مراتب وجود و وجود حق تعالی
حجة الاسلام و المسلمین سید محسن موسوی گرگانی
در این مقاله سعی بر آن است مراتب وجود حق ـ جل و علا ـ از دیدگاه امام خمینی(ره) مورد بررسی قرار گیرد.
مرتبه عماء و کمون و اطلاق ذاتی، اولین مرتبه تلقی می شود که در آن وجود مطلق بودن اینکه اطلاق قید آن باشد، مقام بطون و عماء خداوند متعال را نشان می دهد. که هیچ توجه و عنایتی به کسی ندارد.
مقام خلافت غیبی و فیض اقدس، دومین مقام است که در آن تعیین هویت غیبیه به واسطه خلیفه کبری است و در برگیرنده مجموع اسماء صفات الهیّه می باشد.
مقام سوم، مقام الوهیت و احدیت است که از آن به مقام الوهیت و مقام واحدیت در برابر مقام فیض اقدس تعبیر می کنند و هر دو در مقابل مقام «لا اسم و لارسم» واطلاق ذاتی حق قرار دارند.
مقام قضا و قدر و اعیان ثابته مقام چهارم است که این مقام را لوازم اسماء الهیه در مقام واحدیت تشکیل می دهد در این میان مقام فیض اقدس یا هویّت غیبیّه از دیدگاه حضرت امام مقام و احدیت الهیه را تشکیل می دهد. مقام مشیت مطلقه و عقل مجرد الهی و انسان کامل عبارت است از عقل مجرد متعین به تعیین ذاتی که مقام نبوت و ولایت و حقیقت محمدیه نام دارد. این در کلام فیلسوفان الهی و عالمان به حکمت متعالیه«عقل اول» معروف است. حضرت امام(ره) از این مقام به «مقام نبوت» یاد می کند.
[[page 76]]آخرین مقام مورد بحث مقام نبوت و خلافت و ولایت در نشئه ظاهره خلقیه است و معتقد است دوره نبوت همه انبیاء دوره نبوت و خلافت نبی اعظم است و همه آنها مظاهر ذات شریف او هستند و او خلیفه اعظم الهی است و سایر انبیاء و خلفای غیر الله هستند یعنی خلیفه های سایر اسمائی هستند، که محاط اسم اعظم الهی گرفته اند.
[[page 77]]