اختیار قاضی در قبول شهادت شهود
[سؤال 11280] 6479
بسمه تعالی 23 / 10 / 1361
قم، دفتر استفتای امام خمینی
موقراً؛ نظر بر این که در رابطه با حرفۀ وکالت، طبقۀ وکلای دادگستری، با استقرار
[[page 8]]جمهوری اسلامی، در دعاوی مطروحه ای که مداخله دارند با مواردی روبه رو می گردند که پاسخ شرعی آن مشخص نیست، استدعا دارد به سؤالات ذیل پاسخ مرقوم فرموده و مشکلات شرعی را حل و فصل فرمایید.
1. در قوانین عرفی ایران، شهادت شهود فقط تا پنجاه تومان معتبر است. آیا در اسلام، قاضی می تواند ادعای مالیِ بیش از پنجاه تومان را به شهادت شهود استماع کند یا خیر؟ و آیا قاضی ملزم به شنیدن اظهارات شهود در چنین مواردی هست یا باید به قانون فعلی ایران توجه کند؟
بسمه تعالی، در قبول شهادت، مقدار خاصّی معتبر نیست، ولی قضات منصوب باید مطابق مقررات جمهوری اسلامی عمل کنند.
2. اگر کسی خانه ای را طی قولنامه به کسی تصرف داد و مقرر شد بعداً سند رسمی تنظیم شود، هرگاه در قولنامه ذکر شده باشد که هریک منصرف شد، معادل مبلغ بیعانه به دیگری بدهد، آیا وصول این مبلغ شرعاً جایز است؟ و آیا اگر مالک منصرف شد دادگاه می تواند او را ملزم به تنظیم سند رسمی نماید؟
بسمه تعالی، با فرض تمام شدن معامله، شرط مذکور که در ضمن آن بوده نافذ است و اگر صرف مقاوله بوده، شروط صحیح نیست.
3. اگر در قولنامه شرط انصراف برای طرفین نباشد، امتناع مالک از حضور در دفترخانه جهت انتقال، دادگاه را مجاز به صدور حکم محکومیت بر انتقال می نماید یا خیر؟
بسمه تعالی، در فرض مرقوم، لازم است رسماً خانه را انتقال دهد و با تخلف، دادگاه شرعی می تواند او را اجبار کند؛ این در صورتی است که شرط در ضمن عقد باشد.
4. اگر با تنظیم قولنامه ملک به تصرف خریدار داده شد، پس از انصراف مالک و عدم رضایت او بر فروش، تصرف خریدار شرعاً جایز است یا خیر؟
بسمه تعالی، در صورتی که معامله تمام شده، اگر شرط شده که با انصراف مالک، معامله منفسخ باشد، پس از آن تصرف خریدار باید با رضایت فروشنده باشد.
5. اگر به جهت امتناع مدیون نسبت به ادای دین، یا بر اثر امتناع متعهد از انجام تعهد، متعهدله با گرفتن وکیل، متحمل خسارات دادرسی ـ از جمله: حق الزحمه کارشناس، دادخواست و مدارک و حق الوکاله ـ شود، آیا وصول این مبالغ از متعهد، شرعاً جایز است یا خیر؟
بسمه تعالی، ضامن نیست.
[[page 9]]6. اگر وکالت در دعاوی زناشویی به منظور ثبوت حقانیت یکی از طرفین، منجر به صدور حکم طلاق شد، وکیل شرعاً مسئولیتی در مفارقت دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر طلاق، با وکالت از طرف شوهر باشد صحیح است و در غیر این صورت، باطل است.
7. اگر دادگاهی در رژیم سابق، حکم به محکومیت کسی داده باشد، درصورتی که امروز حسب مقررات اسلامی ذی حق باشد، آیا دادگاه باید مجدداً دعوی او را بشنود یا خیر؟
بسمه تعالی، با وجود شرایط مقرّره، دعوای او مسموع است.
8. آیا قضات، شرعاً ملزم به متابعت از فتاوا هستند یا فتوا باید به صورت قانون درآید؟ و اگر کسی قانوناً محکوم شود ولی حسب مقررات شرعی و فتوا ذی حق باشد، تکلیف چیست؟
بسمه تعالی، قضات نمی توانند برخلاف شرع حکم کنند، و در احکام موافق شرع هم باید مطابق مقررات جمهوری اسلامی عمل کنند، در صورتی که خلاف شرع نباشد.
9. آیا وکیل دادگستری باید عادل و مجتهد باشد یا خیر؟
بسمه تعالی، معتبر نیست.
10. نظر بر استقرار حکومت اسلامی، با توجه به این که حق الوکاله ای که از موکل وصول می شود ـ حسب توافق ـ با موکل است و تمبر مالیاتی، بر اساس حق الوکاله قانونی دریافت می شود، آیا نپرداختن مابه التفاوت مالیات (اختلاف مالیات قانونی و مالیات وجه دریافتی از موکل)، موجب مسئولیت شرعی است یا خیر؟
بسمه تعالی، بستگی به مقررات جمهوری اسلامی دارد.
[[page 10]]