حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی اظهار داشت: هیچ افتخاری برای سرزمینی که گروهی فقیر در آن زندگی می کنند، وجود ندارد. کسی که در مسیر از میان بردن محرومیت در جامعه مسئولیتی بر گردن دارد و شب ها آسوده به خواب می رود باید در حیثیت و انسانیت خود تجدید نظر کند.
یادگار امام در همایش «کار و محرومیت در گفتمان امام خمینی(س)» که در مجموعه فرهنگی ورزشی تلاش وابسته به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برگزار شد، گفت: یکی از کلید واژه های مهم در اندیشه امام، جنگ فقر و غنا است. همان زمان معنای ظاهری غلطی از تعبیر جنگ فقر و غنا برداشت می شد؛ به این معنی که باید طرفدار فقر باشیم و برای پیروزی فقر بر غنا تلاش کنیم.
وی افزود: این تعبیر غلطی است که بخواهیم همه در جامعه فقیر شوند. پیروزی فقر بر غنا، گسترش فقر نیست. اینکه همه جا را فقر فرا گیرد، عاقلانه نیست. مراد از جنگ فقر و غنا مبارزه با سیستمی است که منجر به پیدایش فقیر در برابر غنی، ایجاد فاصله طبقاتی و افزایش فاصله دهک های پایین و بالای جامعه می شود. جنگ فقر و غنا به معنای مبارزه با نظامی است که فقر در آن مشروعیت دارد و پذیرفته شده است.
سید حسن خمینی درباره نگاه اسلام به فقرا و محرومین تصریح کرد: در نگاه اسلام فقرا محترم هستند اما فقر محترم نیست، مستضعفین محبوبند اما استضعاف پذیرفته شده نیست. آنچه که در اسلام اهمیت دارد تلاش برای خروج مستضعفین از فقر است. در روایات نیز فقر پسندیده نیست و افراد باید تلاش کنند تا آنجا که می توانند برای خارج شدن خود، اطرافیان و جامعه شان از فقر تلاش کنند. بنابراین در روایات هم ستیز با غنا مطرح نیست، ستیز با نظامی مطرح است که در آن غنی در مقابل فقیر تعریف می شود و فقیر ماندن یک گروه و روی کار آمدن گروهی دیگر از اغنیا لازمه و محصول آن است.
یادگار امام اظهار داشت: اینکه فقیر ماندن یک گروه و روی کار آمدن گروهی دیگر از اغنیا لازمه سیستم اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشوری باشد، مذموم است و اینکه همه افراد جامعه با یکدیگر غنی شوند نه تنها مذموم نیست بلکه آرمانی است. البته برخی از بزرگان در زمینه ثروت های مشروع مباحثی را مطرح می کنند که نمی توانیم در این فرصت کم به آن بپردازیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره عللی که می توانند در رسیدن به وضعیتی که جنگ فقر و غنا با پیروزی فقرا به پایان برسد، گفت: ما در هر پدیده ای علل اربعه داریم، هر مسئله ای دارای علت های غایی، فاعلی، صوری و مادی است. در جنگ فقر و غنا، علت غایی یا هدف از بین بردن سیستم های ظالمانه است. علت فاعلی نیز که به معنی مردانی است که توانایی پاگذاشتن در میدان این مبارزه را دارند، همه آزادی خواهان، افراد متدین و کسانی هستند که خصلت های انسانی را گم نکرده اند.
سید حسن خمینی ادامه داد: همه کسانی که انسانیت در آن ها فراموش نشده است در این نبرد شریک هستند. بنابراین سربازان میدان این نبرد تنها فقرا نیسنتد، اغنیائی هستند که دلشان برای فقرا می سوزد. در واقع هر کس که انسانیت در او وجود دارد با دیدن فقر به خود می لرزد.
یادگار امام درباره علت مادی و صوری در جنگ فقر وغنا اظهار داشت: ماده و صورت این نبرد در هر حوزه، منطقه، جایگاه و در مورد هر فردی متفاوت است. از بین بردن فقر در نگاه یک طلبه نیازمند نوعی علت مادی و صوری است و در نگاه دست اندرکاران وزارت کارکه دارای حوزه نفوذ متفاوتی هستند، نوعی دیگر.
وی افزود: نوع رفتار حکومت در مورد جنگ فقر و غنا نیز متفاوت است. ممکن است گروهی برای از بین بردن سیستم های ظالمانه سراغ راه اندازی بنیادهای خیریه بروند، اما دولت ها و حکومت ها در صورت تمایل به وارد شدن به میدان مبارزه نیازمند به کار بردن علت صوری و مادی متفاوتی هستند.
