وجوب قضای قدر متیقن از نمازهای فوت شده
[سؤال 1633] 740
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت امام خمینی مدّ ظله العالی، با عرض سلام و تقدیم احترام استفتا می شود:
1. فردی که به حد تکلیف رسیده و در همان سنین اوایل تکلیف نسبت به نمازهایش بی اعتنا بوده و بعضی مواقع از روی سهل انگاری نمازش را نمی خوانده و اکنون که تعداد آن ها را نمی داند تکلیف او چیست؟
بسمه تعالی، هر مقدار که یقین دارید فوت شده باید قضا نمایید.
2. فردی که جهت تحصیل به شهر تهران آمده و هر هفته برای ادای نماز جمعه از محل اقامت خود خارج می شود، آیا می تواند قصد کند و نمازهایش را تمام بخواند. با توجه به این که محل اقامتش تا محل نماز جمعه از 22 کیلومتر کمتر باشد. (محل اقامت ترمینال جنوب تا دانشگاه تهران)
بسمه تعالی، در فرض سؤال قصد اقامت صحیح نیست.
3. کسی که گناه کبیره ای انجام داده ولی توبه کرده باشد، آیا می تواند به عنوان پیشنماز، نماز جماعت بخواند؟
بسمه تعالی، شرایط امامت جماعت در رساله مذکور است.
4. اگر کسی مشغول خواندن نماز باشد، افرادی به او اقتدا کنند و آن فرد صلاحیت امامت جماعت را در خود ندید. آیا به صرف این که به مأمومین بگوید من صلاحیت امامت جماعت را ندارم، نمازتان را دوباره بخوانید. در صورتی که بداند مأمومین با گفتن این جمله نمازشان را دوباره نمی خوانند، آیا تکلیف از وی ساقط می شود؟
بسمه تعالی، احراز عدالت امام جماعت نزد مأمومین کافی است.
5. با توجه به وضع اقتصادی کشور که لازم است مردم پول ها را در بانک بگذارند، بانک ها در موقع پس دادن پول سودی روی آن می کشند. اولاً آیا این سود حرام است یا حلال؟ در صورتی که حرام باشد یا آن که افراد را مجبور به گرفتن آن می کنند، وظیفه چیست؟ در صورت حرام بودن آیا می شود سود آن را به نیازمندان داد؟ لطفاً مفصلاً توضیح دهید.
[[page 236]]بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است نباید بگیرد و اگر گرفت از طرف صاحب واقعی آن به فقیر صدقه بدهد.
[سؤال 1634] ----> 4261
5. این جانب نمی دانم آیا روزه و نمازی بدهکار هستم یا خیر (به خاطر نمی آورم)؛ تکلیف چیست؟
بسمه تعالی، با فرض شک در فوت، چیزی بر شما نیست.
[سؤال 1635] 741
بسمه تعالی 5 / 11 / 1361
با دعا برای طول عمر امام و تسریع در ظهور مهدی و پیروزی رزمندگان اسلام و نصرت مسلمین، سؤال شرعی خود را که با مقدمۀ نسبتاً طولانی است مطرح می کنم:
من در سال 1341 در یک خانوادۀ شیعی مذهب ـ به مقتضای طاغوت که قید و بند زیادی در این باره نبود ـ متولد شدم. از سن 9 الی 10 سالگی نماز خواندن و روزه گرفتن را شروع کردم؛ بدین صورت که ماه رمضان، اکثر روزه ها را گرفتم و نمازها را می خواندم ولی در غیر این ماه، چند ماه نماز می خواندم و چند ماه نمی خواندم؛ گاه ماه ها می خواندم و همین طور گاه ماه ها ترک می شد و این به خاطر عصیان نبوده بلکه از ضعف ایمان و آگاهی و عدم تبلیغات اسلامی و جوّ خراب طاغوت و مقید نبودن زیاد خانواده ام بوده است. تا چند ماه بعد از انقلاب که شعله های تحقیق در من شعله ور شد، من به مطالعه کتاب هایی در رابطه با جهان بینی و ایدئولوژی به طور اعم و جهان بینی و ایدئولوژی مادی و الهی ـ اسلام و سایر ادیان ـ پرداختم.
