عوامل قبول قطعنامه از سوى امام

پذیرش قطعنامۀ 598

همانگونه که انقلاب اسلامى با رهبرى حضرت امام خمینى (س) به پیروزى رسید، در دفاع مقدس نیز با رهنمودها و فرماندهى ایشان ادامه یافت، و آنچه حاصل شد دستاوردى عظیم بود؛ چرا که در دویست سال اخیر، براى اولین بار ایران در جنگى نابرابر حتى یک وجب از خاک خود را از دست نداد؛ از مستشاران خارجى کمک نگرفت؛ روى پاى خود مردانه ایستاد؛ در صنایع دفاعى به خودکفایى رسید؛ حتى در اوج جنگ از رفتن به پاى صندوق هاى رأى براى تعیین سرنوشت، غفلت نکرد و خود را به عنوان قدرتى که مى ‏تواند پشتوانه مستضعفان جهان باشد تثبیت کرد.

این جنگ تحمیلی 8 ساله در روز 28 تیر 1367 با پذیرش قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل متحد از سوی جمهوری اسلامی به طور رسمی پایان پذیرفت. آنچه در ادامه می خوانید مروری است بر سخنان حضرت امام خمینی(س) درباره علل و شرایط این قطعنامه:

*** یکسانى شکست و پیروزى نزد شهیدان

پدران و مادران و همسران و خویشاوندان شهدا، اسرا، مفقودین، و معلولین ما توجه داشته باشند که هیچ چیزى از آنچه فرزندان آنان به دست آورده اند کم نشده است. فرزندان شما در کنار پیامبر اکرم و ائمۀ اطهارند. پیروزى و شکست براى آنها فرقى ندارد. امروز روز هدایت نسلهاى آینده است. کمربندهاتان را ببندید که هیچ چیز تغییر نکرده است. امروز روزى است که خدا اینگونه خواسته است. و دیروز خدا آنگونه خواسته بود. و فردا ان شاءاللّه  روز پیروزى جنود حق خواهد بود. ولى خواست خدا هر چه هست ما در مقابل آن خاضعیم. و ما تابع امر خداییم؛ و به همین دلیل طالب شهادتیم. و تنها به همین دلیل است که زیر بار ذلت و بندگى غیرخدا نمى رویم. البته براى اداى تکلیف همۀ ما موظفیم که کارها و مسائل مربوط به خودمان را به بهترین وجه و با درایت و دقت انجام دهیم.(صحیفه امام، ج 21، ص 88‏‏-89)

*  *  * عوامل قبول قطعنامه از سوى امام

در مورد قبول قطعنامه که حقیقتاً مسألۀ بسیار تلخ و ناگوارى براى همه و خصوصاً براى من بود، این است که من تا چند روز قبل معتقد به همان شیوۀ دفاع و مواضع اعلام شده در جنگ بودم و مصلحت نظام و کشور و انقلاب را در اجراى آن مى دیدم؛ ولى به واسطۀ حوادث و عواملى که از ذکر آن فعلاً خوددارى مى کنم، و به امید خداوند در آینده روشن خواهد شد و با توجه به نظر تمامى کارشناسان سیاسى و نظامى سطح بالاى کشور، که من به تعهد و دلسوزى و صداقت آنان اعتماد دارم، با قبول قطعنامه و آتش بس موافقت نمودم؛ و در مقطع کنونى آن را به مصلحت انقلاب و نظام مى دانم. و خدا مى داند که اگر نبود انگیزه اى که همۀ ما و عزت و اعتبار ما باید در مسیر مصلحت اسلام و مسلمین قربانى شود، هرگز راضى به این عمل نمى بودم و مرگ و شهادت برایم گواراتر بود. اما چاره چیست که همه باید به رضایت حق تعالى گردن نهیم. و مسلّم ملت قهرمان و دلاور ایران نیز چنین بوده و خواهد بود.

