اعراض از وطن
[سؤال 2769] 1363
بسمه تعالی
دفتر امام خمینی دام ظله، پس از ابلاغ تحیت و سلام
1. شخصی در تهران که وطنش بوده زندگی می کرده، حالا به کرج رفته است و هر
[[page 92]]روز صبح باید بیاید و عصر برگردد. تکلیف نماز و روزۀ او چیست و اعراض از وطن چگونه است؟
بسمه تعالی، اعراض بیرون رفتن از وطن است با تصمیم بر این که دیگر برای زندگی به آن جا برنگردد و در مسیر و محل کار حکم مسافر دارید و در محل سکونت هم اگر بنای زندگی دائمی در آن جا نداشته باشید، حکم مسافر دارید.
2. شخصی در واحد عملیات است و هر روز یا هر وقت که مأموریت به او دادند باید 5 / 22 کیلومتر برود و 5 / 22 کیلومتر برگردد. تکلیف نماز و روزه او چیست؟
بسمه تعالی، در سفر عملیات و همچنین در مقر واحد عملیات اگر وطن او نیست حکم مسافر دارد.
3. اگر شخصی در تهران که وطن اوست به قصد مسافرت از منزل خارج شد، آیا اگر از حد ترخص خارج شد، نمازش قصر می شود؟ و موقع برگشتن اگر حوالی منزل رسید، نمازش تمام است یا قصر، یا حتماً باید داخل منزل برود؟
بسمه تعالی، در مثل تهران مبدأ مسافت از منزل است، ولی حکم سفر با خروج از محله مترتب می شود و در برگشت با رسیدن به محله حکم سفر قطع می شود.
4. شخصی مقداری کتاب برای کتابخانۀ شخصی خود خریده که همۀ آن ها را مطالعه نکرده، ولی سال او رسیده. آیا خمس تعلق می گیرد یا نه؟
بسمه تعالی، کتاب ها اگر مورد حاجت و مطابق شؤون شخص بوده خمس ندارد.
5. افرادی که در تهران هر روز یا یک روز در میان، گشت می روند، هم دور می زنند، هم مسیر مستقیم را طی می کنند، تکلیف نماز و روزۀ این افراد چیست؟
بسمه تعالی، اگر شغل شان در مقدار مسافت شرعی گشت زدن است نمازشان تمام است و روزه را باید بگیرند.
6. در جواب این سؤال که کسی که تهران وطن اوست و هر روز بدون آن که از شهر خارج شود چهار فرسنگ شرعی یا بیشتر راه می رود آیا چنین شخصی مسافر محسوب می شود؟ فرموده اید: با پیمودن مسافت شرعی ولو در داخل شهر حکم مسافر دارد. حالا آیا جواب، دور زدن یا پیچ و خم را هم شامل می شود یا فقط راه مستقیم را؟
[[page 93]]بسمه تعالی، میزان راهی است که برای رسیدن به مقصد پیموده می شود، خواه مستقیم باشد یا با پیچ و خم.
7. مقداری پول در دفترچه حساب پس انداز گذاشته ام. حال رفته ام بگیرم مقداری بهره به من می دهند چه صورتی دارد؟
بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است، گرفتن آن جایز نیست.
8. شخصی در جبهه از سنگر عراقی ها لباس و کفش و یا جوراب و یا ساعت و دینار آورده چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، اشیای مختصر مانع ندارد مقاتلین برای خودشان بردارند.
9. آیا می شود کفاره روزه را به جنگ زدگان داد؟
بسمه تعالی، مصرف کفاره فقرا هستند.
10. آیا خمس را می تواند به حساب دولت واریز نماید؟
بسمه تعالی، عجالتاً اجازه نمی دهم.
11. کسی که کارش تحقیق است و باید هر روز بیش از 5 / 22 کیلومتر برود و 5 / 22 کیلومتر برگردد تکلیف نماز و روزۀ او چیست؟
بسمه تعالی، اگر تحقیق در مرکز معین در مقصد است با پیمودن مسافت شرعی حکم مسافر دارد.
12. کسی که به قصد مسافرت از منزل خارج شد اگر وقت نماز است هر کجا رسید می تواند نماز قصر بخواند یا حد و حدودی دارد؟
بسمه تعالی، در مثل تهران بعد از خروج از محله و در سایر جاها بعد از خروج از حد ترخص نماز قصر می شود.
