برگی از صحیفه/ پیام چهارده ماده ای امام خمینی(س) به ملت ایران قبل از عزیمت به قم

حضرت امام خمینی(س) که در 15 بهمن 1357 مهندس بازرگان را به عنوان نخست‌وزیر دولت موقت معرفی کرده بود و پس از آن همواره در تأیید و پشتیبانی از دولت او و پوشیدن ضعف‌هایش در هماهنگی بین دولت و نیروهای انقلابی و مردمی سعی وافر به کار برد و بسیار تلاش کرد تا دولت با قبول مسئولیت امور و انجام کارها مطابق خواست مردم انقلابی وظیفه خود را بدون اتکا به ایشان به انجام رسانند، از این رو تصمیم بر ترک تهران و اقامت در قم گرفتند ولی در آستانه ترک تهران به مقصد قم  در روز نهم اسفند، ضمن پیامی 14 ماده‌ای درباره انقلاب و مسائل داخلی کشور مواردی همه‌جانبه را مطرح کردند. تأکید بر حفظ وحدت کلمه، وحدت هدف و مقصد، لزوم هوشیاری در مقابل توطئه‌ها و  مفسده‌جویی‌ها، ضرورت حفظ حریم روحانیت، احترام به نیروهای نظامی و انتظامی، برخورد مناسب مطابق موازین شرعی با زندانیان و رسیدگی سریع به جنایات آنها و پرهیز از تجمل و اسراف و رأی به «جمهوری اسلامی» نه یک کلمه زیاد و نه یک کلمه کم را سفارش و در آخر از مردم تهران و کسانی که با تلگراف و نامه بازگشت ایشان به ایران را تبریک گفته بودند، تشکر و قدردانی کردند. بند بند این پیام بهترین راهنما برای استقرار آرامش و برقراری وضع عادی به دنبال التهابات انقلابی بود. (روزنگار زندگی و تاریخ سیاسی اجتماعی امام خمینی، ص 399 و 400)

متن کامل پیام حضرت امام آورده در ادامه آورده شده است:

بسم اللَّه الرحمن الرحیم

در این موقع که قصد تشرف به قم- حرم اهل البیت علیهم السلام- را دارم لازم است از ملت بزرگ ایران عموماً تشکر نمایم.

الحق به همت والاى این ملت رنجدیده بود که با اتکال به قدرت لا یزال الهى و اعتماد به ولى عصر- عجل اللَّه فرجه- پیروزى بر قدرتهاى شیطانى حاصل شد، و نیز از اهالى محترم تهران که از حین ورود تا کنون- که مى خواهم صورتاً آنان را وداع کنم، گرچه روحاً و قلباً از آنان و سایر ملت عزیز دور نیستم- زحمات فوق العاده کشیده و عواطف پر شور از خود نشان دادند، تقدیر و تشکر مى کنم. من مرهون عواطف همه جناحها و اقشار محترم هستم. خداوند تعالى به آنان استقلال و آزادى و استقامت و صحت عنایت فرماید و جمهورى عدل اسلامى را براى آنان مستقر فرماید. لازم است مطالبى را تذکر دهم:

1- ملت شجاع باید توجه داشته باشد که گرچه استبداد داخلى فرو ریخت و مردم آزادى را لمس کرده اند ولى هنوز ریشه هاى استعمار امریکا، شوروى، انگلستان و صهیونیسم و سایر دوَل چپاولگر از این مرز و بوم کاملًا قطع نشده است. باید همه بدون کوچکترین توقف و رکودى در از بین بردن نفوذ کشورهاى اجنبى با هم متحد شویم. باید توجه داشت که شاه، این مملکت را چنان در دست اجانب قرار داده است که باید سالیان دراز با عوارضش مبارزه کرد و ما اگر بخواهیم استقلال حقیقى به دست آوریم، باید سعى کنیم تمامى اشکال نفوذ امریکا چه اقتصادى و چه نظامى، چه سیاسى و فرهنگى را از بین ببریم و من امیدوارم که ملت ایران به این مهم هر چه زودتر برسد.

