ادیان الهى و توجه به همه ابعاد انسان
همه ادیان که از جانب خداى تبارک و تعالى نازل شده است و همه
پیغمبران گرامى که مأمور ابلاغ بودند، براى آسایش بشر آمده اند و براى انسان سازى آمده اند. خداوند تعالى با وحى به انبیاى بزرگ مى خواسته اند که مردم را، همه بشر را، هدایت کنند و آدم بسازند؛ آدم به همه ابعادى که دارد. سایر قدرتها، سایر مسلکها، اینها کارى به معنویات مردم ندارند. تمام مسلکهایى که در دنیا هست،- غیر مسلکهاى توحیدى- کار ندارند به اینکه انسان در باطن ذاتش چه باشد؛ نفسیتش چه باشد؛ یواشکى هر کارى مى خواهد بکند! آنها فقط متوجه به این هستند که حفظ دنیایشان را بکنند؛ و حفظ اینکه انتظامات باقى باشد. فقط دنبال این هستند که نظم برقرار باشد. و
[[page 59]]
اگر نظم برقرار باشد، دیگر بشر هر کارى مى خواهد بکند، زیر پرده، هر خلافى مى خواهد بکند، به حکومتها مربوط نیست. هیچ قانونى- در قوانین غیر توحیدى- نیست که بشر را در توى صندوقخانه اش هم از یک چیزهایى جلوگیرى بکند. کارى به این ندارند که در باطن ذات خودش، یا در منزل خودش، در خفا، چه واقع مى شود. اصلًا کارى به این ندارند. فقط تو خیابان نیایند و عربده نکشند و نظم را به هم نزنند. این چیزى است که مسلکهاى غیرتوحیدى همه آنطور هستند. به خلاف مسلکهاى توحیدى و ادیانى که از آسمان به انبیاى بزرگ نازل شده است. ادیان به همه ابعاد بشر کار دارند، انسان خودش از قبل از اینکه بچه متولد بشود، ازدواج چه جور باید باشد ...؛ شرایط ازدواج چیست؛ چه زنى را باید انتخاب کرد؛ زن چه مردى را باید انتخاب بکند. براى اینکه خوب، این ازدواج کِشتى است براى پیدا شدن یک بشر. قبل از اینکه اصلًا ازدواجى باشد، پیش بینى اینکه این بچه وقتى که به دنیا مى آید به طورى باشد که سلامت باشد و سلامت نفس داشته باشد؛ و لهذا توجه به این نیز قبل از ازدواج شده است: شرایط ازدواج؛ با چه شرایطى؛ بعد در حال حمل. قبل از حمل، در حالى که مى خواهد این لقاح واقع بشود با چه شرایطى باید باشد و چه احکامى باید داشته باشد؛ وقتى که بچه حمل است، مادر چه چیزهایى خوب است بخورد؛ از چه چیزهایى خوب است پرهیز کند؛ چه جور باشد زندگى او. در وقت حمل چه چیزها باید باشد، بعد از اینکه به دنیا آمد بچه، آن کسى که مى خواهد شیر بدهد بچه را چه جور باشد، اگر بخواهند یک شیردهى و دایه اى براى او بگیرند چه جور شیر بدهد به بچه؛ چه اوقاتى باشد؛ با چه شرایطى باشد. در دامن مادر، مادر چه جور با این معاشرت داشته
[[page 60]]
باشد. و بعد از اینکه از دامن مادر بیرون آمد، پدر چه جور باید باشد؛ عائله چه جور باشند براى تربیت این بچه؛ معلم چه جور باشد. در جامعه که مى آید، در جامعه چه جور وضعى داشته باشد. تمام اینها براى این است که این انسان که در خارج مى خواهد تحقق پیدا کند، یک انسان مهذب باشد؛ صحیح العمل باشد؛ داراى محاسن اخلاقى و اعتقادات صحیح باشد؛ اعمال صحیح انجام بدهد. با مردم سلوکش چه باشد؛ در جامعه سلوک چه باید باشد؛ با همسایه باید چطور باشد؛ با اهل شهر باید چطور باشد؛ با اهل دینِ خودش باید چطور باشد؛ با ادیان دیگر باید چطور باشد. اینها براى این است که آن ادیانى که از طرف خداى تبارک و تعالى مى آید از باب اینکه خداوند تمام ابعاد انسان را آفریده است و توجه به آن دارد، انسان را با همه ابعادش مى خواهد تربیت بکند. دیگر در این جهت مابین ادیان فرقى نیست، همه ادیان براى تربیت بشر آمده اند.
اسلام همین معنا که گفته شد، در احکامش، در قرآن، در حدیث، همه این مسائل که من تذکر بعضى اش را دادم مطرح است. اسلام آنقدر به رفاه مردم، آسایش مردم، و اینطور [امور] توجه دارد و هیچ در این جهت فرقى مابین قشر با قشر دیگر نمى گذارد و نگذاشته است. 28
***
[[page 61]]