مجله کودک 83 صفحه 12

فرهنگ دوست به مناسبت 25 اردیبهشت ، سالروز بزرگداشت فردوسی شاهنامه ، فرهنگ شاهان نیست فردوسی توسی از ناجیان و نگهبانان فرهنگ ماست. در زمانه ای که ایرانیان ، عاشقانه به دین اسلام می گرویدند خطر تسلط فرهنگ عربی بر هویت و فرهنگ فارسی نیز ما را تهدید می کرد. او به گفته خودش با زبان شعر و نظم ، از فرهنگ و هویت ما کاخی بلند ساخت که هرگز از باد و باران و هجوم فرهنگ های بیگانه گزندی نیابد. با این کار ، در ابتدا حساب دین مقدس و پیشرو اسلام از خرافه ها و جهالت های عربی آن زمان جدا شد. و بعدها نیز زبان فارسی از آسیب فرهنگ های ترک ، مغول و ... در امان ماند. شاهنامه ارزشمند فردوسی ، فرهنگ شاهان و درباریان نیست. فردوسی این دهقان فقیر خراسانی هرچند به رسم آن زمان به سفارش سلطان محمود غزنوی کار تصنیف شاهنامه را آغاز کرد ، و بعدها سلطان محمود برای پرداخت پول زیر قول خود زد ، اما در گوشه گوشه شاهنامه فرهنگ طبقاتی آن دوره را زیر سوال برده است. در آن زمانه رسم بود که هیچگاه فرزند تهیدستان نتوانند به تحصیل علم و دانش بپردازند. فردوسی از این فرهنگ نابرابری شکایت می کند و می گوید : به ما بر پس مرگ نفرین بود چون آیین این روزگار این بود او در حکایتی ماجرای کودکی را بازگو می کند که پدر کفاش او از پادشاه می خواهد تا امکان درس خواندن به فرزندش دهد : که اندر زمانه مرا کودکیست که به آزار او بر دلم خوار نیست که او را سپارم به فرهنگیان که دارد سرمایه و هنگ آن اما شاه برآشفته شده و می گوید : بدو گفت شاه ای خردمند مرد چرا دیو ، چشم ترا خیره کرد و طی داستانی مفصل با درخواست درس خواندن فرزند کفاش مخالفت می کند. فردوسی در داستان کاوه آهنگر نیز از زبان پیشه وری به نام کاوه مشکلات آن روز جامعه را بازگو می کند. فرهنگ شاهنامه ، فرهنگ توده مردم است و دلیل این ادعا رواج نقالی و شاهنامه خوانی در قهوه خانه ها و کوچه و بازار است.