2- همه مى دانید که رمز پیروزى بزرگى که ملت به آن رسیده است وحدت کلمه همه اقشار از مرکز تا اقصى بلاد کشور و وحدتِ هدفِ آن برچیده شدن حکومت طاغوتى و قطع ایادى استعمار و استثمارگران بین المللى و برپا شدن جمهورى اسلامى بود. اکنون احتیاج بیشتر داریم به حفظ این وحدت کلمه و وحدت مقصد. ملت بزرگ باید هوشیارانه از بعضى عناصر تفرقه افکن که با شعارهاى فریبنده مى خواهند دست اجانب را به کشور مسلمان ما باز کنند و همان اختناق و چپاولگرى را به فرم دیگر برگردانند، احتراز کنند و با تنها گذاشتن آنان و عدم شرکت در اجتماعاتشان و با منطق اسلامى تبلیغات سوء آنان را خنثى کنند. همه مى دانند این پیروزى از قدرت اسلام است و مسلمین با دادن خون شریف خود آن را به دست آورده اند و فرصت طلبان مى خواهند بدون فعالیت مثبت از آن بهره بردارند و با حیله و حربه فریبکارى خود را جا بزنند. ملت ایران باید با هوشیارى از آنان جلوگیرى کنند. در صورتى که آزادى بیان و قلم و عقیده براى همگان آزاد مى باشد و لکن مردم توطئه را هر گز اجازه نمى دهند.

3- کارگران کارخانه ها و دیگر کارگران و کارمندان و طبقات مستضعف باید بدانند که اسلام از بدو ظهور طرفدار آنان بوده و در حکومت عدل اسلامى به آنان اجحاف نمى شود و نخواهد شد و کسانى که با دستور یا میل و نفع اجانب بین آنان مى روند و با پخش اکاذیب فریبنده مى خواهند آنان را از اسلام جدا کنند همانها هستند که بعضى سران آنان در خدمت دربار محمد رضا پهلوى بودند و همه آنان آگاهانه یا ناخودآگاهانه در خدمت اجانب هستند. لازم است این عناصر مفسده جو را در بین خودشان و در کارخانه ها راه ندهند و از اجتماعات آنان احتراز کنند.

من به دولت راجع به مجانى کردن آب و برق و بعضى چیزهاى دیگر فعلًا براى طبقات کم بضاعتى که در اثر تبعیضات خانمان برانداز رژیم شاهنشاهى دچار محرومیت شده اند- و با برپایى حکومت اسلامى به امید خدا این محرومیتها برطرف خواهد شد- سفارش اکید نمودم که عمل خواهد شد.

4- ارتش و شهربانى و ژاندارمرى اکنون در خدمت اسلام هستند و از ملت هستند، باید ملت از آنان پشتیبانى کند و کارى که موجب آزردگى و دلسردى آنان است انجام ندهند و باید قواى انتظامیه بدانند که پس از تصفیه از عناصر فاسده، تمام آنان در پناه اسلام و حکومت عدل با احترام و رفاه زندگى مى کنند. ما مى دانیم که شکست دشمن مرهون پیوستن جناحهایى از نیروها و سایر مأمورین دولتى به ملت بود. شما نباید احساس شکست کنید بلکه باید احساس پیروزى کنید زیرا از ملتید و در پیروزى آن سهیم هستید و ما به شما احترام مى گذاریم و شما را برادران خود مى دانیم. من به ملت ایران اکیداً هشدار مى دهم که دولت باید ارتش ملى و قوى و با روحیه مقتدر داشته باشد تا قدرت بر حفظ کشور داشته باشد. ملت محترم باید در تقویت روحى ارتش و افسران کوشش کنند و گویندگان و وعاظ محترم نیز در تقویت آنان کوشش نمایند و از حمله به پادگانهاى قواى انتظامى در سرتاسر کشور باید جداً جلوگیرى شود. امروز حمله به پادگانها مخالفت با انقلاب اسلامى است و باید از آن احتراز کرد و لازم است کمیته هاى انقلاب اسلامى در شهرستانها از فرماندهانى که از جانب ستاد کل ارتش ملى اسلامى تعیین مى شوند، جداً پشتیبانى کنند و نیز از رؤساى دیگر قواى انتظامى که از طرف قواى دولتى تعیین مى شوند، پشتیبانى نمایند.

