تکبیرة الاحرام
و تکبیرة الافتتاح هم نامیده می شود، و شکل آن «الله اکبر» است و غیر آن و نیز مرادف آن به عربی و همچنین ترجمۀ غیر عربی آن کفایت نمی کند. و تکبیرة الاحرام رکن است که با کم شدن و همچنین با زیاد شدن آن عمداً یا سهواً، نماز باطل می شود، پس اگر برای تکبیر افتتاح «الله اکبر» بگوید و پس از آن تکبیر دوباره ای را به همین عنوان بیفزاید، نماز باطل می شود. و احتیاج به تکبیر سوم دارد و اگر با تکبیر چهارم، این را هم باطل کند، به
[[page 180]]تکبیر پنجم احتیاج دارد و به همین منوال. و در وقت تکبیر گفتن، باید راست ایستاده باشد، پس اگر عمداً یا سهواً آن را ترک نماید نماز باطل می شود، بلکه باید از باب مقدّمه، قبل از گفتن تکبیر، راست بایستد و فرقی هم بین مأمومی که در حال رکوع امام، به نماز جماعت رسیده و غیر او نیست، بلکه برای آن که یقین کند تکبیر به طور کامل در حال ایستادن و با قامت راست گفته شده، سزاوار است مختصری صبر کند. و احتیاط (واجب) آن است که استقرار در هنگام ایستادن مانند خود ایستادن است که نماز با ترک آن چه عمداً و چه سهواً باطل می شود. بنا بر این اگر سهواً استقرار را ترک کند، باید احتیاطاً کاری که نماز را باطل می کند انجام دهد و با حالت استقرار، تکبیر را (دوباره) بگوید و احتیاط بیشتر آن است که همان نماز را تمام کند، سپس نماز را با تکبیر گفتن در حالت استقرار اعاده نماید.
مسأله 1 ـ احتیاط (واجب) آن است که تکبیرة الاحرام را به دعای قبل از آن متّصل نکند که در نتیجه، همزۀ «الله » حذف گردد. و ظاهر آن است که تکبیرة الاحرام را می توان به ما بعدش مثل «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم» و «بسم الله الرحمن الرحیم» وصل کرده و اعراب «راء» را (که ضمّه است) ظاهر نمود و احتیاط (مستحب) آن است که این (اتصال به ما بعد) را هم ترک کند، همچنان که احتیاط (مستحب) آن است که «لام» و «راء» با «تفخیم» ادا شوند، هرچند بنابر اقوی، ترک تفخیم جایز است.
مسأله 2 ـ مستحب است، شش تکبیر بر تکبیرة الاحرام افزوده شود، یا قبل از تکبیرة الاحرام یا بعد از آن و یا برخی قبل و برخی دیگر بعد از آن، و احتیاط همان صورت اول است (که همه قبل از تکبیرة الاحرام باشند) بنا بر این هفتمین تکبیر را تکبیرة الاحرام قرار می دهد. و افضل آن است که سه تکبیر را پشت سر هم گفته، سپس بگوید: «اَللهمَّ، أنْتَ الْمَلِکُ الْحَقُّ الْمُبینُ، لا إلهَ إلاَّ أنْتَ، سُبْحانَکَ،اِنّی ظَلَمْتُ نَفْسی فَاغْفِرْ لی ذَنْبی اِنَّهُ لا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ اِلاّ اَنْتَ» سپس دو تکبیر بگوید و پس از آن ها بگوید: «لَبَّیْکَ وَسَعْدَیْکَ وَالْخَیْرُ فی یَدَیْکَ وَالشَّرُّ لَیْسَ اِلَیْکَ وَالْمَهْدیُّ مَنْ هَدَیْتَ، لا مَلْجَأَ مِنْکَ اِلاّ اِلَیْکَ، سُبْحانَکَ وَحَنانَیْکَ، تَبارَکْتَ وَتَعالَیْتَ، سُبْحانَکَ رَبَّ الْبَیْتِ» سپس دو تکبیر دیگر بگوید سپس بگوید: «وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذی فَطَرَ السَّمواتِ وَالْاَرْضَ، عالِمِ الْغَیْبِ وَالشَّهادَةِ، حَنیفاً مُسْلِماً وَما اَ نَا مِنَ الْمُشْرِکینَ، اِنَّ صَلاتِی وَنُسُکی وَمَحْیایَ وَمَماتی لله ِِ رَبِّ الْعالَمینَ، لا شَریکَ لَهُ وَبِذلِکَ اُمِرْتُ وَاَ نَا مِنَ الْمُسْلِمینَ» و پس از آن «اعوذ بالله من الشیطان الرَّجیم» گفته و قرائت را شروع کند.
[[page 181]]مسأله 3 ـ برای امام جماعت مستحب است که تکبیرة الاحرام را طوری بلند بگوید که افراد پشت سر او بشنوند و (مستحب است) شش تکبیر بقیه را آهسته بگوید.
مسأله 4 ـ موقع گفتن تکبیرة الاحرام، مستحب است دست ها را تا گوش ها یا تا مقابل صورتش بلند کند، به طوری که موقعی که شروع به گفتن تکبیر می کند، شروع به بلند کردن دست ها نموده و وقتی بلند کردن دست ها تمام می شود (که مثلاً دست ها مقابل گوش ها می رسد) تکبیر هم تمام شود. و بهتر آن است که دست ها از گوش ها نگذرد و انگشتان دست ها به هم چسبیده و کف دست ها، رو به قبله باشد.
مسأله 5 ـ اگر تکبیر بگوید، سپس در حالی که ایستاده است شک کند که تکبیرة الاحرام بوده یا تکبیر رکوع، باید بنا را بر اول بگذارد.
[[page 182]]