سخنرانی
زمان: 10 خرداد 1360 / 26 رجب 1401
مکان: تهران، حسینیّۀ جماران
موضوع: رسالت و نقش نشریات در جامعه
حضار: نویسندگان و کارکنان مجلۀ عروة الوثقی (نشریه دانش آموزان حزب جمهوری اسلامی) و اعضای هیأت تحریریه
بسم الله الرحمن الرحیم
لزوم مراعات مصالح در نشریات
در باب نشریات، خودتان می دانید که نقش نشریات در هر کشوری از همۀ چیزها بالاتر است. روزنامه ها و مجلات می توانند یک کشوری را رشد بدهند و هدایت بدهند به راهی که صلاح کشور است و می توانند که به عکس عمل بکنند. مع الأسف، در ایرانِ آن زمان، بی استثنا، نشریات و نوشته ها غیر اسلامی بود. آنان برای برنامه ای که انحراف جوانان بود، به هر راهی تمسک کردند؛ از جمله به نشریات. مجلات آن روز جوانان را به فساد می کشاند. و پس از آنکه آنها رفتند و نشریات این طرف شروع شد، بسیاریشان انحرافات آن طوری اگر نداشتند، لیکن انحرافات جور دیگری داشتند؛ یعنی، اگر دیدند که نمی شود مجلات را با آن روش سابق انتشار دهند، مقالاتی جانشین آنها کردند که در راهی است که راه قدرتهای بزرگ است.
ابتدای انقلاب، که درها به روی همۀ اشرار باز بود، آنها از آزادی سوء استفاده کردند؛ شروع کردند به کارهایی که شما خودتان بهتر می دانید. یک وقت متوجه شدند به اینکه مجلات یک بابی هستند که باب تاخت و تاز به یکدیگر و این به او اشکال کردن، نه اشکال سالم، بلکه انتقام! و این برای کشوری که می خواهد جمهوری اسلامی باشد مقتضی نبوده و نیست. مجلات و روزنامه ها باید در محیطی اسلامی و با جهت اسلامی باشند؛ باید مطالب نشریات رو به انتقاد سالم و مصلحت اندیشی و هدایت باشد. گاهی
[[page 383]]ممکن است یک انتقادی از باب اینکه با سلامت نفس نوشته نشده است، باعث بدتر شدن وضع شده باشد. انتقادی وضع را آرامش می دهد که از روی مصالح باشد و نویسنده توجه به این داشته باشد که مسئولیت الهی دارد و پیش خدا مسئول است. کسی که قلم به دست می گیرد بداند که مورد سؤال قرار می گیرد که اینکه نوشتی چه بود. انسان از خودش همیشه غافل است، نمی تواند ادراک کند که چه کاره است. ممکن است چهل پنجاه سال یکی فکر کند که برای خدا کار می کند و آن که به او القا می کند شیطان باشد. مجله [در آوردن] مسئولیتی بزرگ دارد؛ هم پیش خدای تبارک و تعالی، هم پیش مردم. ممکن است اینها مملکتی را به تباهی بکشانند، اگر کوشش نکنند در اینکه اصلاح کنند. و اگر آن که می نویسد از روی صلاحدید و مبانی غیر نفسانی و رسوا نکردن مسلمان و این طور مسائل باشد، مجله ها مفید خواهند بود و مردم رو به تباهی نمی روند.
وظیفه نویسندگان در اصلاح اخلاق جامعه
من نمی رسم که همۀ مجلات را بخوانم، اما گاهی می بینم که بعضیها انحراف دارند. خود آنها که مدعی هستند که ما در راه اسلام قدم برمی داریم، باید بدانند که این قلمها بسیاریشان با اسم اسلام است و نه برای اسلام. این عهد بزرگی است به دوش شما؛ مسئولیتی بزرگ است. و بدانید که یک روز از باب این مسئولیت سؤال خواهد شد و آن وقت چیزی پنهان نخواهد ماند، دل شما علیه شما شهادت می دهد، دست شما علیه شما شهادت می دهد، خود اعضا بر ضد انسان، اگر خلاف کرده باشد، شهادت می دهند. خصوصاً شما که نشریه ای برای جوانها منتشر می کنید، باید بدانید که اگر دو هزار مجله چاپ کنید لا اقل، پنج هزار نفر این مجله را می خوانند ویک عدۀ کثیری آن را مطالعه می کنند. اگر تیراژ روزنامه ای دویست هزار باشد، پانصد هزار نفر آن را مطالعه می کنند؛ اگر انحراف باشد، پانصدهزار نفر را منحرف می کند. و این مسئولیت کوچکی نیست. این غیر از معصیتی است که در خانه است؛ آن هم معصیت است، اما نه به بزرگی این. هرچه تیراژ شما بیشتر باشد، باید بیشتر توجه به اصلاح آن بکنید. آنها که می گویند [برای] تیراژ
[[page 384]]بیشتر، توجه بیشتر مردم، هرچه می خواهیم می نویسیم، اشتباه می کنند. آنها مسئولیت بیشتر دارند. همان طوری که مردمی که در کوچه و محلات و کارخانه و صحرا مشغول فعالیت اند مردم سالمی هستند، نویسنده ها باید فکر کنند که این جمعیت این محیط را به وجود آورده و ما در پناه این جمعیتهای میلیونی منشور درست کرده ایم.
در زمان سابق، شما یک سطر نمی توانستید بیرون بدهید. و اینکه حالا نشریه منتشر می کنید از برکت این مردم است. پس، شما و همۀ ما مرهون این جمعیت هستیم. آنها هم اسلام می خواهند و مملکتی را که قواعد اسلامی پیاده شود. باید مردم را به این راه دعوت کرده؛ و منحرفین را به راه راست هدایت کرد. باید فساد آنها را به طور سالم با برهان از بین برد، نه با جنگ و جدال. نشریه، بسیار خوب است و در صورتی که محتوای آن محتوای آموزنده باشد و دست اندر کاران آن متعهد باشند، این نشریه رأس همۀ امور می شود. انسان اگر انصاف داشته باشد، باید به خاطر مردمی که قلمها را برای اینها آزاد گذاشته اند، از قلم و قدمش استفاده کند. و دیانت هم اقتضای همین را می کند. ما باید نشریاتمان مفید باشد و اخلاق جامعه را اصلاح کنیم.
در پنجاه سال اخیر، زحماتی کشیده شد برای انحراف جوانان. آن همه مراکز فساد و نشریات فاسد و آزاد گذاشتن منکرات، همه برای این بود که صدای ملت در نیاید. اما آنچه که کردند، برایشان اثر نداشت. آنها که دیدند تبلیغاتشان آن گونه نبوده که اسلام را کنار بزند، حالا بیشتر در صدد هستند که اسلام را کنار بگذارند، سرانشان در خارج مشغول فساد هستند و قلمهایشان از خارج مایه می گیرد. باید همه دست به دست هم بدهید و این مملکت را در دست بگیرید و [در] دامن امریکا و شوروی ندهید که باز ما چند صد سال در دام آنها بیفتیم. و آنها [که] متصدی امور هستند و نویسنده ها، گوینده ها و روشنفکرها بیدار شوند و ببینند که چه بوده ایم، چه شده ایم، و چه باید بشویم. باید همه دست به دست هم بدهیم و کار بکنیم.خدا به شما توفیق بدهد تا آنچه را که به عنوان امانت به ما داده صرف در راه او بکنیم. خداوند همۀ شما را موفق و مؤید بکند.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
[[page 385]]