تربیت و تهذیب نفس از دیدگاه امام خمینی
حجة الاسلام والمسلمین حسن عاشوری
آیا اخلاق و خصایص آدمی ذاتی و غیر قابل اصلاح است؟ یا این که آدمی از استعداد تربیت شدن برخوردار است؟ در صورتی که اخلاق آدمی اکتسابی باشد، عوامل و موانع آن چیست؟ پاسخ به این قبیل سئوالات از منظر امام خمینی درون مایه اصلی این مقاله است. واژه تربیت همانند واژگان دیگری مثل تعلیم، ادب، روش زندگی از نظر آن فقید، به معنی تزکیه و پرورش خصایص اخلاقی است. با این همه، امام تربیت و تهذیب نفس را غیر ذاتی و آن را اکتسابی می داند و روایات وارده در ذاتی بودن فصایص افراد را حاکی از تفاوت در استعداد آدمیان تفسیر می کند، نه انکار نقش تربیت و تهذیب نفس. به همین دلیل، امام خمینی به نقش مربی در سلوک اخلاقی افراد، اعتقاد وافری دارد. بررسی عوامل تهذیب نفس از جمله عامل وراثت، عامل محیط، عامل اراده، عنایت ویژه خداوندی و نیز موانع تهذیب، مبحث فرجامین این مقاله می باشند.
[[page 352]]