فصل سوم: سرّ اجمالی نماز اهل معرفت

‏‏فصل سوم[ در بیان سرّ اجمالی نماز]‏

‏‏ ‏

‏‎     ‎‏چنانچه واضح است، نماز مرکّب است به حسب صورت مُلکی آن، از‏‎ ‎‏اوضاع و هیئات و اذکار و قرائت و ادعیه؛ گرچه به حسب حقیقت و صورت‏‎ ‎‏ملکوتیّه، دارای وحدت و بساطت است؛ و هرچه به افق کمال نزدیکتر شود‏‎ ‎‏وحدتش کاملتر شود، تا منتهی به غایت کمال شود که حصول قیامت کبرای آن‏‎ ‎‏است. و پس از این، اشاره ای به این مطلب می نماییم، ان شاءالله . و وحدت‏‎ ‎‏صور مُلکیّه تابع وحدت صور ملکوتیّۀ غیبیّه است، چنانچه در محل خود مقرّر‏‎ ‎‏است. و حصول وحدت تامّۀ صور ملکیّه به فنای آنها در باطن ملکوت است،‏‎ ‎‏ ‏

‏
‏‎[[page 13]]‎‏که از آن تعبیر به قیامت صغری شود.‏

‏‏     و از برای هر یک از اوضاع و اذکار به طور تفصیل اسراری است که ما‏‎ ‎‏پس ازاین، ان شاءالله ، به قدر میسور و مقتضی بیان بعضی از آن را خواهیم‏‎ ‎‏نمود. و در این مقام به سرّ اجمالی نماز اهل معرفت و اهل الله قناعت ‏‎ ‎‏می کنیم؛ و آن عبارت ازحصول معراج حقیقی و قرب معنوی و وصول به مقام‏‎ ‎‏فنای ذاتی است که در اوضاعْ به سجدۀ ثانیه، که فنای از فنا است، و در اذکار‏‎ ‎‏به «ایّاک نعبد» که مخاطبۀ حضوریّه است، حاصل شود؛ چنانچه برداشتن سر‏‎ ‎‏از سجده تا سلام، که علامت ملاقات حضّار و مراجعت از سفر است، رجوع‏‎ ‎‏به کثرت است ولی با سلامت از حجب کثرات و بقای به حقّ؛ و در اذکار‏‎ ‎‏«اهدنا الصّراط المستقیم» رجوع به خود و حصول صحو بعدالمحو است؛ و‏‎ ‎‏با اتمام رکعت، که حقیقت صلوات است، سفر تمام می شود.‏

‏‏     و بباید دانست که اصل صلوات یک رکعت است، و بقیۀ رکعات، از‏‎ ‎‏فرایض و نوافل، برای اتمام همان یک رکعت است چنانچه در حدیث شریف‏‎ ‎‏وارد است:‏

‏‏     رَوَی الشَّیْخُ العٰامِلیُّ رَحِمَهُ الله فی الْوَسٰائِلِ، عَنْ عُیُونِ الاَخْبٰارِ وَ‏‎ ‎‏الْعِلَلِ، بِاِسْنٰادِهِ عَنِ الرِّضٰا عَلَیْهِ السَّلاٰمُ، قٰالَ: ‏‏اِنَّمٰا جُعِلَ اَصْلُ الصَّلٰوةِ رَکْعَتَیْنِ وَ‏‎ ‎‏زیدَ عَلیٰ بَعْضِهٰا رَکْعَةٌ وَ عَلیٰ بَعْضِهٰا رَکْعَتٰانِ وَ لَمْ یُزَدْ عَلیٰ بَعْضِهٰا شَی ءٌ، لاِنَّ اَصْلَ‏‎ ‎‏الصَّلوٰةِ اِنَّمٰا هِیَ رَکْعَةٌ وٰاحِدَةٌ، لاِنَّ اَصْلَ الْعَدَدِ وٰاحِدٌ؛ فَاذٰا نَقَصَتْ مِنْ وٰاحِدٍ فَلَیْسَتْ‏‎ ‎‏هِیَ صَلٰوةً. فَعَلِمَ الله عَزَّوَجَلَّ اَنَّ الْعِبٰادَ لاٰیُؤَدُّونَ تِلْکَ الرَّکْعَةَ الْوٰاحِدَةَ الَّتی لاٰصَلَوٰةَ‏‎ ‎‏اَقَلَّ مِنْهٰا بِکَمٰالِهٰا وَ تَمٰامِهٰا وَ الاِقْبٰالِ اِلَیْهٰا، فَقَرَنَ اِلَیْهٰا رَکْعَةً اُخْریٰ لِیَتِمَّ بِالثّانِیَةِ مٰا‏‎ ‎‏نَقَصَ مِنَ الأوُلیٰ؛ فَفَرَضَ الله ، عَزَّوَجَلَّ، اَصْلَ الصَّلوٰةِ رَکْعَتَیْنِ. ثُمَّ عَلِمَ رَسُولُ‏‎ ‎‏ الله ، صَلَّی الله عَلَیْهِ وَ آلِهِ، اَنَّ الْعِبٰادَ لاٰ یُؤَدُّونَ هٰاتَیْنِ الرَّکْعَتَیْنِ بِتَمٰامِ مٰا اُمِرُوا بِهِ وَ‏‎ ‎‏کَمٰالِهِ، فَضَمَّ اِلَی الظُّهْرِ وَ الْعَصْرِ وَ الْعِشٰاءِ الاْخِرَةِ رَکْعَتَیْنِ رَکْعَتَیْنِ لِیَکُونَ فیهٰا تَمٰامُ‏‎ ‎‏الرَّکْعَتَیْنِ الاْوَّلَتَیْن...‏‏الحدیث.‏‎[1]‎‏ ‏

‏‎[[page 14]]‎