[سؤال 2770] ----> 1376
2. قبلاً این طور برداشت کرده ام که اقامت دائم در یک شهر به معنی صرف نظر کردن از وطن قبلی است و لذا علی رغم قطع نکردن ارتباطم با زادگاهم، اخیراً نمازهایم را در آن شهر به طور شکسته خوانده ام، آیا دوباره می توانم نمازهایم را در آن شهر به طور کامل بخوانم یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر اعراض کرده اید حکم مسافر دارید و دوباره تا به آن جا برای سکونت به قصد توطّن بر نگردید نماز شما در آن جا شکسته است.
[[page 94]][سؤال 2771] ----> 1323
2. شخصی در یکی از دهات های همدان متولد شده؛ تا شانزده سال در وطن زندگی می کرده و بعد از شانزده سال به کرج مهاجرت نموده؛ آیا در موقع مسافرت به وطن، نماز این شخص در وطن خود یعنی (همدان) درست است یا شکسته؟
بسمه تعالی، تا از وطن اعراض نکرده، نمازش در آن جا تمام است.
[سؤال 2772] ----> 1249
3. اگر مسافر هستم، آیا در قریۀ دلویی که زادگاهم می باشد و هنوز هم از آن جا قطع امید نکرده ام نیز مسافر هستم یا نه؟
بسمه تعالی، تا اعراض از محل تولد خود نکرده اید، به حکم وطن باقی است.
[سؤال 2773] ----> 1890
9. افرادی از وطن اصلی خود می روند برای زندگی به شهر دیگر، به حسب بنای خود قصد مراجعت برای زندگی در وطن را ندارند ولی احتمال می دهند که وضع طوری بشود باز برگردند به وطن، لذا قطع علاقه قلبی نمی کنند آیا در این فرض وطنیت اصلی باقی است یا با قطع زندگی عملاً اعراض محقق شده.
بسمه تعالی، در فرض مذکور اعراض محقق نشده است.
[سؤال 2774] ----> 2068
14. در اعراض از وطن آیا اعراض عملی کافی است مانند کسی که مثلاً سی سال است در شهری ساکن و به وطن خود نرفته ولی باز خود را اهل آن وطن می داند یا در اعراض قصد معتبر است و اصولاً بیان فرمایید معنی اعراض را.
بسمه تعالی، در فرض سؤال اعراض متحقق نیست مگر آن که قاصد عدم عود باشد و در تحقّق اعراض باید علاوه بر قصد عملاً هم از آن محل خارج شود.
[[page 95]][سؤال 2775] ----> 508
2. آیا شخصی که محل تولدش با محلی که زندگی می کند تفاوت دارد اگر به آن جا مسافرت کند نمازش قصر است یا نه؟ در صورتی که اعراض نکرده ولی عملاً کاری در آن جا ندارد و فقط گاهی برای دیدن پدر یا مادر و قوم و خویشان آن جا می رود.
بسمه تعالی، اگر از وطن اعراض نکرده نمازش در آن جا تمام است.
[سؤال 2776] ----> 7048
8. آیا نماز مسافر در خانه پدری اش شکسته است یا کامل؟
بسمه تعالی، خانه پدری اگر وطن او نیست یا از آن اعراض کرده در آن جا حکم مسافر دارد.
[سؤال 2777] ----> 2223
4. اگر شخصی در اصفهان ساکن باشد ولی زادگاهش یزد و پدر و مادر و سایر بستگان هم در یزد باشند و هر چندگاه یک دفعه به یزد برود و مدتی نامعین بماند، تکلیف نماز و روزه اش چه می شود؟
بسمه تعالی، تا از وطن اعراض نکرده اید، نماز شما در آن تمام است.
[سؤال 2778] 1364
بسمه تعالی
کسی که از محل خود به شهر دیگری رفته و در آن جا سکونت گزیده است، هنگامی که برای دیدار بستگان خود یا کار دیگری به محل اصلی خود می آید، حکم نماز و روزۀ او چگونه است؟
بسمه تعالی، اگر آن محل، وطن او بوده و از آن جا اعراض نکرده است، یعنی قصد نکرده است برای سکونت به آن جا برنگردد، به حکم وطن باقی است.
[[page 96]][سؤال 2779] 1365
بسم الله الرحمن الرحیم
المحضر المبارک لسماحة آیة الله العظمی الإمام الخمینی، دام ظله الشریف
السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
1. ما هو حکم صلاة و صوم المعاود العراقی الإیرانی الأصل الذی اُبعد إلی إیران والذی لیس له نیّة الإقامة الدائمة فی إیران؛ کما أنّه لا یعلم فی أیّ وقت یرجع إلی وطنه؟
بسمه تعالی، یکون بحکم المسافر؛ فیجب علیه التقصیر، إلاّ إذا نوی العشرة.