5- کمیته هاى انقلاب اسلامى در تمام شهرستانها موظفند که به مجرد مسلط شدن دولت بر اوضاع شهرها فعالیتهاى کمیته ها را به قواى دولتى تسلیم کنند و از دخالت در امور دولتى خوددارى نمایند و باید از همه کمیته ها در مورد زحماتى که در این دوره انقلاب کشیده اند تشکر کنم. شماها بودید که با همت خود آشفتگیها را سامان دادید.

6- به تمام اعضاى کمیته ها و زندانبانها حکم مى کنم که با زندانیان- هر که باشد- به طور انسانیت و اسلامیت رفتار کنند و از آزار و مضیقه و رفتار خشن و گفتار ناهنجار خوددارى کنند که در اسلام و حکومت عدل اسلامى این امور ممنوع و محکوم است و به بستگان زندانیان در روز معیّنى با مقررات، اجازه ملاقات دهند.

7- کراراً گفتم و باز تکرار مى کنم، کسى حق ندارد به منزل مردم حمله کند و وارد منزل آنان شود و اگر اطلاع پیدا شد که مجرمى در منزلى است مراقبت از فرار او کنند و به مقامات مسئول اطلاع دهند که با موازین او را دستگیر نمایند. علاقه مندان به نهضت باید از این گونه اعمال اجتناب کنند. مردم باید روى موازین شرعیه عمل نمایند.

8- طولانى بودن اعتصابات موجب بحرانهایى شده است که لازم است مردم براى همراهى به طبقه مستمند از گرانفروشى در ارزاق عمومى احتراز کنند و ارزاق مورد احتیاج عموم را به قیمت ارزان بفروشند. این یک عمل انسانى و اسلامى است که این جانب از عموم انتظار دارم. خداوند متعال براى این انساندوستى به آنان برکت و رحمت عنایت مى فرماید.

9- کراراً سفارش علماى اعلام و ائمه جماعت محترم و خطباى ارجمند و سایر خدمتگزاران به شریعت مطهره را نموده ام. لازم است ملت معظم بداند که اگر خداى نخواسته خللى در موقعیت این جماعت- که پاسداران اسلام و قرآن هستند- وارد شود، اجانب چپاولگر به آمال خود خواهند رسید و رشته امور از دست خواهد رفت. روشنگرى این قشر محترم بود که ملت را با روحیه اسلامى به هیجان آورد. خدمت این طبقه را نباید فراموش کرد و اکنون نیز با کمک این طبقه است که در تمام کشور، اوضاع رو به آرامش است. من توصیه مى کنم حتى نسبت به کسانى که به من اهانت نموده اند نباید تعرض شود. من از روحانیت مى خواهم با برادران خود در جهت گسترش مبانى مبارزاتى همکارى کنند و با آنان با مهربانى رفتار نمایند. من همه افرادى را که از من غیبت کرده یا به من اهانت نموده اند، عفو نمودم و از خداى تعالى براى همه طلب عفو مى کنم و تقاضا دارم که آقایان ائمه جماعت را- که از قرار مسموع تشریف نیاورده اند- به مسجد دعوت نمایند و احترام آنان را حفظ کنند. البته حساب کسانى که معلوم است در خدمت دستگاه ظلم بوده اند جداست.

10- در مطبوعات که بعد از انقلاب اسلامى خود را در خدمت انقلاب و مسیر ملت معرفى مى کنند، مطالب و مقالاتى درج مى شود که بر خلاف مسیر انقلاب اسلامى است و این موجب نارضایتى و ناراحتى ملت را فراهم نموده، کراراً مراجعه مى شود که این جانب اقدامى بنمایم، من متأسفم از این امر، به آنان و جمیع رسانه هاى تبلیغاتى نصیحت مى کنم که این جانبازى والاى ملت بود که با اتکال به اسلام و قوّت ایمان به خداى متعال شما را از آن اسارت و نکبت پنجاه ساله رهایى بخشید. اکنون سزاوار نیست که خلاف رضاى ملت رنجدیده و بر خلاف انقلاب اسلامى سمپاشیهایى بکنید که نفع آن را جز اجانب و چپاولگران و خدمتگزاران آنها احدى نبرد. من نصیحت خود را تکرار مى کنم و صلاح مطبوعات را در آن مى دانم که تحت تأثیر راست و چپ و شرق و غرب واقع نشده و خود را در مسیر انقلاب اسلامى قرار دهند.

