برهان اول

‏‏برهان اول‏

‏‏برهان اول: آنچه اجمالاً در اثبات کمالات برای حضرت حق ذکر کردیم.‏

‏‏آنجا گفتیم: علم از کمالات است و برای وجود «من حیث انّه وجود» ثابت است و‏‎ ‎‏صرفاً مِلک طلق وجود است و در هر وجودی به اندازۀ وجودش موجود است؛ چون‏‎ ‎‏علم از اوصاف صرف الوجود است و چون حضرت حق صرف الوجود است و علم با‏‎ ‎‏وجود بما انّه وجود در ترقی و تنزل است، هر اندازه وجود قوی شود علم قوی‏‎ ‎‏می شود، پس باید حضرت حق عالم باشد؛ چرا که کمال مطلق است و کمال مطلق‏‎ ‎‏بودن او از حیث صرف الوجود بودن آن است و وجود بما انّه وجود منشأ کمالات‏‎ ‎‏است و کمالات برای وجود بما انّه وجود ثابت است و چون صرف الوجود صرف‏‎ ‎‏الکمال است و علم هم از کمالات است پس باید صرف الوجود عالم به غیر باشد؛ زیرا‏‎ ‎‏علم به غیر، کمال است و علم برای وجود بما انّه وجودٌ ثابت است، نه بما انّ له حدّاً.‏

‏‏بنابراین: چون حضرت حق حد نداشته و فوق التمام می باشد، باید ازلاً و ذاتاً‏
‏‎[[page 144]]‎‏متصف به کمال باشد و الاّ لازم می آید که صرف الوجود نباشد.‏

‏‏و بعد از تتمیم این بحث که او صرف الوجود و مجرد است، باید کل ما یمکن ان‏‎ ‎‏یکون وصفاً له بالامکان العام برای او اولاً و ازلاً و آخراً و ابداً ثابت باشد؛ چون او خلوّ‏‎ ‎‏از ماده و لواحق ماده دارد و از زمان و مکان بیرون است.‏

‏‎ ‎

‏‎[[page 145]]‎