2. علی فرض سقوط فریضة الصوم أداءً فیما لو کانت صلاة المعاود العراقی قصراً، فمتی یجب قضاء الصوم؟ هل فی خلال وجوده فی إیران أم بعد عودته إلی وطنه؟
بسمه تعالی، یجب قضاء ما أفطر من الصوم فی خلال تلک السنة علی الأحوط؛ فلا بدّ من نیّة الإقامة لذلک.
3. هل یجوز للفتاة غیر المتزوّجة، لبس الخاتم، کزینة ظاهرة وکذلک الأساور؟ و ما حکم وضع الکحل فی العین حیث إنّنا قرأنا فی أحد الکتب ـ وأظنّه کتاب الحجاب، «تألیف الشهید المطهّری» ـ روایة زرارة عن أبی عبدالله الصادق علیه السلام فی قوله تعالی: إلاّ ما ظَهَر منها، قال: «الزینة الظاهرة، الکحل والخاتم».
بسمه تعالی، الأحوط عدم جواز إظهار الزینة ولو فی الوجه والکفّین.
4. ما حکم غسل الید فی الحالات الاضطراریة؛ طبقاً لما ورد فی نصّ المسألة 20 فی واجبات الوضوء، کما ورد فی تحریر الوسیلة؟ والسلام علی من اتّبع الهدی، أرجو إرسال أجوبة هذه الأسئلة علی العنوان التالی:
بسمه تعالی، الحکم المذکور فی تلک المسألة مختصّ بالمسح.
[سؤال 2780] ----> 5429
11. شخصی از زادگاه خود که وطنش بوده، آمده تهران و هنوز علاقه مند به آن و ماهی یک بار یا دو بار می رود به وطنش. پدر و مادرش آن جا ملک و خانه و زراعت دارند. آیا اعراض از وطن است یا نه؟ و آیا می تواند تهران را وطن دوم خود قرار دهد یا نه؟
[[page 97]]بسمه تعالی، می تواند تهران را برای خود وطن قرار دهد و چنانچه بنا دارد در سال، مدتی هم در وطن اصلی زندگی کند، آن جا به حکم وطن باقی است.
[سؤال 2781] 1366
بسمه تعالی 18 رمضان المبارک 1402 ق
حضور محترم حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دام ظله الوارف
کسی که از وطن اصلی و قریۀ مسقط الرأس و وطن پدر و مادری، برای پیوسته ماندن، اعراض کرده و وطن دیگری برای خود اتخاذ نموده ولی در آن قریه، به اعتبار داشتن ملک و مسکن، تردّد و رفت و آمد داشته و دارد و مدتی نمازش را قصر و اخیراً جمع می خواند و چون روحانی متعهدی می باشد و روحانی دیگری هم در قریه نیست و اهالی انتظار دارند که در ایام تردد، به اقامۀ نماز جماعت و ارشاد آنان بپردازد، آیا می تواند در قریۀ مذکوره نمازش را تمام بخواند و روزه بگیرد؟ و آیا مشمول اعراض عملی که در عروة الوثقی و تحریر الوسیله فرموده اید می شود یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر از وطن اصلی اعراض نموده، آن جا برای وی حکم وطن ندارد.
[سؤال 2782] 1367
بسمه تعالی 2 / 5 / 1361
خدمت رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی، سلام عرض می کنم و پس از عرض سلام، سلامتی آن جناب را از درگاه خداوند تبارک و تعالی خواستارم.
اماما، من چند سؤال داشتم که از آن جناب جویای جواب آن ها می باشم:
1. پدر و مادرم در چند سال پیش از روستای ما که در 75 کیلومتری شهر مشهد واقع است به مشهد رفته اند و پدرم گفته است که حتی اگر کلاهم بیفتد به آن جا، برنخواهم گشت و پس از هفت سال زندگی در مشهد باز به روستایمان آمدند، آیا به
[[page 98]]علت این ترک وطن، وقتی که بروند به مشهد، روزه و نمازشان درست است و یا خیر؟ و اگر از آن ها درست است، روزه و نماز من هم درست است؟ و اگر درست نیست تکلیف روزه و نمازهای قبلی که روزه و نماز را تمام ادا کرده اند و از خود من چیست؟ (و اگر روزه و نمازها را شکسته خوانده اند) در صورت درستی چطور؟
بسمه تعالی، اگر از روستا ـ که وطن اصلی بوده ـ اعراض نمودید، در برگشت به آن جا حکم مسافر دارید که بدون نیت اقامت ده روز، نماز و روزه قصر است و در مشهد مقدس اگر قصد زندگی دائمی نمودید، در آن جا حکم وطن برای شما مترتّب است.
