضر است آتش بس یک طرفه اعلام کند؛ در حالی که توانی برای عملیات نداشت و برخی از مناطق ایران را در تصرف داشت.
آیا بررسی قابلیت های نظامی جمهوری اسلامی ایران برای ادامه جنگ مبتنی بر ارزیابی های درستی بود؟ ما با اتکا به چه توان نظامی به جنگ ادامه دادیم؟
چه حقیقتی آشکارتر از اینکه ایران در طی بیست ماه توانست طی عملیات های بزرگی از جمله ثامن الائمه، طریق‌القدس ، فتح المبین، الی بیت المقدس هزاران کیلومتر مربع از سرزمین های اشغال شده را آزاد کند و بیش از 35800 تن از نیرو های دشمن را به اسارت درآورد و 18000 تن از آنها را نیز به هلاکت رسانده یا زخمی کند.آیا اینها حاکی از قابلیت های چشمگیر ایران به شمار نمی آید. در حقیقت تجربه بیست ماه مقاومت و دستاورد های آن نشان داد که ایران توان کافی برای تداوم جنگ تا حصول نتیجه لازم را داشته است تا بتواند از این طریق حقوق حقه خود را مطالبه کند و به سمت ایجاد صلحی پایدار در منطقه حرکت کند.