انواع مراسم و آیینهای عزاداری
از زمان شکل گیری اوّلین مرسم
و آیینهای عزاداری برای قهرمانان کربلا تا
دورۀ شکل گیری این مراسم به صورت نمایش«
تعزیه» قرنها فاصله است. در این فاصله انواع
گوناگونی از آیینهای عزاداری، از جمله «مناقب
خوانی »و «فضایل خوانی» تا مرثیه خوانی و «
نوحه خوانی» و سرانجام روضه خوانی
وجود داشته است.
تعزیه در شهرهای ایران
نمایش تعزیه که قدیمیترین متنهای شناخته شدۀ آن به حدود اواخر قرن
یازدهم شمسی(هفدهم میلادی) برمیگردد تا اوایل سلطنت، ناصرالدین
شاه قاجار به عنوان نمایشی ساده و عامیانه هر ساله در دهۀ عاشورا در
میان هیجان و احساسات شدید مذهبی همراه با اشکال دیگر عزاداری برگزار
میشد؛ در سالهای 1264-1313 ه.ق ناصرالدّین شاه شبیه خوانی را وسیلۀ
اظهار تجمل و نمایش شکوه و جلال سلطنتش کرد و آن را به مقام بزرگی
رساند.
البته این توجه به سود تعزیه درآمد چنانچه گروههای بسیاری در سراسر
ایران به ویژه در شهرهای تهران، کاشان، اصفهان، تبریز و مشهد به گونهای
پایدار به تعزیه پرداختند. فراوانی مجالس تعزیه در دهۀ محرم به اندازهای
بوده که به گفتۀ پارهای از محققان درتهران این مجالس به حدود سیصد
مجلس میرسید.
تکیۀ دولت
تکیۀ دولت با شکوه ترین و
بزرگترین تکیهای بوده است که مجالس
تعزیه در آن اجرا میشده . این تکیه در سال
1248 شمسی به دستور ناصر الدین شاه و مباشرت
دوستعلیخان معیدالملک ساخته شد. این تماشاخانه
بزرگ در ضلع جنوب غربی کاخ گلستان با گنجایش
بیست هزار نفر و صرف معادل یکصد و پنجاه هزار
تومان در آن زمان ساخته شد (تکیۀ دولت در حال
حاضر تخریب شده و سالهاست به جای آن
بانک ملّی ایران برپا شده است.)
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 07صفحه 20