2. چند نفر از بچه های روستای ما همه ساله به مشهد می آیند برای تحصیل، در مدت اقامت که هفته ای یک بار به روستایمان می روند، روزه و نمازشان چطور است؟ و اگر درست یا شکسته است، نماز و روزه های قبلی آن ها ـ چه درست ادا نموده اند یا شکسته ـ تکلیف چیست؟
بسمه تعالی، در وطن، نمازشان تمام و روزه صحیح است و در محل تحصیل و بین راه، حکم مسافر دارند و نماز و روزۀ گذشته اگر برخلاف وظیفۀ مقرّره انجام گرفته، باید قضا نمایند.
3. اگر انسان پولی ـ مثلاً 25000 تومان ـ به کسی بدهد که آن شخص حیاطی بخرد و آن شخص بخرد و مقداری پول هم از خود شخص باشد و پس از چند وقت بخواهد بفروشد، استفادۀ آن حیاط مال کیست، در صورتی که چند برابر شده باشد؟ اگر صاحب 25000 تومان بخواهد اضافه تر بگیرد آیا آن اضافه ربا است یا خیر؟
بسمه تعالی، صاحب پول اگر پول را قرض داده، فقط همان مقدار پول را استحقاق مطالبه دارد و زاید بر آن، ربا و حرام است.
4. بنا به تکلیفی که معلوم کرده اید، اگر بخواهیم برویم جبهه و پدر و مادر اجازه ندهند، باید رفت یا خیر؟ اگر مادر اجازه دهد و پدر اجازه ندهد، آن وقت چطور؟
بسمه تعالی، تا وقتی که جبهه ها نیاز به نیرو دارد رفتن به جبهه واجب است و اجازۀ والدین شرط نیست.
5. آیا فعلاً رفتن به جبهه واجب تر است یا کشاورزی و تحصیل؟
بسمه تعالی، تشخیص اهمیت بر حسب شرایط و امکانات، با خود شخص است.
[[page 99]][سؤال 2783] 1368
بسمه تعالی 12 / 10 / 1361
دفتر حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران
به استحضار می رساند: در یکی از روزهای ماه مبارک رمضان سال جاری، فقیه عالی قدر، حضرت آیت الله صانعی از صدای جمهوری اسلامی (قبل از اذان ظهر) در مورد نماز مسافر مطلبی عنوان فرمودند مبنی بر این که «اگر شخصی از وطن اصلی خود مهاجرت کند و در شهر دیگری سکنا گزیده باشد و سال های متمادی در آن اقامت کرده باشد، هر زمانی که به مدت کمتر از ده روز به وطن قبلی خود که در آن جا خانه و املاکی هم دارد (اعم از موروثی و غیره) برود بر مبنای فتوای حضرت امام خمینی باید نماز را شکسته بخواند و روزه اش را در ماه مبارک رمضان افطار کند» با این که این جانب پس از شنیدن این مسأله تا کنون به نحو مذکور عمل کرده ام، مع ذلک عده ای از دوستان که تا حدودی آشنایی به مسائل شرعی دارند گفتند که چنین مسأله ای در رسالۀ امام وجود ندارد و با این که تردیدی در این مورد ندارم، مع ذلک اجرای این مسأله در بین افراد، مورد شک و تردید است.
نظر به این که این جانب و عدۀ زیادی از اقوام و دوستان در تمام ایام سال، به تفاوت، مسافرت های کوتاهی به وطن آباء و اجدادی خود که در آن جا خانه و املاکی دارند، می نمایند، لذا استدعا دارم جواب مسأله فوق الذکر را مرقوم دارید تا در انجام فرایض دینی دچار اشتباه نگردیم. بی نهایت، موجب تشکر و امتنان خواهد بود.
بسمه تعالی، اگر از وطن اصلی اعراض محقّق شود، در آن حکم مسافر دارید و تحقّق اعراض به این است که قصد داشته باشید برای سکونت به آن محل برنگردید.