شما خود بهتر از هر کس باید بدانید که ملت قیام کرده است تا غبار فرهنگهاى استعمارى را از خود بزداید. ما باید عقاید استعمارى را با هر شکل و فرمش در نطفه خفه کنیم و ایمان مردم را که ابرقدرتها را به زانو درآورد از آنان جدا نسازیم. امیدوارم نصیحت این درد چشیده را بشنوید، چنانچه این نصیحت را به آن جوانان و طبقه اى که در این موقع حساس موجب تفرقه مى شوند، مى کنم. من خوف آن را دارم که این تفرقه اندازیها به ضرر ملت رنج دیده و زیان خود آنان تمام شود. من از روزگار سیاه اختناق و اسارت بیمناکم. من از این گرایشهاى غربى و شرقى متأسفم. فرزندان من! به آغوش اسلام برگردید و از فرهنگ غنى اسلام بهره بردارید، گول آنانى را که جز مکیدن خون ملتهاى مستضعف، مقصدى ندارند نخورید، و از مسیر انقلاب اسلامى خارج نشوید که خیر شما و ملت شما در آن است.

11- به خواست خداوند متعال به زودى درباره شکل حکومت، رفراندم خواهد شد. لازم است تذکر دهم آنچه این جانب به آن رأى مى دهم «جمهورى اسلامى» است و آنچه ملت شریف ایران در سرتاسر کشور با فریاد از آن پشتیبانى نموده است همین «جمهورى اسلامى» بوده است، نه یک کلمه زیاد و نه یک کلمه کم. من از ملت شریف انتظار دارم که به «جمهورى اسلامى» رأى دهند که تنها این، مسیر انقلاب اسلامى است و کسانى که مخالف هستند آزاد و مختارند که اظهار مخالفت نمایند و علماى اعلام شهرستانها و قرا و قصبات و خود ملت مکلفند که نگذارند کسى سلب آزادى از کسى بکند و مراقبت کنند آزادانه هر کس رأى خود را بدهد.

12- باید هر چه سریعتر به وضع جنایتکاران رژیم فاسد رسیدگى شود و در دادگاههاى فوق العاده انقلابى- مردمى علناً آنان را محاکمه کرده و به مجازات برسانیم تا مردم ستمدیده ما از وضع آنان مطلع شده و مطمئن شوند افرادى که آنان را در طول دوران سیاه استبداد اذیت و آزار کرده بودند، چگونه به جزاى اعمال خود مى رسند.

13- باید تمام ادارات از نخست وزیرى تا کوچکترین اداره از تجمل پرستى و اسراف و کاغذبازى بپرهیزند و کار مردم را سریعاً انجام دهند.

البته مردم شریف مى دانند که وزارتخانه ها و ادارات در جمهورى اسلامى باید از بُن تغییر کند تا از فرم غربى و سلطنتى درآمده و به صورتى انسانى و اسلامى درآید.

14- من با کمال تواضع از کسانى که در ورود این جانب با تلگراف یا نامه تفقد و لطف فرموده اند تشکر صمیمانه مى کنم و از اینکه به واسطه کثرت نامه ها و تلگرافات و اشتغال جانفرسا و کمى وقت و فرصت نتوانستم جواب بدهم عذر مى خواهم. من در خدمت همه هستم و طلب عفو از همگان مى کنم. خداوند متعال به اسلام و ملت اسلام عظمت و قدرت مرحمت فرماید. و السلام علیکم و رحمة اللَّه و برکاته.

روح اللَّه الموسوی الخمینى

(صحیفه امام، ج 6، ص: 261-266)