مخاطب نوجوان با مطالب کلیشهای میانهای ندارد
کاوه کهن
گفتگو با حجت الاسلام و المسلمین زائری
دبیر همایش «موضوع انشاء: زندگی »
انشاء بود و مانند استاد و شاگرد با من برخورد میکرد. در دوره
راهنمایی استادی داشتیم به نام مهدی صبوحی و پس از او
استاد چیت چیان که در جبهه شهید شد. در دوره دبیرستان
آقای رضا علی و از همه مهمتر همین دکتر سجادی که جزو
پیشکسوتان این عرصه به حساب میآید. وجه مشترک همه
معلمان من یکی تشویق و تأکید بر جنبههای مثبت بود و دوم
ترغیب به مطالعه و خواندن. لذت بردن از کتابهای بدون
تحمیل و شعار برای ما یک عشق بود.
حالا چطور؟ نوجوانهای امروز اهل کتاب هستند؟
متأسفانه این طور نیست. یکی از دلایلش گسترش رسانهها و
تنوع روشهای گذراندن اوقات فراغت است. البته زمینهایی
وجود دارد که در کنار رفتن به گیم نت، سینما و پارک و خیلی
کارهای دیگر، نوجوان اشتیاق به خواندن را هم داشته باشد.
پسر خود من ده سال دارد و با خواهر شش سالهاش چنان
اشتیاقی به خواندن کتاب دارند که گاه، شبها برای زود
خوابیدنشان با هم دعوا میکنیم. یک شب پسرم برای خواندن
کتاب مورد علاقهاش چراغ قوه را زیر پتو روشن کرده بود.
من از اشتیاق و علاقهای که در وجود او بود، بسیار خوشحال
شدم. باید این علاقه در تمامی نوجوانها بیدار شود. این به
سیاست گذاری و مسئولین مربوط میشود. نقش رسانه به
خصوص مطبوعات و تلویزیون، خانواده و مدرسه نیز بسیار
اهمیت دارد.
به مطبوعات اشاره کردید. اگر بخواهیم وضعیت این
رسانه را در حوزه کودک و نوجوان بررسی کنیم، حالا در چه
جایگاهی قرار داریم؟
وضعیت خوبی نیست، به دلیل اینکه در شرایطی قرار داریم که نشریات بدون حمایت نمی توانند منتشر شوند. خبرگزاری
BBC پنج سال پیش آماری را منتشر کرد که طبق آن صرفه
اقتصادی در چاپ نشریات ویژه کودک و نوجوان ( 9 تا 13 سال )
یعنی پیش از دوره Teenage است.
در ایران به تناسب افزایش مخاطب، تنوع کمی و کیفی
نشریات نداشتهایم و بیشتر با تعطیلی آنها مواجه شده ایم.
با توجه به مخاطب خاص نشریات نوجوان چه ویژگیهایی
را برای این نشریات باید در نظر بگیریم؟
علاوه بر موضوعات خاصی که نشریات نوجوان میتوانند برای
مخاطبان خود داشته باشند، عواملی چون زیبایی و جذابیت
سادگی و روانی، کوتاهی، سرعت و ریتم تند آیتمها و اسپرت
بودن مجله به معنای تحرک و نشاط ادبیات آن در کنار صراحت
و شفافیت مطالب میتواند یک مجموعه قابل قبول را تشکیل
دهد. به طور کلی این مخاط با مطالب کلیشهای و گنگ میانهای
ندارد.
عمده ترین نیازی که نوجوانها در مجلههای خودشان به
دنبال آن هستند، چیست؟
بیشترین کارکرد، شاید سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت
باشد. البته پاسخ به نیازهای آموزشی در کنار سرگرمی هم باید
مورد توجه قرار بگیرد. به طور کلی مطبوعات ما جوان هستند؛
چه برسد به مطبوعات کودک و نوجوان ! راه درازی برای تقویت
جنبههای آموزشی و سرگرمی در پیش رو داریم.
شما به عنوان مدیر عامل و مؤسس «خانه روزنامه نگاران
جوان »، در طول فعالیت این مرکز، به فعالیتهای مختلفی
از جمله تربیت روزنامه نگاران و پر و بال دادن به نشریات
دانش آموزی و تجربی پرداختید. در خصوص ویژگیهای
این نوع کار برایمان بگویید.
خانه با همین دو هدف عمده آغاز به کار کرد و در مدت کوتاه
فعالیتش به اهداف بلندی دست پیدا کرد. تعداد زیادی، از
آموزش دیدگان خانه در حال حاضر در مطبوعات کشور مشغول
به کار هستند. در بخش نشریات دانش آموزی هدفمان این بود
که به روزنامه دیواری به چشم یک کار دستی نگاه نشود بلکه ما
سعی کردیم که در روزنامه دیواری به عنوان پنجره و رسانهای برای حرف زدن و سوال پرسیدن به دانش آموزان، میدان داده
شود.
با توجه به حضور نوجوانان و حتی نامگذاری تحریریه با
عنوان «تحریریه بچههای ایران» چه نوع برخورد و نگرشی
را در پیش گرفتید؟
علاوه بر مشارکت و دخالت مستقیم خود نوقلمان در این طرحها و حتی چاپ سرمقاله به امضای خود بچهها به طور ویژه
دیدگاه ما به آنها به عنوان ظرف و مظروف نبود که نیاز به دخالت
مستقیم ما داشته باشد بلکه آنها را استعد ادهای بالقوهای
می پنداشتیم که با کمی راهنمایی به شکوفایی میرسیدند.
اصولاً در طرحهای جدید هم این نکته را مد نظر قرار دادهایم
یعنی از مشارکت واقعی و به دور از شعار حمایت میکنیم.
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 11صفحه 19