[[page 100]][سؤال 2784] 1369
بسمه تعالی 29 / 6 / 1361
حضور ریاست محترم دفتر رهبر عالی قدر، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی
با عرض سلام و آرزوی عمر طویل برای رهبر عالی قدر
این جانب متولد روستای ویس در هفده کیلومتری اهواز می باشم. شانزده سال در آن جا زندگی کردم؛ بعد برای ادامۀ تحصیل به شهرستان شوشتر آمدم و تصمیم گرفتم که دیگر به ویس نروم؛ فاصلۀ شوشتر تا ویس، حدود 65 کیلومتر است؛ پس از گرفتن دیپلم وارد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شدم؛ در تمام این مدت، با توجه به این که قصد اقامت دائم در شوشتر و اعراض از ویس را داشتم، نمازم را تمام خواندم؛ ولی بنا به مقتضا اکنون محل کارم به اهواز انتقال یافته و شب ها به ویس می روم. حال خواهشمندم بفرمایید: نماز حقیر در اهواز و ویس باید تمام خوانده شود یا قصر؛ با توجه به این که مشخص نیست در آینده به چه مکانی انتقال یابم؟
بسمه تعالی، در فرض مرقوم، در اهواز و روستای محل تولد، حکم مسافر دارید که بدون قصد اقامت ده روز، نماز قصر است.
[سؤال 2785] ----> 905
26. کسی که قصد اعراض از وطنش را دارد (مثلاً قصد دارد سال دیگر از وطنش خارج شود و دیگر آن جا نیاید)، آیا از لحظه ای که قصد اعراض کرده، نمازش شکسته می شود و روزه نمی تواند بگیرد؟ (به فرض این که قصد ده روز اقامت در آن نکند).
بسمه تعالی، تا از آن خارج نشده، حکم وطن باقی است.
[سؤال 2786] 1370
بسمه تعالی 1 / 9 / 1361
دفتر محترم امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران
ضمن عرض تشکر سؤالی در مورد قصر نماز در روستایی که قبلاً در آن جا به دنیا
[[page 101]]آمدم مطرح شده است که متن آن ذیلاً عرض می شود:
در مورد ترک نکردن روستای مذکور باید به عرض برسانم که این جانب به هیچ وجه قصد بازگشت دائمی به آن روستا را ندارم و در توضیح المسائل، امام اعراض را بنا بر اقامت دائم نداشتن دانسته اند؛ و این مسأله در مورد این جانب نیز صدق می کند.
آنچه که لازم است باید به عرض برسانم این است که بنده به هیچ وجه قصد بازگشت دائمی ندارم و فقط هر چند وقت یک بار چند روزی به آن جا می روم و باز بر می گردم؛ لذا خواهشمند است مرا از سرگردانی در این مورد نجات دهید.
بسمه تعالی، اگر قصد دارید که دیگر برای سکونت به وطن اصلی خود بر نگردید اعراض حاصل است.
[سؤال 2787] 1371
بسمه تعالی 8 / 6 / 1361
محضر مبارک حضرت مستطاب، مرجع معظّم و رهبر مکرّم، آقای روح الله الموسوی الخمینی، دام ظله العالی و روحی له الفداء
پس از عرض سلام و ادای احترام و آرزوی سلامت آن جناب، معروض می دارد: این جانب مدت نه ـ ده سال اول زندگیم را در وطن اصلی ام؛ یعنی روستای ایوَر از توابع شهرستان کاشمر زندگی کردم و از آن تاریخ؛ یعنی حدود سال 1336 ـ به علت اشتغال به تحصیل و یا خدمت سربازی ـ در شهرها و اماکن مختلف زندگی کرده ام. از سال 1350 در شهر ری به عنوان آموزگار استخدام و مشغول به کار شدم و از آن زمان تا به حال در شهر ری ساکن می باشم. مادرم و اغلب اقوام بنده در ایور یعنی زادگاه این جانب ساکنند و بنده سالی حداقل یک مسافرت به آن جا می نمایم، ولی مدت اقامتم در هر سفر به آن جا کم است و غالباً ده روز یا کمتر است. این جانب شهر ری را وطن خود قرار داده و حدود شش سال پیش نیت نمودم که از ایور به عنوان وطنم اعراض نمایم. لذا هر وقت به آن جا می رفتم فرائضم را به عنوان مسافر ادا می نمودم،
[[page 102]]ولی اخیراً پشیمان شده و دوست دارم که روستای ایور وطنم باشد. اگرچه احتمال زندگی کردن در آن جا برایم بعید است، ولی غیر ممکن نیست. با این وصف می خواهم بدانم: آیا می توانسته ام اعراض کنم یا خیر؟ اگر جواب خیر است، تکلیف نمازهایی که در آن جا شکسته خوانده ام چه می شود؟ و اگر جواب بلی است، آیا حالا بدون اقامت یک یا چند ماهه می توانم آن جا را وطن خود بدانم یا خیر؟ باز اگر جواب خیر است، در چه صورتی می توانم آن جا را وطن خود بدانم؟ و اگر وطنم نباشد و با قصد ده روز در آن جا بخواهم بمانم، تا چه فاصله ای می توانم رفت و آمد کنم که قصد ده روزه ام به هم نخورد؟ والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، اگر از وطن اصلی اعراض نمودید دیگر آن جا برای شما حکم وطن ندارد، مگر آن که دوباره به آن جا برگردید و قصد توطّن نمایید.
