مقاله حب دنیا از منظر امام خمینی(ره)
حجة الاسلام رحمت الله خالقی
این مقاله ازیک مقدمه و سه فصل و نتیجه گیری تشکیل شده است در مقدمه، نمونه هایی از آیات و روایات در ارتباط با دنیا آورده شده است.
در فصل اول، تعریف دنیا و سرچشمه های دنیا پرستی و عوامل آن، مانند عشق مادری، عشق به کمال مطلق، حب نفس، حب بقا، سلطنت شیطان بر باطن آدمی، لمس نتیجه کارهای دنیا، و نیز اثرات نامطلوب دوستی دنیا در دل و زیانهای دلبستگی به آن، مانند: ترس از مرگ، بازداشتن از بندگی خدا، ضعیف کردن اراده آدمی، نابود کردن ایمان آدمی، آشفتگی خیال و پریشانی خاطر، جلوگیری از حضور قلب در عبادات، زیاد کردن فاصله دل و حق و انسان و آخرت، ایجاد فقر و ذلت در ظاهر و باطن، بیان شده و درمورد هر یک از عنوانهای فوق توضیحاتی داده شد و سپس به راههای رهایی از دلبستگیها پرداخته شده است که خلاصه آن چنین است: برخی عبرت گرفتن از سرگذشت دنیا پرستان، و برخی دیگر یادآوری مرگ را سبب رهایی از دلبستگی به دنیا دانسته اند، ولی حضرت امام دو راه علمی و عملی نشان داده اند : راه علمی، یعنی پرداختن به سود و زیان دنیا دوستی و مقایسه آن دو؛ که اگر کسی چنین کند، دوستی دنیا از دل او بیرون می رود. راه عملی که خود به دو بخش تقسیم می شود: 1.حرکت در جهت مخالف آنچه که لازمه حب دنیاست 2.الهی کردن دل.برای الهی کردن دل نیز سه روش بیان شده است: الف) اندیشه در نعمت ها؛ ب) پرستش
[[page 65]]پیوسته؛ ج) درخواست از خدا.
در فصل دوم، به موضوعات زیر پرداخته شده است: 1. فرق انبیا و اولیا با دیگران در برخورد با دنیا حضرت امام تفاوت اصلی را در نوع نگرش آنان به دنیا می داند. محروم بودن برخی از دنیا که حضرت امام آن را برای خیر و صلاح می داند؛ چون سبب دل کندن از دنیا می شود.
در فصل سوم به برخی از ویژگیهای دنیا پرداخته شده است؛ 1. هیچ اندازه ای از دنیا آدمی را سیر و سیراب و قانع و خشنود نمی کند، و شیفته دنیا تا پایان عمر به آرامش نمی رسد. که خلاصه ای از آن چنین است؛ 2.تفاوت نعمت های دنیا و آخرت؛ در دنیا نعمت و عذاب خالص و کامل نمی باشد. 3. به نظر امام خمینی دنیا به دلیل کاستی و ضعفی که دارد، نمی تواند جای ثواب و عقاب باشد 4. بی فایده بودن لذتهای دنیا5.ناسازگاری دنیا با فضایل معنوی؛ 6.برخی مثل های زده شده برای دنیا؛ 7.نتیجه شناخت دنیا.
در بخش پایانی، نتایج زیر برای شناخت دنیا ذکر شده است: 1 ـ کم توجهی به دنیا؛ 2 ـ ایجاد بی نیازی در دل؛ 3 ـ ناچیز شمردن زخارف دنیا؛ 4 ـ توجه به آخرت؛ 5 ـ کارهای دنیا در نظر انسان کوچک و آسان می شود؛ 6 ـ دنیا را محل عبور خود می داند؛ 7 ـ دنیا را محل تجارت و جای تربیت خود می داند؛ 8 ـ به خوشی و سختی دنیا بی اعتماد می شود؛ 9 ـ نیاز او به امور دنیا و اهل آن کم می شود.
[[page 66]]