مقالۀ ششم در بیان و شرح جنود عقل و جهل از بعض وجوه، که مقصود از تحریر این رساله است، نه از جمیع وجوه

فصل دوّم در ذکر بعضی از احادیث شریفه در این باب

کد : 74028 | تاریخ : 14/06/1395

‏‏کافِی ‏‏بِاسنادِهِ عَن ‏‏ابِی عَبدِالله ِ ‏‏قالَ: ‏‏قالَ رَسُولُ الله ِ ـ صَلَّی الله ُ عَلَیهِ وَ آلِهِ ـ :‏‎ ‎‏«عَلَیکُم بِالعَفوِ؛ فَانَّ العَفوَ لا یَزِیدُ العَبدَ الاَّ عِزّاً، فَتعافَوا یُعِزَّکُمُ الله ُ».‏‎[1]‎

‏‏و از حضرت ‏‏باقر ‏‏حدیث کرده که فرمود: «ندامت بر عفو افضل و آسانتر‏‎ ‎‏است از ندامت بر عقوبت کردن».‏‎[2]‎

‏‏و از ‏‏نهج البلاغه،‏‏ از حضرت ‏‏امیرالمومنین‏‏ منقول است که فرمود: «چون‏‎ ‎‏قدرت پیدا کردی بر دشمن خود، از او عفو کن به پاس شکر بر قدرت پیدا کردن‏‎ ‎‏به او».‏‎[3]‎

‏‏و فرمود: ‏‏«اولَی النّاسِ بِالعَفوِ اقدَرُهُم عَلَی العُقُوبَةِ».‏‎[4]‎

‏‏وَ فِی ‏‏الکافِی ‏‏بِاسنادِهِ عَن ‏‏ابِی عَبدِالله ِ‏‏ ـ عَلَیهِ السَّلامُ ـ قالَ: ‏‏قالَ رَسُولُ الله ِ ـ‏‎ ‎‏صَلَّی الله ُ عَلَیهِ وَ آلِهِ ـ فِی خُطبَةٍ: «الا اُخبِرُکُم بِخَیرِ خَلائِقِ الدُّنیا وَ الآخِرَةِ؟‏‎ ‎‏العَفوُ عَمَّنَ ظَلَمَکَ، وَ تَصِلُ‏‎[5]‎‏ مَن قَطَعَکَ، وَ الاحسانُ الی مَن اساءَ الَیکَ وَ‏‎ ‎
‏‎[[page 427]]‎‏اعطاءُ مَن حَرَمَکَ».‏‎[6]‎

‏‏عَن ‏‏مُحَمَّدِ بنِ عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ،‏‏ بِاسنادِهِ عَن امِیرِ المُومِنینَ فِی وَصِیَّتِهِ ‏‏لِمُحَمَّدِ‏‎ ‎‏بنِ الحَنَفِیَّةِ،‏‏ قالَ: ‏‏«لا یَکُونَنَّ اخُوکَ عَلی قَطِیعَتِکَ اقوی مِنکَ عَلَی صِلَتِهِ، وَ لا‏‎ ‎‏عَلَی الاساءةِ الَیکَ اقُدَرُ مِنکَ عَلی الاحسانِ الَیهِ.‏‎[7]‎

‏‏و احادیث شریفه درباره عفو از ظالم و کظم غیظ بسیار است‏‎[8]‎‏، از آن جمله‏‎ ‎‏دربارۀ کظم غیظ:‏

‏‏در ‏‏کافی ‏‏شریف، سند به حضرت ‏‏سجّاد ‏‏رساند: انَّهُ قالَ،‏‏ قالَ رَسُولُ الله ِ ـ‏‎ ‎‏صَلَّی الله ُ عَلَیهِ وَ آلِهِ ـ : «مِن احَبِّ السَّبِیلِ الی الله ِ ـ عَزَّوَجَلَّ ـ جُرعَتانِ: جُرعَةُ‏‎ ‎‏غَیظٍ تَرُدُّها بِحِلمٍ، وَ جُرعَةُ مُصِیبَةٍ تَرُدُّها بِصَبرٍ».‏‎[9]‎

‏‏و در ‏‏کافی، ‏‏سند به حضرت ‏‏باقر ‏‏ـ علیه السلام ـ رساند که فرمود: «کسی که‏‎ ‎‏فرو نشاند غیظ خود را در حالی که قدرت دارد بر اجراء آن، مملوّ کند خدای‏
‏‎[[page 428]]‎‏تعالی قلب او را از اَمن و ایمان در روز قیامت».‏‎[10]‎

‏‏عَن ‏‏مُحَمَّدِ بنِ عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ‏‏ قالَ: ‏‏«مِن الفاظِ رَسُولِ الله ِ ـ صَلَّی الله ُ عَلَیهِ وَ‏‎ ‎‏آلِهِ ـ : مَن یَکظِمُ الغَیظَ یَاجُرُهُ الله ُ، وَ مَن یَصبِرُ عَلی الرَّزِیَّةِ یُعَوِّضُهُ الله ُ».‏‎[11]‎

