هجرت امام به پاریس

‏‏هجرت امام به پاریس‏

‏‏اصرار امام به ادامه فعالیت سیاسی بر ضدّ رژیم و ناتوانی دولت عراق از اعمال‏‎ ‎‏محدودیت برای ایشان، از یک طرف و خیال خام رژیم برای کنترل امام در یک کشور‏‎ ‎‏ثالث، مثل ترکیه و یا کویت از سوی دیگر، رژیم شاه را متقاعد کرد که دولت عراق را به‏‎ ‎‏اجرای طرح اعمال فشار برامام و اخراج وی از آن کشور، مجبور سازد.‏

‏‏امام هم با درک شرایط جدید، تصمیم به مهاجرت از عراق می گیرند. ابتدا‏‎ ‎‏می خواستند از طریق کویت به سوریه بروند؛ با توجه به اینکه سوریه یک کشور انقلابی‏‎ ‎‏و مخالف شاه محسوب می شد. اما کویت هم، شرایط را بررسی کرد و فهمید که اگر امام‏‎ ‎‏وارد کویت بشوند، این کشور کوچک، تحمل حضور شخصیتی به این بزرگی را ـ که همه‏‎ ‎‏دنیا متوجه آن هستند و در ایران بزرگ هم مردم به ایشان توجه عاشقانه خواهند کرد ـ‏‎ ‎‏ندارد. بنابراین آنها، امام و همراهانشان را با آنکه ویزای ورود به کویت را نیز داشتند، راه‏‎ ‎‏ندادند و در مرز، جلوی ایشان را گرفتند. امام هم مظلومانه (در 13 مهر  1357)، از مرز‏‎ ‎‏کویت برگشتند و یک روز بعد، بدون تمایل با بیان اینکه: «پیش من مکان معیّنی مطرح‏‎ ‎‏نیست، عمل به تکلیف الهی مطرح است، مصالح عالیه اسلام و مسلمین مطرح است».‏‎[1]‎‎ ‎‏مجبور شدند به پاریس، پایتخت فرانسه بروند. ‏

‏‏اینکه چطور شد فرانسه در آن شرایط امام را پذیرفت، نکته جالب و قابل تأملی‏‎ ‎

‏
‏‎[[page 56]]‎‏است. مسئولان فرانسه، آن روزها بلافاصله بعد از ورود امام، با ایران مذاکره کرده بودند‏‎ ‎‏که ایشان در فرانسه محدود باشند. این توافق برای رژیم شاه یک موفقیت بود، زیرا برای‏‎ ‎‏پیشگیری از فرض خطر دیگری هم بود که اگر امام نتوانند وارد فرانسه شوند، به‏‎ ‎‏تصمیمشان برای رفتن به سوریه عمل کنند. این تصمیم به صلاح رژیم نبود، چرا که‏‎ ‎‏حضور امام در یک کشور انقلابی، قطعاً مشکلات آنها را بیشتر می کرد و آنها این را‏‎ ‎‏می دانستند. به همین دلیل از توافق با فرانسه، در این ارتباط خشنود بودند. در حقیقت،‏‎ ‎‏فرانسه به رژیم ایران کمک کرد که امام به سوریه نرفته و به فرانسه بروند و در آنجا اقامت‏‎ ‎‏کنند، آن هم با قول به اینکه، امام در آنجا محدود باشند.‏

‏‏امام، بالاخره باید از عراق می رفتند و فعلاً فرانسه حاضر شده بود که ایشان را بپذیرد‏‎ ‎‏و امام هم با توکّل و امید به فضل و عنایت پروردگار و پس از مشورت با فرزندشان (احمد‏‎ ‎‏آقا)، پاریس را انتخاب کردند، زیرا این احتمال قوی وجود داشت که اکثر کشورهایی که‏‎ ‎‏ایشان تمایل داشتند به آنجا بروند، به علت اینکه تحت نفوذ ایران و دولتهای حامی رژیم‏‎ ‎‏شاه بودند، از این امر، همانند کشور کویت، ممانعت کنند و در رفتن به پاریس این احتمال‏‎ ‎‏نبود. به هر حال ایشان به فرانسه رفتند، در حالی که همچنان منتظر فرصتی بودند که در‏‎ ‎‏صورت اقتضا، حتی الامکان به سوریه بروند و در آنجا اقامت کنند.‏

‏‏انصاف این است که تحلیلهای عادی و مادی، نمی تواند جوابگوی این نقطه مهم‏‎ ‎‏تحول تاریخی باشد. اینجا باید از چاشنی دخالتهای استثنایی دست خدا در تاریخ و‏‎ ‎‏پاداش الهی نسبت به این امام مجاهد و فداکار و صبور، برای فهم تاریخ، استمداد کرد.‏‎[2]‎

‏‎ ‎

‏‎[[page 57]]‎