هنر دوست به مناسبت ۲۱ شهریور، روز سینما سوغاتی مظفرالدین شاه
درست در زمانی که نمایش در کشور ما به شکل «تعزیه» در سوگواریها، و «روحوضی» در عروسیها اجرا میشد. ناگهان در سال ۱۹۰۰ میلادی، سرو کله وسیلهای که سوغات سفر فرنگ بود، پیدا میشود. این وسیله «سینما توگراف» بود.
مظفرالدین شاه، این چراغ جادو را در فرانسه پیدا کرد و با خود به ایران آورد. در سفرنامهاش نوشته است که سینماتوگراف دستگاهی است که به روی دیوار میاندازند و مردم در آن حرکت میکنند.
برخلاف همه دنیا که سینما یک وسیله تفریحی برای عموم مردم بود. در ایران به صورت یک سرگرمی اشرافی پدیدار شد. اما رفته رفته، سالنهای نمایش فیلم در گوشه و کنار شهر نه چندان بزرگ ترهان سربرآوردند. اولین سالن نمایش در خیابان چراغ گاز (حوالی میدان امام) به وسیله «میرزا ابراهیم خان صحافباشی» باز شد.
تا این زمان هنوز ردپایی از سینمای ناطق (همراه با صدا) وجود نداشت. همه فیلمها صامت و بدون صدا بودند.
بعضی سینماها در زیر پرده خود، صفحه گرامافونی را پخش میکردند که حداقل، موسیقی و صدایی را به گوش تماشاچیان برسانند. اصطلاح پرده هم از پارچههای سفید چلواری به جا مانده است که فیلم را روی آن پارچه نمایش میدادند.
اولین فیلم صدادار ایرانی با کوشش «عبدالحسین سپنتا» در سال ۱۳۱۱ هجری شمسی ساخته شد. «دختر لر» نام این فیلم ناطق است که در آن سعی شده بود به نوعی، از حکومت رضاخان به عنوان ایجادکننده ترقی و پیشرفت، ستایش شود.
کلاه قرمزی و سروناز ساخته ایرج طهماسب
دونده ساختۀ امیر نادری
مجلات دوست کودکانمجله کودک 100صفحه 46