مدینه فاضله از دیدگاه امام خمینی
دکتر ناصر نیکوبخت
جامعه آرمانی، مدینه فاضله، آرمان شهر، شهرنیکان، لامکان، ناکجاآباد، هیچستان، زیباشهر، بی نام شهر، مدینه سعیده، خیال آباد، خرم آباد، خوش آباد، پدرام شهر، شهریور، کام شهر و. . . همه و همه تعابیر گوناگون از یک حقیقت والا و مقدس هستند که همواره اندیشمندان و فرهیختگان هر قوم و ملتی، در طول حیات بشری آرزوی به حقیقت پیوستن آن را در سر پرورانده اند. افلاطون، ارسطو، فارابی، ابن مسکویه، رازی، خواجه نصیرالدین طوسی، امام محمد غزالی و. . . از سرآمدان طرح جامعه آرمانی بوده اند و هر یک به شیوه ای خاص، جامعه آرمانی مورد نظر خود را مطرح کرده اند و در این میان، دانشمندان و متفکران اسلامی، با الهام پذیری از قرآن و سنت و سیره عملی اولیای دین در طراحی آرمان شهر مورد نظر، با ذکر نمونه های عملی از زمامداری انبیا و ائمه دین و بهره گیری از استدلالات و براهین عقلی، کلامی، عرفانی و ذکر سرگذشت های و تمثیل ها، الگویی عملی از چنین مدنیه فاضله ای ارائه کرده اند.
حضرت امام خمینی(ره) که به حق یکی از نادرمردان احیاگر دینی و مصلحان اجتماعی تاریخ معاصر جهان به شمار می رود، با بینش عمیق دینی کوشیده است با تکیه بر ظرفیت های دانش دینی خود از جمله فقه، فلسفه، کلام، عرفان به عنوان مرزبان توانای عقیده و عقلانیت دینی، مدینه ای فاضله بر اساس قواعد و قوانین دینی و آموزه های تاریخی، بنیان
[[page 312]]نهد که ضامن تحقق تمام آمال والای انسانی باشد. این مدینه فاضله، اصولاً مشروط به برقراری حکومت اسلامی و پای بندی به قوانین شریعت اسلام عملی خواهد بود. ایشان با قاطعیت و اطمینان تمام، در کتاب «کشف الاسرار» می فرماید: قانون اسلام در تمدن جهان پیش قدم همه قانون هاست با عملی شدن آن مدینه فاضله، تشکیل می شود.
نویسنده در این مقاله می کوشد با برشمردن مختصه های یک جامعه آرمانی، از جمله ایجاد مساوات، برابری و برادری، بر پایی عدالت اجتماعی و نفی هر گونه تبعیض در همه شؤون آن، احترام به حق حاکمیت مردم و مشارکت آنها در رهبری جامعه، پاس داشت آزادی، نفی سلطه، اعم از سلطه گری و سلطه پذیری، دیدگاه ها و رهنمودهای حضرت امام(ره) را در این زمنیه ها تبیین نماید و تصویری عینی از برداشت ایشان در خصوص جامعه آرمانی ارائه دهد.
[[page 313]]