تصور بنده این است که امام، مردم شناس ترین روحانی و مرجع تقلید در قرن حاضر و فرهنگ شناس ترین مرجع تقلید در تاریخ حوزه های علمیه بودند و شناختشان از فرهنگ اصیل اسلام ناب و دریافتشان از فرهنگ اسلامی حاکم بر مردم موجب شد که ایشان در تغییر بعضی از عناصر فرهنگی همت بگمارند، که یکی از آن عناصر را من به عنوان شروع عرض می کنم. حضرت امام احساس کردند که حق پیروز شدنی که در فرهنگ قرآن و حدیث هست، در ذهن مردم اشتباهی به حق پیروز است، تبدیل شده. و از روزهای اول حضورشان در صحنه های جامعه، سعی کردند به اطرافیان نشان بدهند که، حق پیروز شدنی است و اهل حق باید قیام کنند و حق را پیروز کنند. شاید برای نسل جوان ما یک توضیح بخواهد، مردم ما به اسلام و به مذهب تشیع به عنوان حق رسیده بودند. اما تصور می کردند که حق پیروز می شود خودبخود و مولا خود خواهد آمد و حق را حاکم خواهد کرد. امام این عنصر فرهنگی را در اولین روزها سعی شان این بود که جا بیاندازند. به قرآن رجوع کنید، به احادیث رجوع کنید، به سیره پیامبر و اهل بیت رجوع کنید. هیچ گاه اینها منتظر نماندند تا حق پیروز شود، اینها حرکت
[[page 189]]کردند تا حق پیروز شدنی را پیروز کنند. امیدوارم نسل جوان ما به ویژه در حوزه ها و دانشگاه ها دریافت ایشان و این تغییر ایشان را در این عنصر ملاحظه کنند، شاید کلیدی باشد برای شناخت امام.
[[page 190]]