من در اینجا از همۀ فرزندان عزیزم در جبهه هاى آتش و خون که از اول جنگ تا امروز به نحوى در ارتباط با جنگ تلاش و کوشش نموده اند، تشکر و قدردانى مى کنم. و همۀ ملت ایران را به هوشیارى و صبر و مقاومت دعوت مى کنم. در آینده ممکن است افرادى آگاهانه یا از روى ناآگاهى در میان مردم این مسأله را مطرح نمایند که ثمرۀ خونها و شهادتها و ایثارها چه شد. اینها یقیناً از عوالم غیب و از فلسفۀ شهادت بیخبرند و نمى دانند کسى که فقط براى رضاى خدا به جهاد رفته است و سر در طبق اخلاص و بندگى نهاده است حوادث زمان به جاودانگى و بقا و جایگاه رفیع آن لطمه اى وارد نمى سازد. و ما براى درک کامل ارزش و راه شهیدانمان فاصلۀ طولانى را باید بپیماییم و در گذر زمان و تاریخ انقلاب و آیندگان آن را جستجو نماییم. مسلّم خون شهیدان، انقلاب و اسلام را بیمه کرده است. خون شهیدان براى ابد درس مقاومت به جهانیان داده است. و خدا مى داند که راه و رسم شهادت کور شدنى نیست؛ و این ملتها و آیندگان هستند که به راه شهیدان اقتدا خواهند نمود. و همین تربت پاک شهیدان است که تا قیامت مزار عاشقان و عارفان و دلسوختگان و دارالشفاى آزادگان خواهد بود. خوشا به حال آنان که با شهادت رفتند! خوشا به حال آنان که در این قافلۀ نور جان و سر باختند! خوشا به حال آنهایى که این گوهرها را در دامن خود پروراندند!

خداوندا، این دفتر و کتاب شهادت را همچنان به روى مشتاقان باز، و ما را هم از وصول به آن محروم مکن. خداوندا، کشور ما و ملت ما هنوز در آغاز راه مبارزه اند و نیازمند به مشعل شهادت؛ تو خود این چراغ پرفروغ را حافظ و نگهبان باش. خوشا به حال شما ملت! خوشا به حال شما زنان و مردان! خوشا به حال جانبازان و اسرا و مفقودین و خانواده هاى معظم شهدا! و بدا به حال من که هنوز مانده ام و جام زهرآلود قبول قطعنامه را سر کشیده ام، و در برابر عظمت و فداکارى این ملت بزرگ احساس شرمسارى مى کنم. و بدا به حال آنانى که در این قافله نبودند! بدا به حال آنهایى که از کنار این معرکۀ بزرگِ جنگ و شهادت و امتحان عظیم الهى تا به حال ساکت و بى تفاوت و یا انتقادکننده و پرخاشگر گذشتند!    

 آرى، دیروز روز امتحان الهى بود که گذشت. و فردا امتحان دیگرى است که پیش مى آید. و همۀ ما نیز روز محاسبۀ بزرگترى را در پیش رو داریم. آنهایى که در این چند سالِ مبارزه و جنگ به هر دلیلى از اداى این تکلیف بزرگ طفره رفتند و خودشان و جان و مال و فرزندانشان و دیگران را از آتش حادثه دور کرده اند مطمئن باشند که از معاملۀ با خدا طفره رفته اند، و خسارت و زیان و ضرر بزرگى کرده اند که حسرت آن را در روز واپسین و در محاسبۀ حق خواهند کشید. که من مجدداً به همۀ مردم و مسئولین عرض مى کنم که حساب اینگونه افراد را از حساب مجاهدان در راه خدا جدا سازند؛ و نگذارند این مدعیان بى هنر امروز و قاعدین کوته نظر دیروز به صحنه ها برگردند.

