* درباره خاندان امام صدر صحبت بفرمایید.
بسم الله الرحمن الرحیم! امام موسی صدر فرزند آیت‌الله‌العظمی سیدصدرالدین صدر است. پدر و اجداد پدری و مادری وی از علمای دین و زعمای بزرگ شیعه بودند جد اعلای امام موسی‌صدر، سیدصالح سیدشرف‌الدین است که در سال 1122 هجری، در روستای «شحور» در نزدیکی شهر صور، در جنوب لبنان به دنیا آمد و پس از پایان تحصیلات در همان روستا اقامت کرد و از عالمان بزرگ دینی به شمار آمد. وی مزرعه‌ای را در روستای «معرکه» از توابع صور خریداری کرد و برای امرار معاش، به
[[page 21]]کشاورزی اشتغال ورزید و در همین مزرعه بود که فرزندش «سیدصدرالدین» بدنیا آمد.
سیدصالح سیدشرف‌الدین زندگی آرامی داشت تا اینکه «احمد جزار» یکی از سرداران عثمانی ضد علمای شیعه در «جبل عامل» جنگی را شروع کرد و نیروهای «جزار» پسر بزرگ او را که «سیدهبة‌‌الدین» نام داشت، در سن 21 سالگی در مقابل چشمانش در قریه «شحور» به قتل رساندند و خود سیدصالح را دستگیر نمودند. او ماه‌ها در زندان «عکا» بود تا اینکه موفق به فرار شد.
سیدصالح به عراق رفت و در نجف اشرف در جوار امام علی(ع) اقامت کرد و پس از مدتی برادرش سیدمحمد و همسر و دو پسرش سیدصدرالدین و سیدمحمدعلی نیز به وی ملحق شدند.
جد امام موسی‌صدر، سیدصدرالدین، فرزند سیدصالح شرفالدین موسوی عاملی است که در سال 1193 هجری در روستای «قشیب» از توابع جبل عامل به دنیا آمد و پس از جنگ «جزار» به حوزه علمیه نجف رفت و از علمای بزرگ روزگار خود شد. وی با دختر مجتهد بزرگ مرحوم شیخ جعفر کاشف‌العظاء ازدواج کرد و پس از چندی به ایران هجرت نمود و ساکن شهر اصفهان شد و در این شهر سال‌ها مرجع طراز اول و صاحب کرسی تدریس و مسند قضا و فتوی بود و تعدادی از مشاهیر علماء مانند شیخ مرتضی انصاری، میرزا‌هاشم چهارسوقی و برادرش صاحب «الروضات» و سیدمحمد شفیع صاحب «الروضه البهیه» از محضر او استفاده علمی نمودند.
همانطور که می‌دانید خاندان صدر و شرفالدین، پسر عموی یکدیگرند و از ریشه‌دارترین و اصیل‌ترین خاندان جهان تشیع می‌باشند و تا دوران «سیدصالح شرفالدین» تمامی‌اعضاء این خاندان بزرگ به «شرفالدین» شهرت داشتند، اما پس از اینکه سیدصدرالدین‌بن صالح موسوی به مقام مرجعیت و ریاست شیعه نایل آمد، این شاخه از خاندان، به «صدر» مشهور شدند.
از مرحوم سیدصدرالدین پنج فرزند که همگی از علمای بزرگ و مشاهیر اخلاق و رجال وارسته دین بودند، به یادگار ماند. کوچکترین آنها از لحاظ سن «سیداسماعیل» بود. آیت‌الله سیدصدرالدین در سال 1262 هـجری درگذشت.
[[page 22]]جد اول امام موسی صدر، سیداسماعیل صدر، فرزند سیدصدرالدین است که از بزرگان علما و مراجع تقلید شیعه در زمان خود بود و در زهد و تقوی و مراتب علمی و کمالات معنوی، مشهور و مورد قبول همگان بود.
وی در سال 1258 هـجری در اصفهان متولد شد و در سال 1281 به نجف رفت و در محفل علمی و درس و بحث زعمای حوزه چون شیخ راضی بن شیخ محمد فقیه نجفی (1290هجری) و شیخ مهدی‌بن علی‌بن شیخ اکبر کاشف‌الغطاء (متوفی سال 1289 هجری) شرکت نمود و از آن پس ملازم میرزای شیرازی در سامرا گردید. وی از بزرگترین و برترین شاگردان میرزا و از مهاجرین نخستین به سامرا شمرده می‌شد. و بعد از وفات میرزا یکسال و چند ماهی نیز در سامرا ماند و سپس به خاطر احساس تکلیف از سامرا مهاجرت کرد و به کربلا رفت و شروع به تدریس کرد. او مرجع تقلید بسیاری از مردم کربلا و سایر بلاد بشمار می‌رفت و سرانجام در سال 1338 و یا 1339 هـجری در کاظمین از دنیا رفت.
چهار فرزند باقیمانده از وی عبارت بودند از: سیدصدرالدین، سیدمحمدجواد، سیدحیدر و سیدمحمدمهدی که جملگی از فضلای معروف و صاحبان تحقیق و نظر و مراجع دینی بودند.
پدر امام موسی صدر آیت‌الله سیدصدرالدین صدر فقیه بزرگ و از مراجع عالیقدر و معاصر شیعه بود. وی در سال 1299 یا 1298 هـ .ق در کاظمین در چنین خاندانی به دنیا آمد. ادبیات و قسمتی از علوم مقدماتی را در سامرا فرا گرفت و بعد در خدمت پدرش ـ که یکی از مراجع تقلید بود ـ به کربلا مهاجرت کرد و سطوح عالیه را در محضر شیخ حسن کربلائی خواند و مدتی هم در حوزه درس والد معظم خود حضور یافت و سپس به توصیه پدر، راهی حوزه علمیه نجف شد و مدتی در درس آخوند خراسانی و سیدکاظم یزدی شرکت نمود و به اخذ اجازه اجتهاد نایل گردید و در سال 1329 قمری بعد از فوت پدرش جهت زیارت امام رضا(ع) به ایران آمد و مدت ده سال در مشهد ماندگار شد و به تدریس و ارشاد مردم مشغول گردید و در همان‌جا با دختر مرجع بزرگ وقت مرحوم آیت‌الله حاج آقا حسین طباطبائی قمی، بنام بی‌بی صفیه
[[page 23]]ازدواج کرد.
[[page 24]]