مساله 1 ـ سجدۀ سهو واجب می شود از برای مکلّف در چند مورد که در اثنای نماز آنها را مرتکب شده:
اوّل: آنکه در بین نماز سهواً حرف بزند؛ ولو گمانش این باشد که از نماز خارج شده است.
[[page 121]]دوم: اگر سلام دهد جایی که نباید نماز را سلام بدهد، مثل اینکه در رکعت اوّل یا رکعت دوم از نماز سه رکعتی و چهار رکعتی سلام دهد، بنابر احتیاط واجب باید سجدۀ سهو کند.
سوم: آنکه تشهد را فراموش کند و محل تدارک آن گذشته باشد، پس بنابر احتیاط واجب سجدۀ سهو کند.
چهارم: آنکه در نماز چهار رکعتی بعد از سجدۀ دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت.
پنجم: آنکه یک سجده فراموش کند و محل آوردنش نیز گذشته باشد.
مساله 2 ـ آوردن سجدۀ سهو از برای هر زیادی و یا هر نقیصه ای که نتواند آن را تدارک کند احوط است؛ گرچه لازم نیست بنابر اقوی، و همچنین واجب نیست در قیام موضع قعود و بالعکس، لکن سزاوار نیست ترک احتیاط.
مساله 3 ـ اگر در جایی که نباید سلام دهد اشتباهاً هر سه سلام را بگوید، دو سجدۀ سهو کافی است و اگر سلام بیجا مکرر شود سجدۀ سهو نیز مکرر می شود.
مساله 4 ـ کسی که سجدۀ سهو و رکعات احتیاط و اجزاء فراموش شده بر او واجب باشد، سجدۀ سهو را بعد از آن دو بجا آورد، و احتیاط واجب آن است که مقدم بدارد رکعات احتیاط را بر اجزاء فراموش شده، بلکه وجوب آن خالی از رجحان نیست.
مساله 5 ـ واجب است سجدۀ سهو را بعد از سلام بلافاصله بجا آورد، و اگر عمداً ترک کند معصیت کرده، لکن نماز او صحیح است و ساقط نمی شود سجدۀ سهو و فوریّت او؛ و چنانچه سهواً بجا نیاورد هر وقت به یادش آمد باید فوراً انجام دهد، اگر تاخیر بیندازد معصیت کار است.
مساله 6 ـ واجب است در سجدۀ سهو نیّت مقارن با اوّل مسمّای سجود باشد، و چیزهایی که خارج از مسمّای سجده است چیزهایی که در سجدۀ نماز
[[page 122]]واجب است، واجب نبودن آنها در آن، خالی از قوّت نیست، بلی احتیاط واجب آن است که ترک کند سجده بر پوشیدنی و خوردنی را.
مساله 7 ـ واجب است در هر دو سجده بنابر احتیاط بگوید: بسم الله و بالله و صلّی الله علی محمّد و آل محمّد یا بگوید: بسم الله و بالله اللهمّ صلّ علی محمّد و آل محمّد یا بگوید: بسم الله و بالله السلام علیک ایّها النبی و رحمة الله و برکاته؛ گرچه واجب نبودن ذکر مخصوصاً ذکرهای گذشته خالی از قوّت نیست.
[[page 123]]