[سؤال 2788] 1372
بسمه تعالی 11 / 8 / 1361
مسئول محترم دفتر امام خمینی، سلام علیکم
امیدوارم همواره در پناه ذات پاک حضرت احدیت و در ظلّ توجّهات ولی عصر«عج» موفق و مؤید و منصور باشید.
خواهشمندم به سؤالات زیر پاسخ فرمایید. متشکرم
1. راجع به اعراض از وطن، در توضیح المسائل شرحی داده نشده. لذا بفرمایید که به چه کسی می گویند که از وطنش اعراض کرده؟ آیا کسی که قلباً وطنش را دوست دارد، ولی مثلاً شاید سالی یک بار به آن جا می رود و احیاناً خانه ای در آن جا دارد، جزو اعراض کنندگان می شود یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر از وطن بیرون آمده و بنا دارد که دیگر برای زندگی به آن جا نرود، اعراض متحقق می شود؛ وگرنه اعراض متحقق نیست.
2. قسمتی از فرش به وسیلۀ بول نجس شده و نجاست به پشت فرش هم رسیده و در نتیجه، آن
[[page 103]]قسمت از کف اتاق هم نجس گردیده است. آیا وقتی که از رو، قالی (فرش) را به وسیلۀ آب جاری (لوله کشی شهر) تطهیر نماییم، قسمت پشت فرش و آن قسمت از کف اتاق هم پاک می شود یا خیر، بلکه می بایست حتماً پشت فرش و کف اتاق را جداگانه تطهیر کرد؟
بسمه تعالی، برای آب کشیدن، زمین باید جداگانه تطهیر شود و برای پاک کردن فرش، اگر با آب لوله رویش آب بریزند و از پشتش عبور کند و خارج شود، هر دو رو پاک می شود.
[سؤال 2789] 1373
بسمه تعالی 27 / 1 / 1361
دفتر حضرت آیت الله العظمی امام خمینی
شخصی در دو روستا زمین مزروعی دارد که ییلاق و قشلاقی می باشد؛ قبلاً در ییلاق سکونت داشته و بیش از ده سال است که ییلاق را ترک و در قشلاق مقیم می باشد؛ ولی چندین قطعه زمین مزروعی و جای ساختمان در روستای ییلاق، متعلق به وی می باشد؛ نامبرده فرزندی دارد که در قشلاق به دنیا آمده و پس از اتمام تحصیل، در روستای ییلاقی به عنوان آموزگار مشغول انجام وظیفه می باشد و تا حال بیش از ده روز در روستای ییلاقی نمانده است و هر هفته، حداقل یک روز به روستای قشلاقی که فاصلۀ آن بیش از چهار فرسخ می باشد مسافرت می کند. حکم نماز و روزۀ نامبرده چگونه است؟ أجرکم عند الله
بسمه تعالی، اگر روستای ییلاقی وطن آن پسر نیست، در آن جا حکم مسافر دارد.
[سؤال 2790] 1374
بسمه تعالی 21 / 4 / 1361
حضور مرجع تقلید و رهبر بزرگ انقلاب اسلامی ایران، حضرت امام خمینی
1. اگر کسی غیر از منزل مسکونی و دائمی خود، منزلی در مکانی داشته باشد که فاصلۀ آن تا منزل اوّلی حدوداً از شش فرسخ بیشتر باشد و هر سال حدود یک ماه در
[[page 104]]آن جا به سر برد، چنانچه همراه جهاد سازندگی، جهت امر درمان و یا به علل عادی دیگر برای ایام تابستان، هفته ای یکی دو روز به آن منزل رفت و آمد داشته باشد، نماز و روزه اش چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، اگر در سفر از وطن به آن محل، قصد برگشت به وطن در اثنای ده روز را دارد، در آن محل و بین راه حکم مسافر دارد.