حالا سؤالاتی چند در این زمینه مطرح می سازم؛ لازم به تذکر است در این مدت نماز و روزه تمام قضا شده:
الف. نمازهایی که در سن بلوغ و در مدت تحقیق فوت شده، در صورتی که مقدار آن ها را نمی دانم، چگونه و به چه مقدار باید قضا شود؟
[[page 237]]ب. روزه هایی که قبل از تحقیق و بعد به صورت عمدی فوت شده، در صورتی که مقدار آن را نمی دانم، چگونه باید قضا شود؟
ج. روزه هایی که قبل و بعد از تحقیق عمداً فوت شده، در صورتی که مقدار آن را نمی دانم، چگونه باید قضا شود؟
د. روزه هایی که در حین تحقیق فوت شده چگونه می شود؟ (یک ماه، ماه روزه بوده).
ه . اگر قرار بر یک روز، شصت روز قضای آن تعلق گیرد، چون توانایی جسمی و هم امکان آن را ندارم ـ چون در کردستان در سپاه فعلاً شاغل هستم و اکثراً نیت ده روز قصد را نمی توانم بکنم ـ باید کفاره بدهم، آیا کفاره را می توان به جبهه اختصاص داد؟
توجه: نماز و روزه هایی که به عمد یا غیر عمد در قبل از تحقیق، ترک شده، از روی کبر و مخالفت با امر خدا نبوده بلکه از عدم آگاهی و کمبود ایمان مذهبی بوده و نیز روزه ها و نمازهایی که در هنگام تحقیق، ترک شده نیز چنین بوده است.
بسمه تعالی، آنچه یقین دارید از نماز و روزه از شما فوت شده را باید قضا نمایید و در صورتی که از روی عمد یا جهل تقصیری روزه نگرفته اید باید کفاره هم بدهید و می توانید برای هر روز، شصت فقیر را اطعام نمایید و دادن پول کفایت نمی کند.
[سؤال 1636] 742
بسمه تعالی 28 / 9 / 1358
سلام علیکم، ان شاءالله حالتان خوب است. بدون مقدمه به اصل مطلب می پردازم:
من در حدود چهار ـ پنج سال پیش شروع به بازی با آلت خود کردم؛ آن موقع منی از من خارج نمی شد؛ اما پس از مدتی روزی بر اثر این کار جنب شدم؛ من اول ضرر و زیان این کار را نمی دانستم؛ اما بعد از مدتی متوجه شدم و یواش یواش آن را ترک کردم، تا این که در خواب جنب شدم. آیا من از آن وقتی که با خود بازی می کردم و
[[page 238]]جنب شدم، به عنوان کسی که اعمالی مانند نماز و روزه و... بر او واجب است حساب می شوم، یا از آن موقعی که در خواب جنب شدم؟ و اگر از وقتی که در اول متن است، به عنوان آدم تکلیف شده حساب می شدم، من وقتش را نمی دانم که چند سال پیش است؛ شاید سه سال پیش باشد. خواهش می کنم مرا راهنمایی کنید.
بسمه تعالی، اگر قبل از تمام شدن 15 سال قمری منی خارج شده ـ ولو در بیداری و به هر نحو ـ بالغ شده اید و چنانچه عبادتی از شما فوت شده، به مقداری که یقین دارید به جا نیاورده اید یا باطل انجام داده اید، قضا نمایید.
[سؤال 1637] 743
بسمه تعالی
محضر رهبر کبیر انقلاب امام روح الله خمینی
آیا اگر کسی در سن 12 سالگی استمناء کرد و از او منی خارج شد، بالغ محسوب می شود یا نه؟
و در ضمن، این شخص اگر بالغ حساب شود باید از این سن نماز می خوانده و روزه هم می گرفته، اما همان طور که می دانید در زمان طاغوت بوده و آن وضعی که می دانید و خوب هم متوجه نبوده است و به هر حال در سن 15 سالگی به نماز و روزه می پردازد، آیا برای روزۀ خود باید فقط قضا نماید یا این که کفاره هم دارد؟
بسمه تعالی، اگر یقین کند که منی از او خارج شده بالغ محسوب است و نماز و روزۀ فوت شده قضا دارد و افطار روزه اگر از روی عمد بوده، علاوه بر قضا، کفاره هم دارد. و در مورد سؤال اگر جاهل بوده و در یادگرفتن مسأله کوتاهی نکرده کفاره واجب نیست.
[سؤال 1638] ----> 755
2. من خودم هم اوایل جوانی، مقدار کمی از نمازهایم قضا شده و نمی دانم چه
[[page 239]]نمازی هست و چه مقدار هم هست. بفرمایید چه کار کنم؟
بسمه تعالی، آنچه را یقین دارید نخوانده اید قضا نمایید.
