مصاحبه
زمان: 16 آبان 1357 / 6 ذی الحجه 1398
مکان: پاریس، نوفل لوشاتو
موضوع: دولت نظامی ـ قیام مسلحانه
مصاحبه کننده: خبرنگاران انگلیسی، فرانسوی و آلمانی
سؤال: [شاه برای همکاری به دولت نظامی متوسل شده است و ارتشبد ازهاری را انتخاب کرده، که او قول داد انتخاباتی کاملاً آزاد در آینده برپا کند. شاه همچنین از آیت الله و سایر آیات عظام برای برقراری مجدد صلح و آرامش در ایران طلب کمک و یاری کرده است. عکس العمل شما در مقابل این اعمال چیست؟]
جواب: تشبثات شاه فریبکاری که از طرفی در نطقش استمداد از روحانیون و سایر ملت و افراد مملکت کرد و از طرفی در عملش با دولت نظامی برای سرکوبی ملتْ قتل و غارت برپا نمود، به هیچ وجه تأثیری در سرنوشت ما و در نهضت ندارد. وعدۀ انتخابات آزاد، امری موهوم و اصلاً انتخابات ـ چه آزاد و چه غیر آزاد ـ قانونی نیست؛ چون نه شاه قانونی است و نه دولت شاه قانونی است. پس موضوعی برای انتخابات پیدا نمی شود که آزاد باشد یا غیر آزاد. و ملت هرگز با او موافقت نخواهد کرد.
ــ [دیروز شاه در سخنرانی خود به ملت ایران گفت که او نهایت کوشش خود را برای یک دولت ائتلافی کرده ولی موقعیتی در این مورد به دست نیاورده و مجبور شده است دولت نظامی روی کار آورد. او معتقد است که این دولت موقتی است؛ آیا شما نظر او را می پذیرید؟ اگر نه، چرا؟ آیا شما معتقدید که ارتش در موقع انتخابات، از قدرت خود صرف نظر خواهد کرد و قدرت را به مجلس واگذار خواهد نمود؟ آیا شاه به وعده های خود عمل خواهد کرد؟ آیا اشتباهات، ستمگریها، بی قانونیها و فسادها تکرار نخواهد شد؟]
ــ شاه برای حفظ خودش، مشغول توطئه و تشبثات است. به هر طریقی که بتواند تشبث می کند؛ ولهذا ممکن است دنبال این بوده که اشخاصی را با خودش همراه کند. لکن برای اینکه ملت ایران ـ قاطبتاً ـ برخلاف اوست و اصل رژیم را نمی خواهد، افراد ملی با او
[[page 353]]همکاری نخواهند کرد و نمی توانند با کسی که ملت برخلاف اوست همکاری کنند. قضیۀ انتخابات آزاد و وعده های شاه همه برخلاف است و انتخابات ـ چه آزاد و چه غیر آزاد ـ با بودن شاه و با بودن این رژیمْ غیر قانونی است. و وعده های شاه هم تمام بر اساس فریب است و ملت ایران دیگر از این توطئه ها گول نمی خورد.
ــ [شما یک رهبر بزرگ مذهبی با نفوذ فوق العاده ای در ایران هستید؛ اگر شاه از واگذاری قدرت و صرف نظر کردن از قدرت خودداری کند و در قدرت باقی بماند، آیا شما از نفوذ خود برای از میان بردن او با صدور اجازه برای یک انقلاب عمومی اقدام خواهید کرد که منجر به خونریزی و قتل عام خواهد شد؟ آیا عمل شما راه اسلام است؟ ماهیت جمهوری اسلامی ای که شما تبلیغ می کنید چیست؟]
ــ ما امیدواریم که شاه با همین نهضتی که به طرز فراگیر تمام ایران را گرفته است و کارمندان و کارکنان دستگاههای دولتی یکی پس از دیگری اعتصاب می کنند و در حال تعطیل و فلج کردن دستگاههای دولتی هستند، نتواند دیگر باقی بماند و به حیات خود ادامه دهد؛ لکن اگر چنانچه احتیاج به قیام مسلحانه بیفتد، ممکن است ما در این امر تجدید نظر کنیم. و اسلام در صورت لزوم، برای حفظ کیان اسلام و مصالح ملت، قیام مسلحانه را در موقع خودش و مقتضیات خودش اجازه می دهد و خونریزی برای حفظ قوانین اسلام و برای حفظ مصالح ملت، راه اسلام است. و اما طرز حکومتی که ما پیشنهاد می کنیم، حکومت جمهوری اسلامی است و اساسش بر آزادی و استقلال کشور، و عدل و تعدیل تمام دستگاههای دولتی است. و این در وقتی که عمل شود، دنیا خواهد دید که چیست.
[[page 354]]