غایات وضو
غایت وضو چیزی است که واجب شدن یا استحباب وضو به خاطر آن است، به لحاظ این که وضو یا شرط صحت آن است مانند نماز، یا شرط جواز و حرام نبودن آن است مانند مس نوشته های قرآن، یا شرط کمال آن است مانند خواندن قرآن، یا سبب برطرف شدن کراهت آن است مانند غذا خوردن در هنگامی که جنب است که مکروه است و با وضو کراهت آن برطرف می شود.
اما اول: (شرط صحت) پس وضو برای نماز ـ واجب یا مستحب، ادا یا قضا، از خود یا به نیابت از دیگری ـ و برای اجزای فراموش شدۀ نماز، شرط است و بنابر احتیاط (مستحب) برای دو سجدۀ سهو هم شرط است، اگرچه اقوی آن است که سجدۀ سهو مشروط به آن نیست. و همچنین وضو برای طوافی که جزء حج واجب یا عمرۀ (واجب) باشد، شرط است، وبنابر احتیاط (واجب) طواف حج مستحب و عمرۀ مستحب هم مشروط به آن است.
اما دوم: (شرط جواز) پس وضو برای جواز مسّ نوشتۀ قرآن شرط است، بنا بر این مس نوشتۀ قرآن بر شخص محدث حرام است و فرقی میان آیات، کلمات، بلکه حروف، مد، تشدید و اعراب قرآن (مانند زیر و زبر) نیست. و نام ها و صفات خاص خدا ملحق به قرآن است. (پس بر شخص محدث، مسّ آن ها جایز نیست) و در این که نام های پیغمبران و ائمه علیهم السلام و ملائکه ملحق به آن باشد، تأمل و اشکال است واحتیاط (واجب) آن است که محدث از مسّ این نام ها خصوصاً پیامبران و امامان علیهم السلام اجتناب نماید.
مسأله 1 ـ در حرام بودن «مس» بین اجزای بدن چه ظاهر آن و چه باطن آن فرقی نیست، ولی بعید نیست مسّ با مو جایز باشد، همان طور که بین اقسام خط ها حتی خطی که متروک شده مانند خط کوفی و بین اقسام نوشتن ها ـ با قلم یا چاپ یا غیر این ها ـ فرقی نیست.
و اما سوم: (شرط کمال) اقسام زیادی دارد که ذکر آن ها در این مختصر مناسب نیست. و در این که وضو به خودی خود و بدون غایتی مستحب باشد جای تأمل است.
[[page 39]]مسأله 2 ـ مستحب است کسی که وضو دارد تجدید وضو کند و ظاهر این است که برای سومین و چهارمین بار و بیشتر نیز تجدید وضو جایز است. و اگر به قصد تجدید، وضو گرفت و بعد معلوم شد که وضو نداشته است، اقوی این است که همان وضو رافع حدث است واحتیاج به وضوی دیگری نیست.
[[page 40]]