تفسیر عرفانی امام خمینی از حروف مقطعه قرآن
کمال صحرایی اردکانی
به عقیده امام خمینی، تفسیر شرح مقاصد کتاب الهی است به همین دلیل از مفسر انتظار دارد که در هر یک از آیات قرآن به عالم غیب هدایت کند و به طریق سعادت و سلوک طریق معرفت راهنمایی نماید.
و مفسر باید مقصود از نزول قرآن را بفهماند و کتاب تفسیر باید مبیّن جهات عرفانی و اخلاقی و دیگر جهات دعوت به سعادت باشد و غافل از آن، از مقصود قرآن دور شده است. در این باره امام می فرماید: این صحیفه الهیه کتاب احیای قلوب به حیات ابدی علم و معارف الهیه است، مفسر باید شئون الهیه را به مردم تعلیم کند... فهم عظمت هر چیز به فهم حقیقت آن است و حقیقت قرآن حاصل نمی شود مگر، به مکاشفه تامه الهیه برای ذات مبارک نبی(ص) و دست آمال عالیه بشریه از آن کوتاه است مگر خلص از اولیاء الله.
از این رو، به نظر ایشان عظمت قرآن به اندازه ای است که از فهم مفسران برتر و بالاتر است، چون مورد خطاب جبرئیل نبود او هم به فهم آن نایل نشده و دست بشر عادی از فهم واقعی آن کوتاه است. بدین جهت امام گفتار خود را در تفسیر قرآن جز احتمالی در تفسیر نمی داند.
در ادامه مقاله نظریات: جلال الدین سیوطی و علامه طباطبایی، عین القضاة همدانی، شیخ روز بهان شیرازی و رشید الدین میبدی و سپس نظرگاه امام درباره حروف مقطعه بیان شده که: حروف مقطعه رمز بین محب و محبوب است و کسی را از آن بهره ای نیست و هیچ بعید نیست که فهم آن از حوصله بشر خارج و مخصوص به خواص از اولیای الهی باشد.
[[page 142]]