من در میان شما باشم و یا نباشم به همۀ شما وصیت و سفارش مى کنم که نگذارید انقلاب به دست نااهلان و نامحرمان بیفتد. نگذارید پیشکسوتانِ شهادت و خون در پیچ و خم زندگى روزمرۀ خود به فراموشى سپرده شوند. اکیداً به ملت عزیز ایران سفارش مى کنم که هوشیار و مراقب باشید، قبول قطعنامه از طرف جمهورى اسلامى ایران به معناى حل مسألۀ جنگ نیست. با اعلام این تصمیم، حربۀ تبلیغات جهانخواران علیه ما کند شده است؛ ولى دورنماى حوادث را نمى توان به طور قطع و جدى پیش بینى نمود. و هنوزدشمن از شرارتها دست برنداشته است؛ و چه بسا با بهانه جوییها به همان شیوه هاى تجاوزگرانۀ خود ادامه دهد. ما باید براى دفع تجاوز احتمالى دشمن آماده و مهیا باشیم. و ملت ما هم نباید فعلاً مسأله را تمام شده بداند. البته ما رسماً اعلام مى کنیم که هدف ما تاکتیک جدید در ادامۀ جنگ نیست. چه بسا دشمنان بخواهند با همین بهانه ها حملات خود را دنبال کنند. نیروهاى نظامى ما هرگز نباید از کیْد و مکر دشمنان غافل بمانند. در هر شرایطى باید بنیۀ دفاعى کشور در بهترین وضعیت باشد. مردم ما، که در طول سالهاى جنگ و مبارزه ابعاد کینه و قساوت و عداوت دشمنان خدا و خود را لمس کرده اند، باید خطر تهاجم جهانخواران در شیوه ها و شکلهاى مختلف را جدیتر بدانند. و فعلاً چون گذشته تمامى نظامیان، اعم از ارتش و سپاه و بسیج در جبهه ها براى دفاع در برابر شیطنت استکبار و عراق به مأموریتهاى خود ادامه دهند. در صورتى که این مرحله از حادثۀ انقلاب را با همان شکل خاص و مقررات مربوط به خود پشت سر گذاردیم براى بعد از آن و سازندگى کشور و سیاست کل نظام و انقلاب تذکراتى دارم که در وقت مناسب خواهم گفت. ولى در مقطع کنونى به طور جدّ از همۀ گویندگان و دست اندرکاران و مسئولین کشور و مدیران رسانه ها و مطبوعات مى خواهم که خود را از معرکه ها و معرکه آفرینیها دور کنند؛ و مواظب باشند که ناخودآگاه آلت دست افکار و اندیشه هاى تند نگردند؛ و با سعۀ صدر در کنار یکدیگر مترصد اوضاع دشمنان باشند.

در این روزها ممکن است بسیارى از افراد به خاطر احساسات و عواطف خود صحبت از چراها و بایدها و نبایدها کنند. هر چند این مسأله به خودى خود یک ارزش بسیار زیباست، اما اکنون وقت پرداختن به آن نیست. چه بسا آنهایى که تا دیروز در برابر این نظام جبهه گیرى کرده بودند و فقط به خاطر سقوط نظام و حکومت جمهورى اسلامى ایران از صلح و صلح طلبى به ظاهر دم مى زدند، امروز نیز با همان هدف سخنان فریبندۀ دیگرى را مطرح نمایند؛ و جیره خواران استکبار، همانها که تا دیروز در زیر نقاب دروغین صلح، خنجرشان را از پشت به قلب ملت فرو کرده بودند، امروز طرفدار جنگ شوند. و ملیگراهاى بى فرهنگ براى از بین بردن خون
شهداى عزیز و نابودى عزت و افتخار مردم، تبلیغات مسموم خویش را آغاز نمایند. که ان شاءاللّه  ملت عزیز ما با بصیرت و هوشیارى جواب همۀ فتنه ها را خواهد داد. من باز مى گویم که قبول این مسأله براى من از زهر کشنده تر است؛ ولى راضى به رضاى خدایم و براى رضایت او این جرعه را نوشیدم. و نکته اى که تذکر آن لازم است این است که در قبول این قطعنامه فقط مسئولین کشور ایران به اتکاى خود تصمیم گرفته اند. و کسى و کشورى در این امر مداخله نداشته است.

مردم عزیز و شریف ایران، من فرد فرد شما را چون فرزندان خویش مى دانم. و شما مى دانید که من به شما عشق مى ورزم؛ و شما را مى شناسم؛ شما هم مرا مى شناسید. در شرایط کنونى آنچه موجب امر شد تکلیف الهى ام بود. شما مى دانید که من با شما پیمان بسته بودم که تا آخرین قطرۀ خون و آخرین نفس بجنگم؛ اما تصمیم امروز فقط براى تشخیص مصلحت بود؛ و تنها به امید رحمت و رضاى او از هر آنچه گفتم گذشتم؛ و اگر آبرویى داشته ام با خدا معامله کرده ام. عزیزانم، شما مى دانید که تلاش کرده ام که راحتى خود را بر رضایت حق و راحتى شما مقدّم ندارم. خداوندا، تو مى دانى که ما سر سازش با کفر را نداریم.

خداوندا، تو مى دانى که استکبار و امریکاى جهانخوار گلهاى باغ رسالت تو را پرپر نمودند. خداوندا، در جهان ظلم و ستم و بیداد، همۀ تکیه گاه ما تویى، و ما تنهاى تنهاییم و غیر از تو کسى را نمى شناسیم و غیر از تو نخواسته ایم که کسى را بشناسیم. ما را یارى کن، که تو بهترین یارى کنندگانى. خداوندا، تلخى این روزها را به شیرینى فرج حضرت بقیة اللّه  ـ‌ارواحنا لتراب مقدمه الفداء‌ و رسیدن به خودت جبران فرما.    

