حکمة مشرقیة

‏‏حکمة مشرقیة‏

‏‏     ‏‏بدان که این سورۀ مبارکه با کمال اختصار مشتمل بر جمیع شئون الهیّه و‏‎ ‎‏مراتب تسبیح و تنزیه است؛ و در حقیقت، نسبت حق تعالی است به آنچه‏‎ ‎‏ممکن است در قالب الفاظ و نسج عبارات وارد شود؛ چنانچه ‏‏هو اللّه احد‏‏ تمام‏‎ ‎

‏
‏‎[[page 313]]‎‏حقایق صفات کمال است، و مشتمل بر جمیع «صفات ثبوتیّه» است؛ و از‏‎ ‎‏«صمد» تا آخر سوره «صفات تنزیهیّه» و اشاره به سلب نقایص است. و نیز در‏‎ ‎‏سورۀ شریفه اثبات خروج از حدیْن است که حدّ «تعطیل» و «تشبیه» است، که‏‎ ‎‏هر دو خروج از حد اعتدال و حقیقت توحید است: آیۀ شریفۀ اول اشاره به‏‎ ‎‏نفی «تعطیل»، و تتمّۀ سورۀ اشاره به نفی «تشبیه» است؛ و نیز مشتمل است بر‏‎ ‎‏ذات من حیث هی و مقام «احدیّت» که تجلّی به اسماء ذاتیّه است، و مقام‏‎ ‎‏«واحدیّت» که تجلّی به اسماء صفات است؛ چنانچه تفصیل آن به قدر‏‎ ‎‏مناسبت ذکر شد.‏

‏‎ ‎

‏‎[[page 314]]‎