‏‏وَ بِاسنادِهِ عَن ‏‏امِیرِالمُومِنینَ،‏‏ عَنِ ‏‏النَّبِیِّ‏‏ ـ صَلَّی الله ُ عَلَیهِ وَ آلِهِ ـ انَّهُ قالَ: ‏‏«یا ‏‏عَلِیُّ!‏‎ ‎‏اُوصِیکَ بِوَصِیَّةٍ فَاحفَظها، فَلا تَزالُ بَخَیرٍ ما حَفَظتَ وَصِیَّتی. یا ‏‏عَلِیُّ! ‏‏مَن کَظَمَ‏‎ ‎‏غَیظاً وَهُوَ یَقدِرُ عَلی امضائِهِ، اعقَبَهُ الله ُ امناً وَایماناً یَجِد طَعمَهُ ...»‏‎[12]‎‏ الحدیث.‏

‏‏ما این جا این جزو از شرح حدیث را خاتمه می دهیم، و تتمّه آن را با‏‎ ‎‏خواست خدا در مجلَّد دیگر قرار می دهیم، و از خدای تعالی توفیق اتّصاف و‏‎ ‎‏تحقّق به جنود عقل و احتراز و تبرّی از جنود شیطان و جهل می طلبم. ‏‏وَالحَمدُلله ِ‏‎ ‎‏اوَّلاً وَ آخِراً وَ ظاهِراً وَ باطِنَاً.‏

‏‏به اتمام رسید این جلد در روز دوم شهر رمضان المبارک‏

‏‏هزار و سیصد و شصت و سه در قصبۀ محلات، در ایّامی که به‏

‏‏واسطه گرمای هوا از قم به آنجا مسافرت کرده بودم.‏

‏‏والسلام.‏

‏
‏‎[[page 429]]‎

‏‎[[page 430]]‎

  • )) امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: پیامبر خدا ـ صلَّی الله علیه و آله ـ فرمودند: بر شما باد عفو نمودن،  زیرا که عفو چیزی بر بنده نمی افزاید مگر عزَّت، پس همدیگر را عفو کنید تا خدا به شما عزَّت دهد، و عزیزتان گرداند. (اُصول کافی، ج 2، ص 88، باب العفو، ح 5).
  • )) متن حدیث، این است: «النَّدامَةُ عَلَی العَفوِ افضَلُ وَ ایسَرُ مِن النَّدامَةِ عَلَی العُقُوبَةِ». (همان مصدر، ج 2، ص 88، ح 6).
  • )) متن فرمایش علی ـ علیه السلام ـ این است: «اذا قَدَرتَ عَلی عَدُوِّکَ، فَاجعَلِ العَفوَ شُکرَاً  لِلقُدرَةِ  عَلَیهِ». (نهج البلاغة، ص 470، حِکَم، رقم 11).
  • )) سزاوارترینِ مردم به عفو و بخشش، تواناترین آنهاست بر کیفر کردن. (نهج البلاغة، ص 478، حِکَم، رقم 52).
  • )) (صلة) ظاهراً. [منه قدس سره]
  • )) امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: پیامبرخدا ـ صلَّی الله علیه و آله ـ در خُطبه ای فرمودند: آیا به شما  خبر ندهم به بهترین مخلوق در دنیا و آخرت، [که آن] عفو و گذشت از کسی است که به تو ظلم کرده، و  پیوستن به کسی است که از تو بُریده و قطع رابطه نموده است، و نیکویی نموده، و بخشش کردن به  کسی است که تو را محروم کرده است. اُصول کافی، ج 2، ص 87، باب العفو، ح 1.
  • )) امیر المومنین علی ـ علیه السلام ـ در وصیّتش به محمّد بن حَنفیّه فرمودند: نباید برادر تو در قطع رحمِ  تو، قویتر از تو باشد در صِله و ارتباط با او، و نباید بر بدی کردن نسبت به تو، تواناتر از تو باشد در  احسان و نیکی به وی. (مَن لایحضره الفقیه، ج 4، ص 280ـ279، ح 10).
  • )) نگاه کنید به: اُصول کافی، ج 2، ص 87، باب العفو. و ص 89، باب کظم الغیظ. وسائل الشیعة، ج 12،  ابواب 115ـ112 از ابواب احکام العشرة.
  • )) پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند: از محبوب ترین راهها به سوی خدا، دو جُرعه است:  جُرعۀ خشمی که با حلم و بُردباری آن را از بین بِبَری، و جُرعۀ مصیبتی که با شکیبایی آن را تحمّل کنی و از  بین بِبَری. (اُصول کافی، ج 2، ص 90، باب کظم الغیظ، ح 9).
  • )) متن حدیث، این است: «مَن کَظَمَ غَیظاً وَ هُوَ یَقدِرُ عَلی امضائِهِ، حَشا الله ُ قَلبَهُ امناً وَ ایماناً یَومَ القِیامَةِ». (اُصول کافی، ج 2، ص 90، باب کظم الغیظ، ح 7).
  • )) از سخنان پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله - است که: کسی که خشمش را فرو نشاند، خدا پاداشش می دهد. و کسی که بر مُصیبتی شکیبایی کند، خدا به او عوض میدهد. (مَن لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 272، ح 828).
  • )) امیر المومنین علی ـ علیه السلام ـ از پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل کردند که آن جناب به وی  فرمودند: ای علی: تو را به سفارشی وصیَّت می کنم، پس آن را حفظ کن و بیاد داشته باش. که در این  صورت همواره به همراه خیر و خوبی خواهی بود. ای علی: کسی که خشمش را فرو نشاند در حالی که  قدرت بر اجرا و اعمال آن دارد، خداوند پاداش او را به اَمن و ایمانی می دهد که وی طعم آن را می چشد. (مَنْ لایحضره الفقیه، ج 4، ص 254، ح 821).

انتهای پیام /*