چکیده
این پژوهش در جستجوی تأثیر تأسیس حکومت اسلامی و شیعی در ایران بر نظریه وحدت اسلامی مطرح شده توسط زعمای شیعه است. در این راستا برخی از سوابق این نظریه و اقدامات عملی با موضوع وحدت اسلامی در قرن اخیر بررسی شده و با فعالیت‌ها و نظریه‌پردازی‌های پس از انقلاب اسلامی مقایسه شده است. نظریه‌ها و اقدامات تقریبی بررسی شده مربوط به سید جمال‌الدین اسدآبادی،محمد عبده، عبدالرحمن کواکبی،آیات عظام شرف‌الدین، محمدحسین کاشف‌الغطاء، بروجردی و شیخ محمود شلتوت به‌عنوان اندیشمندان و فعالان پیش از انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای با توجه به جایگاه ایشان در رهبری نظام جمهوری اسلامی است. با تأسیس و استقرار نظامی مبنی بر آموزه‌های شیعی زعمای شیعه نه تنها به ترویج و اصرار بر نظریات اختلافی خود با اهل سنت در موضوع خلافت و امامت نپرداخته‌اند بلکه توجه و تشویق به آرمان وحدت اسلامی را گسترش داده‌اند. این اندیشه در نظر و عمل تحول تکاملی پیدا کرده و به‌صورت جدی‌تر، ریشه‌ای‌تر و گسترده‌تر پیگیری می‌شود. بسط مفاهیم مطرح شده و پرداختن عمیق‌تر به آن و نیز گسترش فعالیت‌های عملی از جمله تأسیس زیرساخت‌های اجرائی مانند مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی دلایل نگاه آرمانی و استراتژیک عالمان شیعی به وحدت اسلامی است و تغییری که نشان‌دهنده‌ی تاکتیکی بودن رویکرد به وحدت در بین عالمان شیعه باشد در آن مشاهده نمی‌شود.
[[page 1]]