چکیده
تقیه از اصول مسلم و از قواعد فقهی ـ سیاسی مهم دین اسلام است. دانشمندان علوم اسلامی (شیعه و سنی) با تعبیرات گوناگونی با لحاظ جوهره و عنصر اصلی آن که خوف و ترس می‌باشد، تعاریفی ارائه داده‌اند. بنابر نظر شیخ مرتضی انصاری، تقیه یعنی حفظ نمودن خود از ضرر دیگری در گفتار یا انجام کاری که مخالف حق است. بنابر نظریه امام خمینی تقیه به جهت ترس و بیم برای حفظ جان، آبرو و دارائی خود یا براداران ایمانی و یا ترس از رسیدن ضرر به حوزه و کیان اسلام و اختلاف کلمه میان مسلمانان وضع شده است. تقیه از منظر امام شامل سه رکن متقی، متقی‌فیه و متقی‌منه و در یک تقسیم‌بندی اولیه دارای چهار نوع خوفیه، اکراهیه، کتمانیه و مداراتی از دیدگاه علمین بزرگوار می‌باشد که ریشه قرآنی و روائی دارد. تقیه دارای احکام فقهی خاصی است که با توجه به اقسام حکم تکلیفی و آیات و روایات مورد تبیین و بررسی از سوی علمای شیعه به خصوص شیخ انصاری و حضرت امام قرار گرفته است. در اثر حاضر آرا شیخ انصاری و حضرت امام خمینی درباره تقیه در موارد مختلفی مثل اقسام تقیه، ادله مشروعیت تقیه، شرطیت یا عدم شرطیت مندوحه در تقیه و مسأله اعاده و قضای عمل تقیه‌ای و چند مسأله دیگر مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته و آرای هر دو بزرگوار دقیقاً تبیین شده است.
[[page 1]]