منزلت عرفان در اندیشه اسلامی و امام خمینی
محمد نصیری
جایگاه و منزلت عرفان در اندیشه و فرهنگ اسلامی تالی تلو منزلت قرآن و سنت است، چرا که عرفان از یک سو حاصل قرآن و سنت است و از سوی دیگر، مبین لطایف روح نواز قرآن و سنت و مفسر ظرایف دلنشین آن است. این نوشتار به دنبال نشان دادن منزلت والای عرفان در اندیشۀ اسلامی و امام خمینی است. نویسنده معتقد است، جایگاه عرفان اسلامی و ارزش و آیین سیر و سلوک عرفانی در مهمترین منابع اندیشه اسلامی و امام خمینی را می توان با ارزش جایگاه و روشی که قرآن و سنت برای سیر و سلوک و کسب معرفت و ادراک و شهود معرفی می کنند، مقایسه و اثبات کرد.
مؤلف ابتدا به طور اختصار به تقسیماتی که دربارۀ خاستگاه و سرچشمه های عرفان و تصوّف اسلامی شده اشاره کرده و بعد از بحث مقدماتی که به منزله یکی از راه های اثبات خاستگاه و جایگاه عرفان اسلامی تلقی شده است ،به منزلت عرفان اسلامی در نسبت عرفان با موضوعات، مسائل و مبادیش پرداخته و می نویسد واژه شناسی عارف، عرفان، تعاریف و تقسیمات و بیان موضوع هر یک از دو بخش عرفان نظری و عمل به خوبی بیانگر خاستگاه های اهمیت و جایگاه والای عرفان اسلامی است. نویسنده در پایان، با هدف نشان دادن جایگاه اصطلاحات و تعابیر عرفانی در مجموعه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به ویژه در آثار
[[page 327]]عرفانی امام، به سراغ تعدادی از اصطلاحات رایج در منابع و آثار عرفا و متصوفه رفته و در ادامه، موضوعاتی مانند اخلاص، ذکر، خوف، توکل و رضا از مقامات و احوال عرفا از منظر عرفای پیشین و امام را بررسی کرده و می نویسد: همۀ آیاتی که در هر یک از موضوعات مورد استناد و توجه امام قرار گرفته، از دیر باز مورد توجه اهل سیر و سلوک بوده است.
[[page 328]]