امام الگوی ما در جهاد با نفس بود

اینکه همۀ ما می بینیم امام جمله ای می گویند تمام تحت تأثیر قرار می گیرند و با یک حرکت امام تمام مردم به خیابانها ریخته می شوند. و وقتی می گویند از خانه بیرون نیایید همه در خانه ها می مانند. وقتی می گویند به جبهه بروید همه به جبهه ها می روند، به خاطر این است که امام در جوانی حتی قبل از آنکه مرجع تقلید بشوند مسائل نفسانی خودشان را به بهترین وجه حل کردند. ایشان خود را ساخته بودند و در این راه تلاش زیادی هم کرده بودند. حالا منهای عرفان عملی که هیچ کس در ایران مانند امام نبوده است. اما در این زمینه ها هم امام خود را ساخته بودند. دعاهای نیمه شب، گریه های نیمه شب، نمازهای شب، برخورد با مردم مرحوم، برخورد با پابرهنه ها، برخورد با فقرا، ایستادگی در مقابل ظالمین، همۀ اینها یک مجموعه ای بود و آن مجموعه امام بود. متأسفانه در اوضاع مبارزاتی و شرایطی که در ایران حاکم بوده است وضع جوری بوده است که بیشتر جنبه های مبارزاتی امام مورد توجه بوده و به خاطر شرایط حاکم بر ایران، بیشتر این بعد از شخصیت امام برای مردم روشن شده است.

اما امامی که با دیدن یک شاخه گل به گریه می افتد، امامی که با دیدن یک کودک سر از پا نمی شناسد، امامی که دایم الذکر و به یاد خداست. مردم ایران تا بعد از رحلت حضرت امام اصلاً نمی دانستند که امام شعر می گوید. اصلاً نمی دانستند که امام نثرهای قوی عرفانی دارند. چرا؟ برای اینکه آنچه که مردم ایران در مقابل او ایستاده بودند و در مبارزه خودشان علیه استکبار بودند بیشتر جنبه های حماسی و مبارزاتی امام مطرح می شد نه جنبه های معنوی و عرفانی. ما که به پای امام نمی رسیم و توقع هم نداریم که برسیم. اما امام الگوی ماست. یعنی ما باید تلاش کنیم تا به آن حد برسیم. کما اینکه امام تلاش می کردند تا به حد معصوم برسند؛ گرچه خمیرۀ معصومین خمیره ای است که موضوع می شود برای خیلی از مسائل که در غیر معصومین نیست. اما بالاخره معصومین هم ائمه ما هستند و ائمه ما باید جوری باشند تا ما آنها را الگو و هادی و مقتدای خودمان بدانیم. و برای ما آن شخصیت و آن فرد به عنوان کسی که عقیده و ایده خودمان بر این است که باید به آنها برسیم ترسیم شده، و الاّ اگر امام شخصی باشد که اصلاً کسی به آن نتواند برسد و دارای یک شخصیت غیر از همه انسانها باشد این دیگر الگو نمی تواند باشد. او فردی است با یک خمیره و شخصیت دیگری و باید به دنبال کس دیگری برویم. امام شاید تنها فردی است که نزدیکترین خصوصیات را به ائمه اطهار- علیهم السلام- دارد. یعنی شخصیت امام اینگونه است که در جنگ با تمام قوا می ایستد و مبارزه می کند و زیر بار زور نمی رود. اما همین امام با همان شخصیت وقتی مصلحت مسلمین را می بیند جام زهر قبول قطعنامه را یکسره سر می کشد و به وصال محبوب می رود.

این خیلی مسائل مهمی است که کسی با آن روحیۀ حماسی یک مرتبه چنین تصمیمی را بگیرد. اگر کسی خود را نساخته باشد چنین کاری برایش خیلی دشوار یا محال است. مردم و مسئولان این مملکت باید سعی کنند رفتار و کردار و نیات خداپسندانه داشته باشند. یعنی برای خاطر دنیا و پست و مقام یکدیگر را محکوم نکنیم. از یک روستایی تا یک کسی که در رأس نظام است. مسائل نفسانی مسائلی است که در نهاد فرد فرد ما وجود دارد. حضرت امام بارها می فرمودند، کسی ممکن است سلطنت تمام دنیا را داشته باشد ولی از آنجایی که دلبسته نیست، این هیچ اشکالی ندارد و این یک فرد الهی است. و اما ممکن است کسی یک تسبیح داشته باشد و به این تسبیح توجه داشته باشد و قلبش برای این تسبیح بتپد. این اهل دنیاست. پس فکر نکنید که اهل دنیا آنهایی هستند که دارای مال و منال و ثروتی هستند، نه. هر کسی تعلقش به دنیا بیشتر است او اهل دنیاست. لذا ما باید در جهاد نفس سعی کنیم امام را الگوی خود قرار دهیم و از جان و مال و حیثیتمان مایه بگذاریم تا به این نقطه برسیم.

مأخذ: مجموعه آثار یادگار امام. جلد نخست. ص 415- 414