بازداشت اعضای حزب توده

‏‏در سال‌های حضور متفقین در ایران فعالیت سیاسی گسترده ‌ای در کشور انجام نمی‌شد. ‏‎ ‎‏فقط چند جمعیت غیردینی تشکیل شد. یکی از ان‌ها حزب توده بود که نزدیک پنجاه و ‏‎ ‎
‏‎[[page 32]]‎‏چند نفر بودند و در زمان رضاشاه، در سال 1316 ش، آنها را بازداشت کردند. از جمله ‏‎ ‎‏آن‌ ها عبدالقدیر آزاد و دکتر تقی ارانی (که یک ایدئولوگ بود) را می‌توان نام برد. این ‌ها‏‎ ‎‏یک جمعیت کمونیستی در ایران به راه انداختند. این حرکات هیچ عکس ‌العمل خارجی ‏‎ ‎‏نداشت و به خاطر خفقان حاکم کسی از این جریانات اطلاعی نداشت. این افراد بعدها‏‎ ‎‏با کمک شوروی حزب توده را گسترش دادند به طوری که کارگران و کشاورزان را نیز ‏‎ ‎‏در برگرفت. می‌توان گفت پرجمعیت‌ ترین و بزرگترین جمعیت یا حزبی که در ایران ‏‎ ‎‏تشکیل شده بود، این حزب بود. حزب‌ های دیگری مثل حزب ایران و جمعیت ‌های این ‏‎ ‎‏چنینی زیاد بودند.‏

[[page 33]]