س: در شروع نهضت امام خمینی شرایط سیاسی و اجتماعی آن روز چگونه بود؟
ج: شرایط سیاسی ـ اجتماعی ایران با مشکلات گوناگونی روبرو بود، کشور ایران نزدیک به دو قرن زیر سلطه استعمار روس و انگلیس قرار داشت و در کودتای 28 مرداد سال 1332 آمریکا جانشین استعمار پیر بریتانیای کبیر شد. شاه فاسد که سرمست کودتای 28 مرداد بود، با به شهادت رساندن مرحوم شهید نواب صفوی و یارانش،
[[page 18]]اختناق بیشتری در جامعه به وجود آورد. شرایط اجتماعی آن روز حاصل برنامه ریزی استثمارگرانی بود که سعی داشتند مردم را از صحنه سیاسی و اجتماعی خارج کرده تا هستی جامعه را به غارت ببرند؛ نه تنها مردم کوچه و بازار، بلکه طبقات دانشگاهی و غیر دانشگاهی هم حالت انزوا به خود گرفته بودند. در میان اقشار روحانی هم به همین شکل بود. در برخی از مساجد اگر روحانی دو رکعت نماز می خواند و سپس عبایش را به سر می کشید و هیچ بحثی هم برای مردم نمی کرد، می گفتند چه آدم خوبی است! این روش انزوایی و عدم دخالت در مسائل سیاسی - اجتماعی را استثمارگران برای مردم، تبدیل به فرهنگ کرده بودند. اما امام خمینی - رضوان الله تعالی علیه - با این فرهنگ مبارزه کرد. ایشان در درسشان فرموده بودند: «علیٌ جندیٌ». بعضی که این جمله امام برایشان تازگی داشت، میگفتند: حاج آقا روح الله گفته است علی نظامی است. در حالی که امیرالمؤمنین علی(ع) در غزوات متعددی که در کنار پیامبر گرامی اسلام حضور داشت، گاهی تا نود زخم بربدنش وارد شده بود.
امام خمینی این روحانی فقیه و عارف که بیش از چهل سال از بهترین مدرسین حوزه علمیه قم بود در چنین موقعیتی پا به عرصه مبارزه با رژیم فاسد شاه گذاشت و در آن برهه از تاریخ با استراتژی خود و با عزمی الهی قیام نمود و در راه تغییر رژیم شاهنشاهی هیچ تردیدی به خود راه نداد.
[[page 19]]