فرزندان انقلابى ام، اى کسانى که لحظه اى حاضر نیستید که از غرور مقدستان دست بردارید، شما بدانید که لحظه لحظۀ عمر من در راه عشق مقدس خدمت به شما مى گذرد. مى دانم که به شما سخت مى گذرد؛ ولى مگر به پدر پیر شما سخت نمى گذرد؟ مى دانم که شهادت شیرینتر از عسل در پیش شماست؛ مگر براى این خادمتان اینگونه نیست؟ ولى تحمل کنید که خدا با صابران است. بغض و کینۀ انقلابى تان را در سینه ها نگه دارید؛ با غضب و خشم بر دشمنانتان بنگرید؛ و بدانید که پیروزى از آن شماست. و تأکید مى کنم که گمان نکنید که من در جریان کار جنگ و مسئولان آن نیستم. مسئولین مورد اعتماد من مى باشند. آنها را از این تصمیمى که گرفته اند شماتت نکنید، که براى آنان نیز چنین پیشنهادى سخت و ناگوار بوده است. که ان شاءاللّه  خداوند همۀ ما را موفق به خدمت و رضایت خود فرماید.(صحیفه امام، ج 21، ص 92ـ96)

*  *  * صلح پایدار، هدف‌ما

 ما در چهارچوب قطعنامۀ 598 به صلحى پایدار فکر مى کنیم و این به هیچ وجه تاکتیک نیست، ولى سلحشوران ارتش اسلام باید خود را آماده کنند که اگر دشمن دست به حملاتى زد، جواب مناسبى به آن بدهند. فرزندان انقلابى ام، توجه کنید که امروز روز حضور گسترده در جبهه هاست. فکر نکنید که دیگر جنگ تمام شده است. خود را مسلح به سلاح ایمان و جهاد کنید. بر دشمن غدار رحم جایز نیست. و اینها تمام حرفهایشان یک فریب است. ما خواستیم به دنیا ثابت کنیم که صدام معتقد به مجامع بین المللى نیست. و ما تا قبول قطعنامه از سوى عراق جواب دشمنان اسلام را در جبهه ها خواهیم داد.(صحیفه امام، ج 21، ص 101)

*  *  * حفظ آمادگى و هوشیارى تا صلح حقیقى

الآن ممکن است که در ایران منتشر کنند که خوب، دیگر مسأله تمام شد و چه شد و مردم را سست کنند و حال اینکه مسأله تمام نشده است، اینها همیشه دنبال این هستند که کارهاى خودشان را انجام بدهند و لو به دست ملتها یا دولتها. در ایران چون نمى توانند این کار را بکنند، نه ملت با آنهاست نه دولت، از این جهت، یک راههاى دیگرى که دارند دنبال مى کنند. از این جهت، ما باید بیدار باشیم، جبهه ها باید پر باشد، ما خودمان را در حال جنگ بدانیم. مى بینید که به هیچ چیز از امور اعتنا ندارند، امروز مى گویند جنگ، فردا همان جنگ را صلح مى کنند، باز فردا جنگ شروع مى کنند. از این جهت، قواى مسلحۀ ما و ملت ما باید مهیا باشند براى این امر. این یک مسأله است.(صحیفه امام، ج 21، ص 115ـ116)

*  *  *  ما در صلح جدى هستیم

من باز تأکید مى کنم که ما در سیاست خود براى رسیدن به صلح در چهارچوب قطعنامۀ شوراى امنیت جدى هستیم، و هرگز پیشقدم در تضعیف آن نخواهیم بود؛ ولى آثار کارشکنى را در سیاست و رفتار نظامى عراق مشاهده مى کنیم، که بعید به نظر نمى رسد که دست بعضى از قدرتها و ابرقدرتها در این قضایا پنهان باشد و چه بسا صدامیان بخواهند بخت سیاه و تیره گون خود را مجدداً آزمایش کنند.(صحیفه امام، ج21، ص 134)

منبع: دفاع مقدس (جنگ تحمیلى) در اندیشۀ امام خمینى(س)، تبیان، آثار موضوعى، دفتر بیست و پنجم، ص 626-632