2. اگر منزل دوم در مکانی ساخته شده باشد که آن فرد در آن جا ملکی از قبل، از ارث پدر داشته باشد باز چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، داشتن ملک میزان نیست؛ اگر قصد زندگی دائمی در آن جا ندارد آن محل حکم وطن ندارد.
[سؤال 2791] ----> 4274
6. شخصی که در حوزۀ علمیۀ قم مشغول تحصیل و ساکن شده و از محل ولادت خود اعراض کرده است و در عین حالی که اعراض کرده در ایام سال برای دیدن والدین و ایام تبلیغی به آن جا می رود و رفت و آمد خود را قطع نکرده است؛ اوّلاً این اعراض حساب می شود؟ و ثانیاً اگر اعراض حساب شود، با این حالت که دارد و نمی خواهد در آن جا زندگی کند می تواند از اعراض خود عود کند یا خیر؟ و ثالثاً اگر اعراض حساب نشود، تکلیف مدتی که در آن جا نماز به صورت قصر خوانده است چیست؟
بسمه تعالی، اگر قصد کرده که دیگر برای سکونت به وطن اصلی نرود، اعراض محقّق شده و در رفت و آمدهای مزبور، حکم مسافر دارد و نمازش در آن جا قصر است.
[سؤال 2792] 1375
بسمه تعالی
حضور محترم دفتر شرعی امام خمینی
پس از عرض سلام؛ از خداوند متعال توفیقات امام خمینی و آن دفتر محترم را در
[[page 105]]پیشبرد اهداف اسلام خواستارم.
سؤالات زیر مربوط به چند نفر از خواهران و برادران است که به منظور صرفه جویی در وقت آن دفتر محترم یک جا پرسیده می شود، خواهشمندم به طور مشروح جواب بفرمایید:
1. زن متأهل 26 ساله ای هستم که اهل اصفهان می باشم و حدود 8 سال است که برای تحصیل در دانشگاه به تهران آمده ام. چون قصد بازگشت به اصفهان را نداشته ام، در آن شهر نماز شکسته می خوانم، فعلاً نیز به طور موقت در تهران زندگی می کنم و به طور مشخص معلوم نیست که در آینده محل سکونت من چه شهری است، حکم نماز و روزه ام به چه صورت است و با این توصیف آیا می شود شخص بی وطن باشد؟
بسمه تعالی، اگر از اصفهان اعراض نمودید، نماز شما در آن جا بدون قصد اقامت ده روز قصر است و در جاهای دیگر هم تا قصد زندگی دائمی نکردید حکم مسافر دارید.
2. بلاد کبیره غیر از تهران، کدام یک از شهرهای ایران است و تهران دقیقاً از چند سال قبل جزو بلاد کبیره حساب می شود؟
بسمه تعالی، تشخیص بلاد کبیرۀ خارق العاده و تعیین تاریخ آن موکول به نظر عرف است.
3. از ابتدای زمانی که قاعده شده ام (12 سال قبل) تا حدود یک سال قبل، غسل حیض را روز پنجم انجام داده و دو روز بعد را بر طبق استحاضۀ قلیله عمل کرده ام (اکثراً در روز هفتم پاک می شده ام) آیا باید نماز و روزه های این چند سال را قضا نمایم؟ ضمناً اگر شخصی دورۀ قاعدگی او هفت روز است، ولی در روز ششم غسل کرده باشد، آیا همۀ نماز و روزه ها باید اعاده شود؟
بسمه تعالی، غسل حیض، پیش از پاک شدن باطل است و نمازهایی که بدون غسل صحیح انجام گرفته قضا دارد.
4. اگر برای جلوگیری از حاملگی از دستگاه داخل رحمی (آی. یو. دی I.U.D) استفاده شود و قبلاً مدت قاعدگی هفت روز بوده باشد، با استفاده از این دستگاه مدت خونریزی حدود نه تا چهارده روز خواهد شد، حکم روزهای هفتم به بعد چیست؟ و آیا کلاً مصرف این دستگاه برای جلوگیری از حاملگی از نظر شرعی صحیح است یا نه؟
[[page 106]]بسمه تعالی، جلوگیری از حاملگی اگر موجب نازایی دائمی نشود و ضرر به مزاج نرساند و همراه با عمل حرام یا مستلزم آن نباشد، با اجازۀ شوهر مانع ندارد و عادت اگر از ده روز بگذرد، زاید بر ایام عادت حکم استحاضه دارد و گرنه تمام آن حکم حیض دارد.