سیدحسن خمینی درباره وظیفه حکومت ها در جنگ فقر و غنا تصریح کرد: انتظار از دولت ایجاد بنگاه خیریه نیست. وظیفه دولت و حکومت در زمینه مقابله با فقر صرفا تأسیس بنگاه های عام المنفعه نیست. تلاش دولت باید در جهتی باشد که جامعه احتیاجی به بنگاه خیریه نداشته باشد.
سید حسن خمینی ادامه داد: افزایش آمار کمک بگیران نقطه ای درخشان در جامعه ما نیست که بخواهیم به آن ببالیم. در صورتی می توانستیم به موقعیت خودمان در زمینه جنگ فقر و غنا افتخار کنیم که کمک های خیریه مان را راهی خارج از مرزهای کشورمان کنیم.
یادگار امام افزود: فقر و استضعاف با یکدیگر متفاوت اند، استضعاف به معنی ضعیف نگاه داشتن افراد و مانع شدن از دستیابی دیگران به منابع مالی است. قوانینی وجود دارند که منجر به سلب فرصت رشد اقتصادی از افراد می شوند. این در حالی است که فقر به معنای مانع گذاشتن بر سر راه افراد برای دستیابی به رشد اقتصادی نیست. ممکن است مانعی برسر غنی شدن افراد فقیر وجود نداشته باشد، اما کسی کمکی به ایجاد فرصت رشد و بهبود وضعیت فقر برای افراد نکند.
وی ضمن تأکید بر اهمیت جنگ فقر و غنا پس از انقلاب اسلامی تصریح کرد: اعتقاد ما پیش از انقلاب این بود که نظام شاهنشاهی استکباری است به این معنا که مانع پیشرفت افراد جامعه شده است. آنچه که پیش از انقلاب اهمیت داشت استضعاف و استکبار بود اما پس از انقلاب که موانع بر سر پیشرفت جامعه از میان برداشته شد، جنگ فقر و غنا از اهمیت بیشتری برخوردار شد.
سید حسن خمینی با مسئول دانستن دولت در از میان برداشتن هر قانون و قاعدی ای که به گسترش فقر و ایجاد دوگانه فقیر و غنی منجر می شود، اظهار داشت: تلاش دولت برای از بین بردن شکاف طبقاتی آسیب هایی دارد که باید به آنها توجه کنیم. یکی از این آسیب ها این است که در مسیر جنگ فقر و غنا شعار زده نشویم. تلاش برای از میان برداشتن فاصله طبقاتی و از بین بردن دوگانه فقیر و غنی جذابیت بسیاری دارد؛ بنابراین ممکن است افرادی با علاقه در این مسیر قدم بردارند و با وجود نیت مثبتی که دارند، عملکرد شتابزده و احساساتی از خود بروز دهند. تزریق بی پشتوانه پول در جامعه که به گسترش نقدینگی و تورم و افزایش فقر می انجامد نمونه ای از چنین عملکردهاست.
یادگار امام ادامه داد: برخی از افراد نیز ممکن است با نیت های شخصی، اقتصادی، سیاسی و به منظور جذب اقبال عمومی دچار شعار زدگی در این زمینه شوند.
وی مانع دیگر مبارزه با فقر را درک ناقص از محرومیت دانست و گفت: یکی از مسائلی که امام روی آن تأکید بسیاری داشتند رویکارآمدن کسانی است که خود محرومیت کشیده باشند. کسی که خود محرومیت را لمس کرده باشد بهتر می تواند در این مسیر گام بردارد، البته اگر با تدبیر و اندیشه پیش برود.
سید حسن خمینی افزود: مبارزه با فقر شعار انقلاب نیست، یکی از مهم ترین آرمان های آن است. هیچ افتخاری برای سرزمینی که گروهی فقیر در آن زندگی می کنند وجود ندارد. «احساس سوختن به تماشا نمی شود/ آتش بگیر تا بدانی چه می کشم» کسی که در این مسیر مسئولیتی بر گردن دارد و شب ها آسوده به خواب می رود باید در حیثیت و انسانیت خود تجدید نظر کند.
یادگار امام گفت: در اسلام محرومین محبوبیت دارند، نه محرومیت. یکی از مهم ترین ارکان دینی ما خروج محرومین از محرومیتاست و همان طور که می دانید هویت انقلاب اسلامی پیاده شدن اسلام است. دولت جدید نیز عزم جدی برای از بین بردن محرومیتدارد.دوستانی که در وزارتخانه هستند طعم محرومیت را چشیده اند، بنابراین باید در این زمینه تلاش خود را بیشتر کنند. ممکن است تصویب یک بند قانون در زمینه از بین بردن محرومیت چند سال ما را جلو بیندازد و باعث کاهش فاصله طبقاتی شود.
وی در پایان تصریح کرد: اصل دور هم نشینی بسیار پسندیده است اما مهم تر از آن کارکردن و تلاش بیشتر برای گام برداشتن در این مسیر با مددجستن از خداوند است.