تجسم اعمال از منظر عرفانی و اخلاقی امام خمینی
حجة الاسلام والمسلمین محمد باقر شریعتی سبزواری
موضوع تجسم اعمال انسان در برزخ و قیامت از مسلمات معارف دینی محسوب می شود . پیروان تمام مذاهب جهان با قرائت های گوناگون که از این حقیقت دارند، به این امر (تجسم اعمال) معتقدند. از نگاه عارفان عذاب های گوناگون و نعمت های متنوع در واقع تجلی مظاهر اسما و صفات و رحمت و خشم جمال الاهی به شمار می آید.
این نوشتار بر آن است، تا این موضوع را از دیدگاه امام خمینی شرح و تبیین نماید نویسنده معتقد است پاسخ بسیاری از اشکالات در گرو این دو سؤال اساسی است: 1. رابطه بین اعمال و کیفر چگونه است ؟ آیا رابطه علت و معلولی است و یا اعتباری و قرار دادی؟ 2. آیا پاداش و ثواب و عقاب همچون قراردادها و اعتباریات جعلی و فرض است، آیا آمیزه ای از تکوین و تشریع و نتیجه قطعی و طبیعی اعمال و عقاید است. وی بدین منظور مباحثی نظیر: بقای عمل، اندیشه، عقاید و نیت ها، اصول تجسم اعمال، نقش انگیزه و نیت خالص در عمل حکمت برزخ و قیامت و حیات و تکامل در برزخ را به بحث گذاشته و می نویسد: از نگاه امام نه تنها تجسم اعمال بلکه تجسم اخلاق عقاید قصد و انگیزه ها نیز از مسائل بدیهی است از دیدگاه امام اعمال انسان دارای دو چهره است : 1. صورت ملکی و
[[page 347]]دنیوی 2. صورت مُلکی برزخی امام معتقد است برای هر موجودی از موجودات مادی دو شکل و صورت است. یک صورت ظاهری و دیگر صورت باطنی و ملکوتی اعمال ظاهری به مجرد تحقق و انجام لایق مقام غیب و شایسته حشر در ملکوت نمی باشد مگر آنکه از باطن روحانیت و اعماق قلب به وسیله نیت خالص که صورت او است حیات نورانی به عمل اعطا گردد تا بدن انسان نیز به برکت آن در عالم ملکوت محشور شود و لایق درگاه حق گردد ایشان درباره نیت می گوید: نیت صورت فعلیه و جنبه ملکوتیه عمل است نیت ها نه تنها خالق صور ملکوتی هستند بلکه سرنوشت نهایی انسان را رقم می زنند.
[[page 348]]