فرق تمیّز و تشخّص

‏‏فرق تمیّز و تشخّص‏

‏‏ ‏

‏‏اگر کلی وسیعی را به کلی دیگر و سپس به کلی دیگری مقید نمودیم، تمیز حاصل‏‎ ‎‏می شود، مثلاً اگر حیوان کلی را به کلی دیگری که ناطق باشد مقید کرده، بین آن با کلی‏‎ ‎‏دیگری که از مقید نمودن حیوان به ناهق به دست می آید، تمیز حاصل می شود.‏

‏‏پس بین دو کلی مقید، تمیز حاصل گشته، گرچه تشخص نیست؛ چون تا وجود‏‎ ‎‏قدم به میان نگذارد، تشخص حاصل نمی شود. و کلی بعد از تقیید آن به کلی دیگر باز‏‎ ‎‏مانع از صدق بر کثیرین نیست.‏

‏‏وجه دیگر فرق بین تمیز و بین تشخص این است که: تمیز بالاضافه حاصل‏‎ ‎‏می گردد، یعنی از امور اضافیه است که شی ء را با شی ء دیگر مقایسه می نماییم و غیر‏‎ ‎‏مورد شرکت آنها را در نظر می آوریم، تمیز حاصل می شود؛ زیرا تمیز امتیاز شی ء عن‏‎ ‎‏شی ء فی شی ء است.‏

‏‏تمیز بین زید و بین عمرو یا بین او و بین بکر حاصل می گردد به طوری که اگر‏‎ ‎‏طرف اضافه نباشد تمیز نیست، اگر در عالم یک فرد موجود باشد، لاغیر تمیز‏‎ ‎‏نیست چون طرف اضافه نیست. ولکن تشخص از امور نفسیه است؛ چون عین‏‎ ‎‏وجود است، پس اگر یک وجود بسیط در دار تحقق باشد و وجود دیگری نباشد،‏‎ ‎‏باز تشخص هست.‏

‏‎[[page 262]]‎