در باروری فکری انجمن های اسلامی چند عامل خیلی موثر بودند: یکی نقش دکتر بهشتی در مرکز اسلامی هامبورگ که هم به لحاظ عقیدتی و هم ارشادهای خاصی که به اتحادیه می داد موجب تقویت انجمن های اسلامی شد. دوم تلاش های فرهنگی حسینیه ارشاد و دکتر شریعتی که تمامی نوارهای سخنرانی او به اروپا می آمد و ما آن را در قالب جزوات فرهنگی و ایدئولوژیکی در اختیار واحدها قرار می دادیم، همچنین بود آثار آقای مطهری و رهنمودهای امام موسی صدر و سخنرانیهای سیاسی ـ عقیدتی ایشان در جلسات عمومی و خصوصی اتحادیه. در جلسات عمومی بحث ها غالباً جنبه عقیدتی داشت و مسائل و مبهمات و مشکلات عقیدتی خاصه در مقولات فلسفی که
[[page 113]]
[[page 114]]
حتی برای سران و کادرهای بالای اتحادیه نیز مطرح بود، مورد بحث و گفتگو و مباحثه قرار می گرفت که غالباً به دلیل حضور مارکسیست ها بسیار جذاب و آموزنده بود. این چنین جلساتی گاه تا هشت ساعت به طول می انجامید (نوارهای این جلسات موجود است و من آن را در اختیار بنیاد امام موسی صدر در بیروت و مرکز آن در تهران قرار داده ام) اما در جلسات خصوصی بهره برداری از ایشان غالباً مربوط به اوضاع سیاسی منطقه بویژه مقوله مربوط به فلسطین و مسائل مربوط به ایران می شد.ما در سال های اول جز معدودی آثار مربوط به مهندس بازرگان خوراک فکری دیگری نداشتیم، از آن طرف از سوی مارکسیست ها جزوات متعددی در سطوح مختلف منتشر می شد و سمینارهای آموزشی هم می گذاشتند. با آمدن آقای بهشتی به آلمان و ارتباط ایشان با امام و فعالیت های دکتر شریعتی، مشکلاتی که در سال های اول داشتیم و بحران ایدئولوژیک ما برطرف شد.
[[page 115]]