[سؤال 1639] 744
بسمه تعالی 31 / 4 / 1361
پس از سلام بر شما و آرزوی موفقیت در تمامی گام هایی که در راه خدا بر می دارید؛ این سومین نامه ای است که به حضور شما کارکنان محترم دفتر امام می نویسم. بعد از دومین نامه ای که نوشته بودم، پاسخی دریافت نداشتم، نامۀ دوم را بیشتر به خاطر این نوشتم که جواب یکی از سؤالاتم را که در نامۀ اول نوشته بودم درست نفهمیدم:
1. پرسیده بودم که نمازهایی را که در زمان طاغوت به جا نیاورده ایم یا احیاناً از لحاظ شرعی اشکال داشته اند و همچنین روزه هایی را که نگرفته ایم، باید قضایشان را به جا آوریم یا نه؟ اگر باید به جا آوریم، به جای هر روز چند روز؟ مثلاً یک سال قبل از انقلاب بویی از اسلام به مشاممان خورده و بعد واجبات را رعایت نموده ایم. در جواب نامۀ اول این گونه پاسخ داده شده بود که: «قضای نماز و روزه واجب نیست، مگر مقداری که علم به بطلان و یا به جا نیاوردن پیدا کند». و گویا امام عزیز، این مطلب را نوشته بودند؛ لطفاً جواب روشن تری بنویسید.
بسمه تعالی، قضا بیش از مقدار یقینی واجب نیست.
2. گاهی انسان غیبت فردی را می کند، اما به دلایلی ـ از جمله هراس از این که کسی که غیبتش را نموده، ناراحت گردد و روابطش را با غیبت کننده تیره کند ـ از آن طرف حلالیت نمی طلبد یا خجالت می کشد به او بگوید غیبت تو را نموده ام، اگر شخص، حلالیت نطلبد و توبه کند کافی است؟
بسمه تعالی، کفایت می کند.
3. نماز خواندن بر مهر شکسته صحیح می باشد یا نه؟
بسمه تعالی، اشکال ندارد.
4. همسایه ای داریم که صابئی می باشد، حکم برخورد با صابئین و دیگر کسانی که صریحاً خدا و ادیان
[[page 240]]را انکار نمی نمایند ـ خصوصاً در خوردن غذاها و آبشان و داد و ستد با آنان ـ چگونه است؟
بسمه تعالی، غیر مسلمان محکوم به نجاست است.
5. کسی که مدت ها است که یا حامله است یا بچه شیر می دهد و ماه رمضان نمی تواند روزه بگیرد، تکلیفش در قضای روزه چگونه است؟
بسمه تعالی، وجوب قضا ساقط نیست.
6. آیه ای که می گوید: «چرا آنچه نمی کنید، می گویید» حاکی از این است که از هر عملی که انجام نمی دهیم، نباید سخنی به میان آوریم؟
بسمه تعالی، منظور، حرمت گفتن نیست، بلکه مقصود آن است که تکلیفی که برای همه است و انسان می خواهد به دیگران گوشزد کند، باید خودش هم به آن عمل نماید.
7. در رسالۀ امام آمده است که هر کس روزۀ قضایش را تا ماه رمضان سال دیگر به جا نیاورد، باید برای هر روز، یک مدّ (10 سیر) گندم بپردازد، آیا می شود معادل گندم یا همان طور که در رساله آمده برنج یا سایر چیزها، پول به فقیری داد؟
بسمه تعالی، سایر اقسام طعام هم کافی است، ولی پول کافی نیست.
8. میزانِ فقرِ افراد چیست؟ آیا همین که شخصی مثلاً حدود 500 تومان پول نداشت اما از لحاظ خوراکی چندان در مضیقه نبود، می توان وجوهات واجب را به وی داد؟
بسمه تعالی، فقیر کسی است که احتیاجات سال خود و عائله اش را ندارد و نمی تواند تأمین کند.
[سؤال 1640] 745
بسمه تعالی
من یک جوان مرد هستم؛ از سن 17 سال شروع به نماز و روزه کردم و مقلد امام عالی قدر خمینی (دام ظله) هستم. خداوند متعال را شکر می کنم، این خدایی که مرا به راه هدایت انداخت، و از شما عالی قدران می خواهم به این مسائل جواب بدهید و دستم را بگیرید تا مرا به صراط مستقیم برسانید.
