علیرغم اختناق ایجاد شده توسط رژیم پهلوی، پیگیری نهضت از طرف امام خمینی(س) و روحانیت معظمٌ، در روز عید فطر سال 1357ش تجلی نمود و مردم در شهرهای تهران، قم، خمین، کرج و ایلام و دیگر شهرها پس از برگزاری نماز عید به حرکت در آمده و شعارهای کوبنده بر ضد رژیم سردادند.
در تهران، دهها هزار نفر برای شرکت در نماز عید فطر در منطقه قیطریه گرد آمدند و نماز عید را به امامت آیت اللَّه مفتح به جای آوردند. آنگاه حجت الاسلام باهنر سخنرانی مبسوطی پیرامون اوضاع کشور ایراد نمود. از آن پس، راهپیمایی با شکوه مردم آغاز شد. راهپیمایان در تهران با ابراز محبت به سربازان ارتشی، خواستار پیوستن ارتش به ملت شدند.
تظاهرات روز عید فطر با حضور میلیونی مردم، این نکته را عیان ساخت که رهبری نهضتی که آغاز شده و هر روز شعله های آن، زبانه بیشتری می کشَد، در دست روحانیان و به زعامت امام خمینی(س) است. نکته قابل توجه در تظاهرات تهران و شهرستانها، شرکت فعال و گسترده بانوان بود که پا به پای مردان در این راهپیمایی حضور داشتند. این راهیپمایی عظیم و تظاهرات روزهای بعد، زمینه را برای وقوع حادثه خونین هفدهم شهریور فراهم ساخت و دست رژیم را بار دیگر به خون مردم، رنگین نمود.
راهپیمایی عظیم مردم تهران در روز عید فطر 1357 (13 شهریور) از جمله گام‌های اساسی در جهت رشد تحولات سریع اجتماعی به وسیله خود مردم تحت رهبری امام خمینی(س) بود و در اوج‌گیری انقلاب اسلامی نقشی اساسی داشت. در این روز صدها هزار نفر از تپه‌های قیطریه تهران از شمال به سمت جنوب تهران تا خیابان انقلاب و دانشگاه تهران راهپیمایی کردند که تا آن روز در نوع خود بی‌نظیر بود. حضرت امام خمینی(س) در روز 15 شهریور در پیامی به مناسبت عید سعید فطر، ضمن تبریک به مردم رشید ایران، بر ضرورت تداوم نهضت تأکید کردند:
«مردم مسلمان ایران به دنبال برگزاری نماز عید، دست به عبادت ارزنده دیگری زدند که آن فریادهای کوبنده علیه دستگاه جبار و چپاولگر برای بپا داشتن حکومت عدل اسلام است که کوشش در این راه از اعظم عبادات است و فدایى دادن در راه آن سیره انبیاى عظام، خصوصاً نبى اکرم و وصى بزرگ او، امیر مؤمنان است. این جانب از فداکاریهاى ملت ایران تشکر کرده و قدرت و عظمت او را در پناه قرآن و احکام اسلام از خداوند متعال با تضرع خواهانم.
اکنون وظیفه همه مسلمین، خصوصاً جناح روحانى و سیاسى و بزرگان قوم، خطیر است. ملت ما بر سر دو راهى است: پیروزى و توفیق دست یافتن به بیرون کردن شاه، و یا تا آخر در زیر چکمه دژخیمان خُرد شدن؛ با عزت و سرافرازى در مقابل خالق و خلق، و یا خداى نخواسته ذلت و زبونى همیشگى. و هر گز ملت مسلمان ایران تن به ذلت نخواهد داد.
ملت عظیم الشأن ایران! نهضت خود را ادامه داده و هر گز سستى به خود راه ندهید، که نمى دهید. مطمئن باشید- به امید خدا- پیروزى و سرافرازى نزدیک است. پس از ماه رمضان گمان نشود که تکلیف الهى فرقى کرده است؛ تظاهرات کوبنده براى رسیدن به هدف اسلامى، عبادتى است که روزها و یا ماهها را در آن اثرى نیست؛ چرا که هدف نجات ملت است، اجراى عدالت اسلامى و برقرارى حکومت الهى بر پایه محکم عدل است. باید در هر فرصت و براى هر حادثه، اجتماعات خود را هر چه بیشتر در مساجد و محافل و فضاهاى باز عمومى بر پا نمایید و از قرآن کریم و عدالت اسلامى دفاع کنید. و هر نغمه اى که مخالف آن است- از هر حلقومى بیرون آید- شیطانى و به نفع ستمکاران حاکم و به ضرر اسلام و میهن است. و به حرفهاى فریبنده شاه و دولت و طرفداران اندک آنان گوش ندهید؛ که جز براى به دست آوردن فرصت شیطانى چیزى نیست.»
منابع:
صحیفه امام، ج3، ص 454
روزنگار زندگی و تاریخ سیاسی اجتناعی امام خمینی، ص 204 و 205
مرکز اسناد انقلاب اسلامی