5. پوشیدن حلقۀ پلاتین (طلای سفید) بدون نگین، برای زن متأهلی که در محیط کارش در تماس با مرد نامحرم نیز می باشد چه حکمی دارد؟ در جواب این سؤال گفته اند: «اگر حکم زینت نداشته باشد اشکال ندارد»، منظور چیست؟ چون به هر حال نمایان است (اگرچه از ابتدا، مقصود از دست کردن آن این بوده است که معلوم باشد ازدواج کرده ایم).
بسمه تعالی، پوشیدن مانع ندارد ولی احوط آن است که آن را مخفی کند.
6. غذا و پوشاکی که نزدیکانی که خمس نمی دهند برای ما بیاورند، مصرف آن ها چه حکمی دارد؟ در استفتا از دفتر امام خمینی جواب داده شده که «اگر یقین ندارید که در مال مورد مصرف، خمس است اشکال ندارد»، منظور چیست؟ چون خمس از همۀ پول جدا نشده است.
در ضمن در مسأله 1764 رسالۀ امام نوشته شده که «اگر از کافر یا کسی که به دادن خمس عقیده ندارد، مالی به دست انسان آمد، واجب نیست خمس آن را بدهد». و نیز در مسأله 1763 رسالۀ امام نوشته شده که «اگر چیزی را که خمس آن داده نشده به کسی ببخشند، پنج یک آن چیز مال او نمی شود». با توجه به مسائل فوق آیا کلاً مواد مذکور مصرفشان حرام است یا این که می توان مصرف کرد و جداگانه خودمان خمس قیمت آن ها را بپردازیم؟
آیا می توان از چنین فردی پول قرض کرد و در صورت قرض کردن، پنج یک آن پول را به عنوان خمس پول قرض شده داد؟ و آیا به عاریه گرفتن وسایلی از قبیل آب میوه گیر برای مدتی، از چنین شخصی اشکالی ندارد؟
بسمه تعالی، حکم همان است که در جواب استفتا و در رساله ذکر شده و اگر صاحب غذا و چیزهای دیگر اصلاً مسلمان معتقد به خمس نباشد، بر مصرف کنندۀ اموال او خمس واجب نیست ولی اگر مسلمان معتقد به وجوب خمس باشد و خمس واجب را نداده، تصرف در مالی که متعلَّق خمس شده در مقدار خمس، محتاج اجازه از مرجع تقلید است.
7. نمازهایی که تا چند سال پیش خوانده ام اشکالی نظیر صحیح تلفظ کردن «ظ» و «ض» و از این قبیل داشته است، آیا باید اعاده شود؟ و اگر هنگام تلفظ «سمع الله لمن حمده» خلط و مزج شده است ـ یعنی به صورت «سمع اله هُلمن حمده» تلفظ شده است و قیام متصل به رکوع در حالت سکون نبوده و بدن حرکت کرده است آیا باید این نمازها اعاده بشود؟
[[page 107]]بسمه تعالی، در فرض سؤال، نمازهای گذشته قضا ندارد.
8. آیا نگاه کردن به استاد مرد (در ضمن تدریس) از نظر شرعی محل اشکال است؟
بسمه تعالی، بدون قصد ریبه اشکال ندارد.
9. در رابطه با سؤال یک نفر پیرامون نماز و روزۀ شخصی که برای تحصیل به تهران می آید این گونه جواب فرموده اید: «حکم مسافر دارید ولی اگر قصد اقامت ده روز در یک محل نمایید و بخواهید بعد از ده روز به کمتر از مسافت بروید، قصد اقامت محقّق شده و تا سفر جدید نکرده اید حکم اقامت باقی است و نمازهای گذشته اگر معلوم است که بعد از چند سال نیز که تهران به سرعت بزرگ شده، خوانده اید، قضا دارد». منظور از «محل» چیست؟ لطفاً دقیقاً مشخص فرمایید.
بسمه تعالی، منظور محله ای از محله های تهران است و تشخیص محدودۀ آن موکول به نظر عرف است.
[[page 108]]