چکیده
بررسی ویژگی‌های حکومت مطلوب امام علی (ع) به مثابه یک الگوی حکومتی و سیاسی مطلوب و تأثیرگذاری آن بر نگرش سیاسی و دیدگاه حکومتی امام خمینی (س) و پیدایش نظام جمهوری اسلامی، به‌عنوان نظام سیاسی و حکومتی مطلوب از نظر ایشان، مسأله اصلی این نوشتار است.
روش پژوهش با توجه به موضوع مورد بحث، توصیفی ـ تحلیلی با نگاه مقایسه‌ای است و چهارچوب نظری برای بررسی و تبیین موضوع، الگوی نظری اسپریگنز مبنی بر عدم شکل‌گیری اندیشه‌های سیاسی در خلأ می‌باشد. واکاوی دیدگاه‌های حضرت امیر (ع) در نهج‌البلاغه و منابع مختلف دیگر نشان می‌دهد که آن حضرت،گرچه حکومتی با پیچیدگی عصر حاضر را نداشتند، اما در همان نظام حکومتی ساده و متناسب با آن زمان، ویژگی‌ها و مسائل اساسی حکومت را بیان و ساختار نمادین و نسبتاً کاملی از حکومت مطلوب را به جامعه ارائه کردند و آن را به‌عنوان یک الگو و راهنمای عمل در پیش روی اندیشمندان و سیاستمداران قرار دادند که از ابعاد گوناگونی قابل تحقق در جوامع امروزی و قابل تأسی است.
آن‌چه که به‌عنوان یافته این پایان‌نامه مطرح می‌شود،این است که حکومت مطلوب موردنظر امام خمینی (ره) که در قالب جمهوری اسلامی ایران نمود پیدا کرد، از نظر نوع و محتوا و اصول و بنیآن‌ها کاملاً متأثر از حکومت علوی و دیدگاه و سیره حضرت علی (ع) است ولی در شکل و ساختار، تابع مقتضیات زمان و مکان می‌باشد؛ یعنی این‌که در حکومت علوی، امام معصوم (ع) حاکم جامعه است ولی در حکومت امام خمینی (ره) به علت غیبت امام معصوم (ع)، ولی فقیه عادل است که رهبری جامعه را به عهده دارد و مهمترین هدف هر دو حکومت، تأمین عدالت و سعادت و تربیت انسان‌ها و رساندن آن‌ها به کمال می‌باشد.
[[page 1]]