چکیده
از موارد اختلاف متفکرین را می‌توان: «چیستی» و «حقیقت» «سعادت و شقاوت» دانست، که البته از سرایت این اختلاف به توابعی چون «اطلاق و نسبیت»، «انواع و اقسام»، «راه‌ها و عوامل وصول و حصول» و ... نیز نمی‌توان با اغماض گذشت!
به همین جهت، نیز، با توجه به تقرر بنیان هستی، به ویژه زندگی آدمی، بر این مسأله و لزوم تشخیص و تشریح آن گوهر کمیاب ـ که جملگی بشر در مدینه‌ی فاضله خویش پی‌جو آن هستند ـ سعی کرده‌ایم با بررسی و مقایسه‌ی دو دیدگاه مختلف فلسفی و عرفانی دو متفکر اسلامی (امام خمینی (ره) و ابن سینا)، کور سویی در این تاریکی جهل و اختلاف بنمایانیم! و آن‌چه را که بدان دست یافته‌ایم از این قرار است که؛ «سعادت و شقاوت» همان «کمال و نقص» و دست‌یابی به مراتب سفلی و اسفل یا اعلا و عالی آن‌ها است که حقیقت‌شان در وجود و عدم نهفته است و از جنس خیرات و شرور محسوب می‌گردند. لذا عمده‌ی اقسام آن‌ها مربوط می‌شود به عوالم و مراتب وجود و اطلاق و نسبیت‌شان نیز به همین امر بازمی‌گردد.
[[page 1]]