1. چند سال نماز و چند ماه روزۀ قضای واجب باید بگیرم؟
2. آیا کفاره بر من واجب است؟ و در حال واجب بودن آن، مجموع قیمتش به
[[page 241]]واحد پول ایران چند می شود؟
بسمه تعالی، حد بلوغ شرعی برای پسر، تمام شدن پانزده سال قمری است و اگر قبلاً منی از او خارج شده یا موی خشن بر محل مخصوص او بیرون آمده بالغ شده است و مدتی را که یقین دارید در زمان بلوغ، نماز و روزه از شما فوت شده، باید قضا کنید و اگر در افطار روزه، تعمدی نداشته اید یا از روی جهل بدون تقصیر در یادگرفتن مسأله، روزه نگرفته اید کفاره ندارد.
[سؤال 1641] ----> 6935
5. کسی که مریض شده و نمی داند چند روز نمازش فوت شده، جهت قضای نماز خود چه کند؟
بسمه تعالی، مقداری که یقین دارد فوت شده باید قضا نماید.
[سؤال 1642] 746
بسمه تعالی
حضور محترم رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، با تقدیم عرض سلام، از خداوند باری تعالی بقای عمر شریف را برای آن رهبر عظیم الشأن خواستارم.
رهبر گرامی و امید مستضعفان جهان! این جانب حقیر که بیش از هفده سال از عمرم می گذرد و در حدود دو سال و نیم از تکلیف شرعی ام می گذرد، در این مدت تکالیف الهی نماز و روزه را به طور مداوم انجام نداده ام؛ لذا از آن رهبر گرامی خواهشمندم مرا به تکلیف شرعی در این مورد راهنمایی فرمایند.
و در پایان پیروزی اسلام بر کفر جهانی را از خدای تعالی خواستارم.
بسمه تعالی، مقداری را که یقین دارید نماز و روزه از شما فوت شده، قضا نمایید.
[[page 242]][سؤال 1643] ----> 710
4. اگر کسی میزان و تعداد و مقدار نمازهای قضای خود را نمی داند و فراموش کرده، حکم امام در این مورد چیست؟
بسمه تعالی، به مقدار متیقن از نمازهایی که فوت شده قضا نماید.
[سؤال 1644] ----> 2009
4. در اوایل سن بلوغ مدتی در خواندن نماز سستی کرده ام و مدت دقیق آن مشخص نیست، چه باید کرد؟
بسمه تعالی، مقداری که یقین دارید نماز از شما فوت شده را باید قضا کنید.
[سؤال 1645] ----> 914
2. من تا قبل از انقلاب به وظایف شرعی خود عمل نمی کردم و اصولاً مرجع تقلیدی اختیار نکرده بودم، تا این که به لطف خدا انقلاب اسلامی به وقوع پیوست و به برکت آن من هم به وظایف خود تا اندازه ای آشنا شده و مشغول به جا آوردن آن ها شدم. حال می خواهم بدانم تکلیف نماز و روزه هایی که به جا نیاوردم چگونه است؟
بسمه تعالی، مقداری که یقین به فوت نماز و روزه دارید را باید قضا نمایید.
[سؤال 1646] 747
بسم الله الرحمن الرحیم 11 شوال 1402 ق
سماحة حجة الاسلام والمسلمین ممثل إمام الاُمّة حفظکم الله تعالی، السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
مولای! فی الفترة من 15 ـ 20 سنة من عمری وقبل زواجی کانت تمرّ علیَّ أیاماً أبقی فیها جُنُباً وأترک الصلاة لحیائی أن أغتسل أمام أهلی وعند نهایة الاُسبوع أغتسل واُصلّی وأبقی مطلوباً الصلاة التی ترکتها حتّی تراکمت الصلاة القضاء علیَّ بحیث لا أستطیع تقدیر عددها کم یوم بالضبط؟ ولکن أحتمل أن تکون تتراوح بین سنة واحدة إلی ثلاث سنوات؛ فماذا أعمل ـ یرحمکم الله ـ علماً بأنّ أکثر حالات الجنابة کانت
[[page 243]]تحدث نتیجة الاستمناء «أستغفر الله ربّی وأتوب إلیه». والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، یجب قضاء الصلاة بالمقدار المعلوم ترکها.
[سؤال 1647] ----> 6818
2. اگر کسی یادش نباشد که در چه زمانی بالغ شده است (با توجه به دانستن شرایط بلوغ که در رسالۀ امام آمده است)، در مورد نماز و روزه های گذشته چه باید بکند؟
بسمه تعالی، اگر یقین ندارد، چیزی بر او نیست.
[[page 244]]