مجلس مؤسسان یا مجلس خبرگان
تا پیش از این پیام، در چند جا از جمله در پیام مربوط به تشکیل شورای انقلاب و در حکم نخست وزیری مهندس بازرگان، به تشکیل مجلس مؤسسان برای تدوین
[[page 108]]قانون اساسی، اشاره داشتند، هر چند که هیچ وقت جزئیات آن را تشریح نکرده بودند. به همین دلیل، دربارۀ چگونگی شکل گیری مجلس و قانون اساسی، در بین اعضای شورای انقلاب و دولت موقت همانند بحث مربوط به چگونگی تأیید این قانون، دو پیشنهاد مطرح بود، یکی تشکیل مجلس مؤسسان با تعداد زیادی از نمایندگان شهر و روستا و دیگری مجلسی با تعداد اعضای کمتر اما با ویژگیهای کیفی بیشتر. پس از آنکه امام، در جلسه مشترک شورای انقلاب و دولت موقت، از میان دو پیشنهاد «مراجعه مستقیم به آرای عمومی» و یا «تشکیل مجلس تدوین نهایی قانون اساسی» پیشنهاد دوم را که نظر آیت اللّه طالقانی و جمع دیگری از دوستان بود، پذیرفتند؛ بحث نام این مجلس، کیفیت و تعداد اعضا و نحوه انتخابات مطرح شد که به استثنای نام آن، که گویا مرحوم آیت اللّه طالقانی نام «مجلس خبرگان» را مطرح کردند و مخالفتی با آن نشد، دربارۀ سایر موارد، بویژه تعداد اعضا و شکل برگزاری انتخابات، نظریات متفاوتی ارائه شد. بحث بیشتر راجع به تعداد اعضا، از تعداد خیلی کم بود تا تعداد سیصد، چهار صد نفر؛ سرانجام به هفتاد، هشتاد نفر رسیدیم و قرار شد شکل انتخابات نیز به صورت استانی باشد. امام نیز تأکید فرمودند: «انتخابات صحیح برگزار شود و منتخبین واقعی مردم به مجلس راه یابند».
امام در پیامی که یکی دو روز بعد از این جلسه (در تاریخ 4 خرداد 1358)، صادر فرمودند، دولت موقت را موظّف کردند که «طرح قانون اساسی را که شورای طرحهای انقلاب مشغول تدوین و تکمیل آن هستند، با سرعت تکمیل و به تصویب شورای انقلاب رسانده و هر چه زودتر در اختیار افکار عمومی بگذارید تا همه صاحب نظران و تمامی اقشار ملت در مدت محدودی که تعیین می نمایید، پیشنهادها و نظریات خود را درباره آن ابراز نمایند.»
پس از این پیام، شورای انقلاب و دولت موقت به اقدامات خود سرعت بخشیدند، به طوری که متن پیشنهادی قانون اساسی کمی بعد در تاریخ 24 خرداد 1358، در مطبوعات منتشر شد و از عموم مردم درخواست شد که نظریات و پیشنهاداتشان را
[[page 109]]ظرف یک ماه ارائه کنند، تا برای اظهار نظر نهایی در اختیار مجلس خبرگان قانون اساسی قرار گیرد.
[[page 110]]