بزرگترین فیلسوف و عارف قرن

‏‏بزرگترین فیلسوف و عارف قرن‏

‏‏حضرت امام با اینکه بزرگترین فیلسوف و عارف قرن است و می توان گفت که هم‏‎ ‎‏در فلسفه و هم در عرفان والاترین انسان روی زمین است، مع ذلک هنگامی که وارد‏‎ ‎‏وادی فقه می شد، آنچنان مطالب فقهی و روایات و آیات را بررسی و توضیح می داد‏‎ ‎‏که گویی تنها فقیه است و چیزی از فلسفه یا عرفان نمی داند. برای توضیح بیشتر‏‎ ‎‏عرض می کنم که اگر انسانی که در فلسفه خبره است، بخواهد از فقه سخن بگوید یا‏‎ ‎‏تفسیر بنویسد، تمام نظرات فلسفی خود را در فقه یا تفسیر پیاده می کند. مثلاً اگر‏‎ ‎‏ملاصدرا تفسیر بنویسد، مطالب، همان مطالب فلسفی است. مرحوم کمپانی اصول‏‎ ‎‏یا فقه می نویسد، لکن می بینی همان مطالب فلسفی را در فقه و اصول پیاده کرده‏‎ ‎‏است. ولی وقتی وارد فلسفه می شد، بزرگترین فیلسوف و هنگامی که از عرفان‏‎ ‎‏می گفت، والاترین عارف بود و هرگاه به مطالب فقهی می رسید، آنچنان بر روح و‏‎ ‎‏ارادۀ خود تسلط داشت و زمام روح و اراده در اختیارش بود که گویا وارد بازار و‏‎ ‎‏زندگی روزمرۀ مردم شده است و احکام الهی را بدون هیچ وابستگی به فلسفه و‏‎ ‎‏عرفان بیان می کرد. این کاری است بسیار دشوار که انسان در عین اینکه احاطه بر‏‎ ‎‏مسائل عقلی داشته باشد، شخص متعارفی شود تا چگونگی استفاده از روایات را‏
‏‎[[page 74]]‎‏درک کند و این امری بسیار شگفت انگیز و در خور اعجاب است.‏‎[1]‎

‏‏*  *  *‏

‏‎ ‎

‏‎[[page 75]]‎